Thương mại thuận lợi hơn, kinh tế thịnh vượng hơn

	Thường trực Chính phủ bàn giải pháp thúc đẩy thương mại với các đối tác lớn
	Tháng 6/2019: Nhập khẩu thấp hơn dự tính, xuất siêu gần 2 tỷ USD
	Phải quan tâm thỏa đáng đến phòng vệ thương mại ​

Ưu tiên thúc đẩy tạo thuận lợi thương mại

Trước yêu cầu thực tiễn của thương mại thế giới, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã đàm phán và thông qua Hiệp định tạo thuận lợi thương mại (TFA) tại Indonesia năm 2014. Đây là khuôn khổ pháp lý đa phương quan trọng đảm bảo cho các biện pháp thuận lợi hóa thương mại được thúc đẩy và triển khai trên bình diện toàn cầu. Việt Nam, với tư cách là một thành viên của WTO, đã hoàn tất việc phê chuẩn Hiệp định này vào ngày 26/11/2015.

Song song với việc đàm phán, phê chuẩn và tổ chức triển khai TFA, Việt Nam đã chủ động đàm phán, ký kết và triển khai nhiều FTA cả trên cấp độ đa phương và song phương. Theo đó trong các FTA, nhất là các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA những cam kết về tạo thuận lợi thương mại luôn được đặt ở vị trí ưu tiên đặc biệt nhằm tạo ra sự khác biệt, thúc đẩy sự minh bạch, nhất quán, có tính dự đoán đối với quy trình thủ tục và dịch vụ công của Chính phủ cung cấp cho các giao dịch hàng hóa qua biên giới.

Trong thời gian qua, trước yêu cầu của thực tiễn thương mại thế giới và xuất phát từ nhu cầu nội tại của nền kinh tế cũng như cam kết về một Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động và phục vụ, Chính phủ Việt Nam đã quyết liệt chỉ đạo và tổ chức triển khai nhiều biện pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và cải thiện, tạo dựng MTKD thuận lợi, bình đẳng cho cộng đồng DN. Đây cũng là nỗ lực góp phần thực hiện khâu đột phá chiến lược về thể chế. Với tinh thần này, từ năm 2016, Ủy ban chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN, Cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại đã được thành lập với cơ quan thường trực đặt tại Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính.

Tính đến ngày 27/5/2019, đã có 13 bộ, ngành tham gia kết nối; 173 thủ tục hành chính (TTHC) được đưa lên Cơ chế một cửa quốc gia và tổng cộng có gần 2,2 triệu bộ hồ sơ hành chính của hơn 29,8 nghìn DN tham gia đã được xử lý trên Cổng thông tin một cửa quốc gia. Hệ thống một cửa quốc gia của Việt Nam đã kết nối với 5 nước ASEAN và cùng với các nước này tiến hành trao đổi dữ liệu điện tử giấy chứng nhận xuất xứ mẫu D với số lượng hơn 90.000 C/O điện tử để thực hiện hiệp định thương mại ASEAN (ATIGA).

Trong khi đó về công tác kiểm tra chuyên ngành (KTCN), theo báo cáo của Bộ Tài chính, tính đến tháng 3/2019 các mặt hàng thuộc diện quản lý và KTCN đã giảm 12.600 mặt hàng (từ 82.698 năm 2015 xuống còn 70.087). Cùng với các biện pháp chống gian lận thương mại, cắt giảm danh mục, các bộ ngành cũng đã triển khai nhiều giải pháp như: Thay đổi phương thức kiểm tra, áp dụng quản lý rủi ro trong kiểm tra; nhiều mặt hàng đã được chuyển thời điểm kiểm tra từ giai đoạn trước thông quan sang sau thông quan; tăng đối tượng được miễn kiểm tra; minh bạch hóa danh mục hàng hóa kèm mã số HS…

Dù đây là những kết quả bước đầu rất tích cực nhưng Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Chủ tịch Ủy ban quốc gia về cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại, cho rằng vẫn còn nhiều việc cần phải triển khai quyết liệt để đảm bảo sự đồng bộ và phát triển bền vững.

