Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh: Có một con đường tiền tệ huyền thoại

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh

Xin ông cho biết những nét chính về ý tưởng cũng như nội dung của chương trình?

Chương trình nghệ thuật “Huyền thoại con đường tiền tệ” là một trong những chương trình truyền hình trực tiếp kết hợp giao lưu nghệ thuật nhằm chào mừng 40 năm ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2015) và 64 năm ngày thành lập NHNN Việt Nam (6/5/1951 – 6/5/2015).

Nội dung chính là các hoạt cảnh diễn tả một cách sinh động tinh thần anh dũng, kiên trung của nhân dân nói chung và cán bộ ngành Ngân hàng nói riêng trong suốt thời kỳ từ sau khi đất nước giành được độc lập (năm 1945) đến thời điểm hiện nay.

Trong đó, điểm nhấn là các phóng sự về lịch sử ra đời, phát triển của các đơn vị trực thuộc ngành Ngân hàng trong các thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ như Quỹ đặc biệt B29, Ban tài chính đặc biệt N2683, Ban ngân khố tín dụng C32…

Với chủ đề “Huyền thoại con đường tiền tệ”, xin ông nói rõ hơn về ý tưởng của chủ đề này?

Trong những năm tháng kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đặc biệt là thời kỳ kháng chiến chống Mỹ (1964 – 1975) song hành cùng đường mòn Hồ Chí Minh trên bộ và trên biển, đội ngũ các cán bộ - chiến sĩ của ngành Ngân hàng Việt Nam cũng đã tạo nên một “con đường tiền tệ” hết sức sáng tạo và hiệu quả.

Nhờ có con đường tiền tệ này, mà suốt hơn 10 năm kháng chiến đó các cán bộ, chiến sĩ ngành Ngân hàng đã thực hiện tiếp nhận - vận chuyển - cất giấu - chế biến – phân phát hàng tỷ đô-la Mỹ do bạn bè quốc tế ủng hộ chi viện cho chiến trường miền Nam. Các đơn vị trực thuộc NHNN Việt Nam đã tổ chức, phân công, phối hợp với nhau hết sức chặt chẽ, linh hoạt để cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ chi viện cho miền Nam.

Sự phối hợp phân công nhiệm vụ chặt chẽ giữa các đơn vị như B29, N2683, C32 tạo thành một đường dây khép kín từ tiếp nhận ngoại tệ đến vận chuyển, thu đổi và cấp phát cho các đơn vị ở các chiến trường.

Đường dây này được hoạt động tuyệt đối bí mật, các cơ sở được cài cắm ở khắp các khu vực từ Hà Nội đến Sài Gòn (cũ), thậm chí trụ sở còn được đặt bí mật tại các nước lân cận như Lào, Campuchia. Một số cán bộ trong đường dây này còn được bố trí phối hợp chuyển tiền từ Hồng Kông, Macao để phối hợp chuyển tiền theo các hình thức trực tiếp và chuyển khoản hết sức linh hoạt.

Song hành cùng đường mòn Hồ Chí Minh trên bộ và trên biển, đội ngũ cán bộ - chiến sĩ ngành Ngân hàng đã tạo nên một “con đường tiền tệ” hết sức sáng tạo và hiệu quả

Ông nhắc nhiều đến các đơn vị như B29, N2683, C32… vậy ông có thể nói rõ hơn về các tổ chức này và sự phối hợp của họ trong “con đường tiền tệ”?

Kể ra thì khá dài dòng và khó có thể đầy đủ. Năm 2009 Đảng và Nhà nước đã trao tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang cho các đơn vị B29, N2683. Mới đây, đầu năm 2015, đơn vị C32 cũng đã vinh dự được nhận danh hiệu cao quý này.

Như vậy những cống hiến to lớn của các đơn vị trên đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng đất nước đã được ghi nhận và vinh danh. Tuy nhiên, để khái quát chung về sự ra đời và sự phối hợp hoạt động của các đơn vị này tôi xin nói vắn tắt như sau:

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đất nước ta nhận được một số nguồn ủng hộ từ các nước xã hội chủ nghĩa. Họ ủng hộ chúng ta bằng đô-la Mỹ hoặc một số ngoại tệ khác. Công việc của chúng ta là tiếp nhận số tiền này và vận chuyển vào miền Nam sau đó chuyển đổi thành các đồng tiền khác để phân phát cho các chiến khu.

Để làm nhiệm vụ tiếp nhận số tiền này, tại Hà Nội, có một Quỹ đặc biệt được thành lập lấy bí số là B29. Quỹ B29 nhận và quản lý số tiền này để làm nhiệm vụ chi viện cho chiến trường miền Nam. Để nhận số tiền từ Quỹ này gửi vào theo yêu cầu của Trung ương cục miền Nam, tại miền Nam có 2 đơn vị khác được thành lập là C32 và N2683. C32 có nhiệm vụ làm đầu mối tiếp nhận, vận chuyển, bảo quản, chế biến (hối đoái - chuyển đổi) cấp phát số tiền từ Hà Nội chuyển vào.

N2683 có nhiệm vụ cùng với C32 nhận số tiền viện trợ, tổ chức mạng lưới để đổi tiền đô-la Mỹ ra các loại tiền khác phù hợp nhu cầu chi dùng của chiến trường, đồng thời bí mật tổ chức các công ty, cài người vào các ngân hàng tại Sài Gòn để thực hiện các nghiệp vụ chuyển tiền theo phương pháp chuyển khoản (FM).

Trong suốt hơn 10 năm kháng chiến, bộ ba đơn vị này mặc dù hoạt động tuyệt đối bí mật và tách rời nhưng lại phối hợp chặt chẽ với nhau tạo thành một con đường chuyển tiền khép kín. Mỗi khi có sự đứt quãng đều nhanh chóng được nối lại để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ chi viện cho chiến trường miền Nam.

Như vậy “con đường tiền tệ” như ông nói đúng là một huyền thoại. Nhưng tại sao đến nay, sau khi đất nước đã thống nhất được 40 năm chúng ta mới tổ chức chương trình để công bố những thông tin liên quan đến con đường huyền thoại này, thưa ông?

Đây có thể nói là điều mà bản thân tôi cũng như NHNN tâm đắc nhất đối với ý tưởng và nội dung của chương trình này. Bởi như tôi nói ở trên, những đơn vị làm nên con đường tiền tệ này hoạt động hoàn toàn bí mật, chỉ đến khi Giải phóng miền Nam và tiếp quản hệ thống ngân hàng tại Sài Gòn mọi người mới được biết đến.

Hiện nay, hầu hết những cán bộ - chiến sĩ trước đây hoạt động trong các đơn vị như B29, N2683, C32 đều đã tuổi cao, sức yếu. Việc chúng ta tổ chức một chương trình để tiếp xúc, gặp gỡ các nhân chứng lịch sử, thực hiện các phóng sự nhằm khai mở bí mật về một con đường tiền tệ, để giới thiệu đến đông đảo công chúng trên cả nước, giúp mọi người hiểu rõ hơn về những đóng góp to lớn của ngành Ngân hàng trong những giai đoạn chiến tranh với nhiều khó khăn, gian khổ cũng là việc nên làm và đáng ghi nhận.

Đây cũng sẽ là một trong những hoạt động giúp giáo dục thế hệ trẻ tiếp tục phát huy truyền thống của cha ông trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và hội nhập quốc tế.

Xin cảm ơn ông!