Quản trị doanh nghiệp là yếu tố then chốt quá trình tái cơ cấu

Hội nghị quốc tế “Ổn định Tài chính khu vực Đông Á” do Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia phối hợp với NHNN Việt Nam, Văn phòng Chính phủ, Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính sẽ tổ chức vào ngày 27 và 28/11. Hơn 400 đại biểu đến từ 12 quốc gia Đông Á và các định chế tài chính lớn sẽ tham dự hội nghị.

Tại buổi họp báo về Hội nghị diễn ra vào ngày 20/11/2012, Phó Thống đốc NHNN Đặng Thanh Bình đã có cuộc trả lời báo giới về các vấn đề rủi ro chéo, nợ xấu và những bất ổn hệ thống...

Thưa Phó Thống đốc, với những biến động mạnh và tính bất định ngày càng cao của kinh tế thế giới, thì nỗi lo rủi ro trong hoạt động ngân hàng cũng ngày một lớn. Vậy chúng ta có thể lường đón và giảm thiểu rủi ro cách nào?

	Phó Thống đốc NHNN Đặng Thanh Bình

Rủi ro trong hoạt động ngân hàng bắt nguồn từ thay đổi môi trường bao gồm: thay đổi từ chính sách, kinh tế vĩ mô mà các TCTD không lường đón được. Thứ hai là bắt nguồn từ hoạt động DN tức là liên quan đến năng lực quản trị DN của các TCTD.

Thực tế cho thấy những rủi ro vĩ mô có thể nằm ngoài khả năng lường đón của TCTD, nhưng nếu các TCTD nào có khả năng quản trị tốt bao giờ cũng kiểm soát được rủi ro tốt hơn ngay cả khi chính sách thay đổi bất thường.

Gần đây nhiều ý kiến khác nhau về mô hình ngân hàng đa năng trong đó có việc các NHTM Việt Nam đã không tập trung vào lĩnh vực tín dụng mà lại đẩy mạnh hoạt động đầu tư chứng khoán, vàng… gây ra thua lỗ, rủi ro trong hoạt động.

Nhưng thực tế cũng chứng minh mô hình ngân hàng đa năng với hệ thống phòng ngừa rủi ro tốt, năng lực quản trị rủi ro cao vẫn có thể hoạt động tốt. Và mô hình hoạt động ngân hàng của Đức là ví dụ điển hình. Nói như vậy để chúng ta thấy rằng quản trị DN là yếu tố quan trọng hàng đầu trong vấn đề tái cơ cấu các TCTD và đó là mục tiêu mà NHNN hướng tới.

Có ý kiến cho rằng, để hệ thống tài chính ngân hàng Việt Nam lành mạnh, phát triển bền vững hơn, cần khẩn trương áp dụng mô hình Basel III. Theo ông, việc đặt ra áp dụng Basel III có quá sức với hệ thống tài chính Việt Nam thời điểm này?

Hiện nay NHNN đang tích cực triển khai chương trình FSAP với WB, IMF để tiến tới áp dụng các tiêu chuẩn mới nhất theo thông lệ quốc tế. Song, theo đánh giá sơ bộ, để đạt được toàn bộ đầy đủ các tiêu chuẩn của Basel I, hệ thống ngân hàng Việt Nam cần phải hết sức cố gắng bởi vẫn còn nhiều lỗ hổng trong quá trình triển khai, các phương pháp đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng…

Trong chiến lược phát triển, NHNN phấn đấu trong giai đoạn đầu quá trình tái cơ cấu cho đến năm 2015 có thể đạt đủ các cấu phần Basel I và cố gắng đạt một số tiêu chí tại Basel II.

Mô hình ngân hàng đa năng với hệ thống phòng ngừa rủi ro tốt, năng lực quản trị rủi ro cao vẫn có thể hoạt động tốt. (Ảnh: KĐK)

Ông có thể lý giải về sự khác nhau của các con số nợ xấu mà dư luận đang băn khoăn?

Nợ xấu phụ thuộc nhiều yếu tố: năng lực trả nợ của khách hàng, biến động kinh tế, và phụ thuộc vào chính các TCTD trong quá trình xử lý nợ xấu bằng các nguồn lực của mình.

Như vậy, trước hết phải hiểu rằng nợ xấu là con số luôn biến động liên tục. Nó phụ thuộc vào cách tính toán và đánh giá nợ xấu theo các chuẩn mực khác nhau. Đó là lý do tại sao các tổ chức quốc tế thậm chí ngay cả giữa các cơ quan trong nước cũng đưa ra con số nợ xấu khác nhau.

Vậy Phó Thống đốc có thể cho biết cách thức xử lý nợ xấu của ngành Ngân hàng?

Không phải do các số liệu từ các nguồn khác nhau mà cho rằng khó giải quyết nợ xấu. Nợ xấu của từng đơn vị thì được giải quyết ở từng đơn vị. Mỗi TCTD phải đánh giá số lượng, tính chất nợ xấu để đưa ra các giải pháp xử lý cụ thể.

Nếu ở quy mô nhỏ, từng ngân hàng sẽ đánh giá và có biện pháp dùng nguồn lực tài chính để tự xử lý. Đấy là biện pháp căn bản và quan trọng vì nó liên quan đến quản trị DN. Nhưng nếu vấn đề nợ xấu đến một ngưỡng nào đó, liên quan đến an toàn hệ thống tài chính quốc gia thì Nhà nước phải có trách nhiệm can thiệp để hỗ trợ DN cũng như các TCTD giải quyết nhanh vấn đề nợ xấu.

Trong thời gian tới, NHNN có giải pháp gì để giám sát vấn đề sở hữu chéo hoạt động ngân hàng?

Vì trước đây pháp luật không cấm một ngân hàng hoặc một cổ đông sở hữu cổ phần của nhiều ngân hàng khác, do đó có hiện tượng cổ đông của các ngân hàng lập ra công ty con vay tiền của chính ngân hàng đó để đầu tư sang ngân hàng khác, tạo thành một mạng lưới nhằng nhịt, làm tăng nguy cơ rủi ro hệ thống.

NHNN đã và đang tăng cường thanh tra, đánh giá thực trạng tài chính cũng như cổ đông của gần 30 ngân hàng làm rõ việc sở hữu chéo ngân hàng thông qua hoạt động thanh tra. Trên cơ sở kết luận thanh tra sẽ tiến hành xử lý nếu các hoạt động này có vi phạm pháp luật. Song song với đó, NHNN tiếp tục nghiên cứu đưa ra các quy định mới xử lý bất cập trên.

Và có thể khẳng định rằng, bước sang năm 2013, các quy định pháp luật liên quan đến vấn đề sở hữu chéo sẽ được ban hành, chắc chắn sẽ góp phần làm cho hệ thống ngân hàng hoạt động lành mạnh, minh bạch hơn.

Xin cảm ơn Phó Thống đốc!

Thảo Linh thực hiện