Phải quan tâm thỏa đáng đến phòng vệ thương mại ​

Trong bối cảnh Việt Nam đã hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu, đặc biệt đang thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, cần tăng cường các biện pháp quản lý nhằm dự báo, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi lẩn tránh thuế, gian lận xuất xứ để phát triển bền vững sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu. Yêu cầu này ngày càng trở nên cấp thiết khi xu thế bảo hộ tiếp tục có xu hướng gia tăng tại nhiều nước trên thế giới, xung đột thương mại Mỹ-Trung diễn biến phức tạp. Với tinh thần đó, ngày 4/7/2019 Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 824/QĐ-TTg ban hành Đề án “Tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp PVTM và gian lận xuất xứ”.

Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh nhấn mạnh, hiện nay trên thị trường tồn tại khá phổ biến hiện tượng gắn mác “made in Vietnam” nhưng không sản xuất ở Việt Nam. Các mặt hàng chủ yếu là rau củ, quả, hàng dệt may, giày dép, đồ chơi trẻ em... Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên là do xu hướng người Việt chuộng hàng Việt nhiều hơn; DN muốn lẩn tránh, trốn thuế; phân phối, tiêu thụ dễ dàng, chưa có chế tài xử lý nghiêm. Vì thế, ông Linh đề xuất các giải pháp tăng cường công tác cảnh báo, tuyên truyền phổ biến rộng rãi, tăng cường hậu kiểm, bên cạnh đó, cần có biện pháp lâu dài về mặt công nghệ, truy xuất nguồn gốc.

Đại diện Vụ Thị trường trong nước đồng tình với ông Trần Hữu Linh trong việc Bộ Công thương sớm có Đề án truy xuất nguồn gốc. Đại diện Cục Xuất nhập khẩu, ông Trần Thanh Hải đề xuất đến một khó khăn trong công tác phòng chống gian lận thương mại là vấn đề con người. Vì vậy, trong Kế hoạch triển khai Đề án, đại diện Cục Xuất nhập khẩu đề xuất vấn đề tăng cường nhân lực. Ông Trần Thanh Hải cũng nhấn mạnh, chia sẻ thông tin cần dựa trên nền tảng công nghệ. Hiện tại, Cục đã đẩy mạnh việc thực hiện C/O điện tử và hướng tới không sử dụng C/O giấy.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, trong bối cảnh hiện nay, nếu không quan tâm thỏa đáng đến công tác PVTM thì ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của công tác hội nhập. Nếu làm không nghiêm và chặt chẽ thì các mối quan hệ đối tác, đầu tư sẽ bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, không chỉ "đối ngoại", ngay trong vấn đề "đối nội", mở cửa thương mại mà để gian lận xuất xứ, gian lận thương mại cũng làm tổn thương đến cả thị trường nội địa.

Bộ trưởng yêu cầu tất cả các đơn vị trong Bộ đều phải xác định rõ trách nhiệm của mình để phối hợp thực hiện nhiệm vụ. Bộ trưởng yêu cầu xây dựng kế hoạch phối hợp công tác giữa Bộ Công thương với các Bộ Tài chính (Tổng cục hải quan, thuế), Bộ Công an, Bộ Kế hoạch và đầu tư...; chia sẻ thông tin chung liên quan đến chứng nhận xuất xứ, chống lẩn tránh PVTM...

Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ đặc biệt quan tâm đến những nhóm mặt hàng có "nguy cơ" như thủy sản, nông sản, dệt may, da giày, gia dụng, điện tử... và các thị trường trọng điểm như Châu Âu, Canada, Hoa Kỳ... cần có cơ chế giám sát đặc biệt. Bên cạnh đó, phải chú trọng công tác thông tin tuyên truyền và phổ biến pháp luật đến cộng đồng DN và người dân; tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp luật hướng tới đối tượng và chủ thể là DN và người dân.