Đơn giản, hài hòa và tăng cường năng lực thực thi

Chia sẻ tại phiên thảo luận trong Lễ khởi động Dự án Tạo thuận lợi Thương mại (TFP) do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ ngày 10/7/2019, nhiều chuyên gia trong và ngoài nước cho rằng dù Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng kể trong việc cải thiện MTKD nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần tháo gỡ, đặc biệt trong các thủ tục thông quan hàng hóa, hoạt động KTCN, quản lý chuyên ngành theo rủi ro…

Trong bối cảnh đó, USAID đã quyết định tài trợ triển khai Dự án TFP này. Được thực hiện trong 5 năm (đến năm 2023), mục tiêu tổng thể của Dự án là cải cách, chuẩn hóa, hài hòa hóa và đơn giản hóa các TTHC trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế nhằm thực hiện Hiệp định TFA của WTO và chủ trương của Chính phủ về cải cách công tác KTCN đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.

Chia sẻ tại lễ phát động, Đại sứ Daniel J. Kritenbrink cho biết: “Hoa Kỳ cam kết thúc đẩy thương mại công bằng, bình đẳng với Việt Nam, hướng tới MTKD thuận lợi, cắt giảm TTHC. Chính phủ Hoa Kỳ tự hào là đối tác hỗ trợ Chính phủ Việt Nam tạo thuận lợi thương mại và đẩy mạnh cải cách nhằm cải thiện MTKD và nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam”. Cùng quan điểm trên, ông Michael Greene, Giám đốc USAID Việt Nam nhấn mạnh, Hoa Kỳ luôn muốn nhìn thấy một Việt Nam phát triển mạnh mẽ, độc lập và thịnh vượng.

“Dự án này là một dự án có tiềm năng giúp thay đổi cơ bản cách thức Việt Nam tạo thuận lợi thương mại cho việc vận chuyển hàng hóa qua biên giới theo hướng tiếp cận dựa trên rủi ro. Tôi hy vọng thông qua dự án này, có thể khuyến khích sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan nhằm hướng đến tinh giản các thủ tục, tạo thuận lợi hơn nữa cho thương mại. Mục tiêu của chúng tôi là làm sao để Chính phủ, các cơ quan tổ chức địa phương và khu vực tư nhân của Việt Nam có thể hoạch định các kế hoạch và triển khai các giải pháp một cách hiệu quả nhất nhằm khắc phục những thách thức đặt ra trong quá trình phát triển, từ đó giúp nền kinh tế càng ngày càng cạnh tranh hơn”, vị này cho biết.

Phát biểu tại buổi lễ khởi động dự án, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ nhấn mạnh: “Dự án này được Chính phủ Việt Nam xác định là thiết thực, đúng thời điểm và cần thiết, đáp ứng được yêu cầu mong đợi của Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện Hiệp định TFA và tổ chức triển khai các FTA thế hệ mới”. Phó Thủ tướng cũng cảm ơn và đánh giá cao những ưu tiên hợp tác và các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật cụ thể của Hoa Kỳ thông qua USAID, điển hình như qua Dự án này, nhằm giúp cho sự phát triển bền vững của Việt Nam, góp phần mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư song phương.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, Bộ Tài chính cam kết sẽ tạo mọi điều kiện và tích cực chỉ đạo Tổng cục Hải quan trong việc đảm bảo việc thực hiện Dự án theo đúng kế hoạch. Trước mắt, sau khi Văn kiện Dự án được phê duyệt, Ban Chỉ đạo Dự án của Bộ Tài chính và Ban Quản lý Dự án của Tổng cục Hải quan sẽ khẩn trương được thành lập để triển khai và quản lý Dự án theo đúng các quy định hiện hành và bám sát các mục tiêu tổng thể của Dự án, cũng như sự tham gia tích cực, chủ động của các địa phương và khu vực tư nhân trong quá trình thực hiện để Dự án thành công.