Thu gọn hệ thống ngân hàng

TS. Nguyễn Trí Hiếu

Ông Hiếu cho biết: Chúng ta nhìn thấy rất rõ quyết tâm của NHNN trong triển khai quá trình tái cơ cấu các TCTD trong năm 2015 đã mạnh mẽ và quyết liệt hơn, được thể hiện qua một số điểm.

Thứ nhất, ngay từ đầu năm, NHNN đã cho biết sẽ có khoảng 6-8 NHTM được hợp nhất, sáp nhập trong năm nay, cho thấy sự quyết liệt của NHNN trong việc xử lý các NH yếu kém, sắp xếp lại hệ thống TCTD, chuẩn bị cho việc hoàn thành tái cơ cấu thành công.

Thứ hai, năm nay là năm cuối cùng trong thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 – 2015 nên về mặt chính trị cũng đang thúc giục ngành NH phải thực hiện hoàn thành kế hoạch, nhiệm vụ này. Nhiệm vụ tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế gồm ba trụ cột là: tái cơ cấu thị trường tài chính, tái cơ cấu đầu tư công và tái cơ cấu DNNN. Ngành NH nằm trong phần tái cơ cấu thị trường tài chính nên cũng phải nỗ lực hoàn thành.

Ông có thấy điểm khác biệt nào trong tái cơ cấu NH năm 2015 so với trước đây?

Ở các nước trong khu vực và trên thế giới, các NH cũng được thu dọn, sắp xếp, sáp nhập, nhưng vì quyền lợi của các NH, họ muốn củng cố năng lực để trở nên lành mạnh hơn. Còn thực tế tái cơ cấu hệ thống NH của Việt Nam thì biện pháp sáp nhập, hợp nhất NH lại đặt đồng thời với yêu cầu có kế hoạch kinh doanh tốt hơn với mục tiêu loại trừ những NH yếu.

Những năm trước, việc sáp nhập một hay nhiều NH với nhau, hay đồng ý cho NH nào đó tự tái cơ cấu là để nhằm mục tiêu tránh đổ vỡ. Còn năm nay, nhiệm vụ tái cơ cấu được NHNN đặt ra không chỉ nhằm sắp xếp, tiếp tục giải quyết những NH yếu kém mà là hướng đến xây dựng những NH có năng lực cạnh tranh tầm khu vực. Đó là sự khác biệt cơ bản trong tái cơ cấu các TCTD trong năm nay mà ngành NH đang thực hiện. Hay nói cách khác, tái cơ cấu hệ thống các TCTD đang thực hiện hai mục tiêu: Một là thu gọn hệ thống và hai là “làm sạch” các NH yếu kém.

NHNN cũng khẳng định, hiện nay đã có đủ cơ sở pháp lý để đẩy mạnh tái cơ cấu các TCTD?

Đúng là như vậy. Ngay cả việc phá sản DN, hay phá sản NH thì tất cả các công cụ pháp lý đã có ở trong tay các cơ quan quản lý Nhà nước rồi. Với cơ sở pháp lý đã có, cộng với sự quyết tâm của hệ thống NH, tôi tin tái cơ cấu hệ thống NH trong năm nay sẽ có sự bứt phá mạnh mẽ.

Có ý kiến cho rằng, việc sáp nhập NH nhỏ nhưng khỏe với một NH khác thì không nên. Ông có đồng ý với quan điểm này?

Nếu theo quan điểm như vậy, những NH nhỏ và có “sức khỏe” thì có thể giữ lại, nhưng sẽ không đạt được mục tiêu tái cơ cấu là làm gọn và làm sạch. Bởi nếu làm gọn thì ngay cả những NH nhỏ, khỏe vẫn phải được cơ cấu, hợp nhất, sáp nhập lại. Không nên để hệ thống NH quá cồng kềnh, quá nhiều, trong khi bản thân những NH nhỏ này chỉ để phục vụ 20-30% khách hàng của 90 triệu người dân Việt Nam. Hay ở một vài địa phương có một số NH quy mô nhỏ và lành mạnh, nhưng thị phần của địa phương thì quá nhỏ và về lâu dài, để cạnh tranh họ sẽ phải có chiến thuật, thậm chí tiểu xảo để phát triển nhưng sẽ rất không tốt cho cả hệ thống.

Trong hệ thống NH, với miếng bánh quá nhỏ và có quá nhiều NH tham dự vào một miếng bánh đó cũng không tốt. Do đó, việc thu gọn lại, chỉ để số lượng dưới 20 NH nhưng tăng cường tính cạnh tranh trong nước và quốc tế sẽ tốt hơn. Trước đây các nước trong khu vực như Malaysia, Thái Lan, Hàn Quốc… hệ thống NH cũng khá cồng kềnh nên họ đã phải tái cơ cấu. Và thực tế đã chứng minh rằng, các NH lớn thì khả năng có thể chịu được cú sốc của thị trường và cú sốc của khủng hoảng tốt hơn.

Xin cảm ơn ông!