Xác định hệ tiêu chí nước công nghiệp theo hướng hiện đại
GS - TS. Vương Đình Huệ |
Đề án “Định hướng chính sách phát triển công nghiệp Việt Nam giai đoạn 2016-2025, tầm nhìn đến năm 2035” của Ban Kinh tế Trung ương vừa có nhiệm vụ chọn lựa để định hướng chính sách phát triển một số ngành công nghiệp quan trọng, công nghiệp vật liệu cơ bản, đáp ứng cho một số lĩnh vực trọng yếu của CNH, đồng thời bổ sung một số chính sách chung theo nhận thức mới về chính sách phát triển công nghiệp như: chính sách hỗ trợ phát triển công nghiệp nói chung và chính sách hỗ trợ DNNVV nói riêng, chính sách cơ cấu sản phẩm công nghiệp Việt Nam, sản phẩm cạnh tranh tham gia chuỗi sản xuất khu vực và quốc tế...
Qua 30 năm đổi mới, Việt Nam đã thiết lập được hệ thống cơ chế, chính sách, tạo dựng thể chế mới nhằm thực hiện mục tiêu CNH - HĐH, tạo ra môi trường thu hút nguồn lực xã hội cho phát triển công nghiệp.
Tuy nhiên, việc thực hiện CNH - HĐH còn chậm, chưa gắn với phát triển kinh tế tri thức. Quy hoạch phát triển các ngành công nghiệp nền tảng và công nghiệp hỗ trợ chưa có định hướng rõ ràng, hiệu quả thấp. