Tái cơ cấu kinh tế là phân bổ lại nguồn lực

Đó là quan điểm của TS. Nguyễn Đình Cung – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, một trong những thành viên chắp bút Đề án Tổng thể tái cơ cấu kinh tế khi trao đổi với Thời báo Ngân hàng.

Đề án Tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Theo ông, đâu là mục tiêu trọng tâm, là điểm đột phá của Đề án?

Mục tiêu của Đề án là tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo lộ trình và bước đi phù hợp để đến năm 2020 cơ bản hình thành mô hình tăng trưởng kinh tế theo chiều sâu, bảo đảm chất lượng tăng trưởng, nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Trọng tâm của tái cơ cấu là phải phân bố lại nguồn lực vì thực trạng xấu của cơ cấu kinh tế hiện nay là do nguồn lực được phân bổ không đúng nên năng suất, chất lượng và hiệu quả thấp, năng lực cạnh tranh yếu. Nguồn lực đang được phân bổ không đúng do động lực sai lệch. Vì thế quan điểm của tái cơ cấu là tạo động lực mới và nguồn lực xã hội cần được phân bổ lại nhằm nâng cao hiệu quả, năng suất lao động.

Nguồn lực sẽ phải được phân bổ theo cơ chế thị trường hướng vào các ngành, sản phẩm có lợi thế cạnh tranh. Hình thành và phát triển cơ cấu kinh tế hợp lý trên cơ sở cải thiện, nâng cấp trình độ phát triển các ngành, lĩnh vực, vùng kinh tế; phát triển các ngành, lĩnh vực sử dụng công nghệ cao, nhằm tạo ra giá trị gia tăng cao từng bước thay thế các ngành công nghệ, giá trị gia tăng thấp để trở thành các ngành kinh tế chủ lực.

Chỉ có như vậy mới được cho là tái cơ cấu đúng hướng và thành công.

Các ngành, lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn như điện, điện tử sẽ dần thay thế các ngành có giá trị gia tăng thấp

Tuy nhiên hiện có không ít băn khoăn e dè về khó khăn khi thực hiện?

Để thực hiện thành công một Đề án quả không hề dễ. Mục tiêu tổng quát của Đề án đã chỉ rõ: Thực hiện tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo lộ trình và bước đi phù hợp để đến năm 2020 cơ bản hình thành mô hình tăng trưởng kinh tế theo chiều sâu, bảo đảm chất lượng tăng trưởng, nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Rõ ràng, không thể kỳ vọng có một bước ngoặt ngay, bởi mọi công việc đều phải có lộ trình, song cũng không nên nói nhiều đến những khó khăn mà thay vào đó là phải bàn đến quyết tâm thực hiện. Nếu vẫn còn ngập ngừng giữa những cái cũ và mới, không chịu trả giá cho những sai lầm, vẫn níu kéo, chờ đợi thì sẽ không thể giải được bài toán này.

Ông vừa nói nguồn lực hiện nay đang bị phân bổ không đúng là do động lực bị sai lệch?

Đúng vậy, cho nên, muốn tái cơ cấu nền kinh tế chuyển động, điều trước tiên là phải thay đổi động lực. Mà động lực đó phải vận hành theo cơ chế thị trường. Không ai đi đầu tư dài hạn, đầu tư cho công nghệ mới khi khi tỷ giá không ổn định, khi chưa nhìn thấy sự thay đổi lớn của nền kinh tế. Vì vậy phải tạo cơ chế cho thị trường vận hành.

Vậy phải tạo động lực và áp lực như thế nào để thúc đẩy tái cơ cấu?

Việc cần làm ngay là công khai và minh bạch hoá thông tin của khu vực DNNN, chỉ rõ ai chịu trách nhiệm. Trong Đề án, Thủ tướng đã yêu cầu từ năm 2013, phải đăng tải công khai thông tin tổng hợp về hoạt động đầu tư của chủ sở hữu Nhà nước và tình hình hoạt động của khu vực DNNN hàng năm.

Khi tình hình DN được công khai, được giám sát nó sẽ trở thành một áp lực, động lực buộc phải thay đổi. Chừng nào còn tư duy chờ đợi để thu lại toàn bộ các khoản đầu tư, không chấp nhận thua thiệt thì chừng đó sẽ không có động lực.

Hay như, để giải quyết nợ xấu, vấn đề liên quan đến tài sản thế chấp, liên quan đến triển vọng của giá bất động sản, một trong những giải pháp cần phải xử lý ngay đó là đẩy những tài sản thế chấp này ra thị trường ngay mới hòng duy trì dòng chảy của đồng vốn. Bởi, một khi vẫn còn tâm lý chính sách của Chính phủ sẽ giúp thị trường hồi phục, giá sẽ lên trở lại thì cả DN và ngân hàng cũng đều sẽ có tâm lý cố găm giữ để chờ giá lên mà không giải quyết.

Rõ ràng, phải khơi thông thị trường, hồi sinh lại những tài sản đang bị chết nhưng không phải là nguyên trạng mà là tạo cho các tài sản đó giá trị mới, chuyển vốn đó sang các cơ hội mới của thị trường.

Tóm lại, cần phải vận hành theo cơ chế thị trường, tạo động lực mới để phần bổ lại nguồn lực có như vậy mới đúng như tên gọi Đề án Tổng thể tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh giai đoạn 2013-2020.

Cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn!

Linh Đan thực hiện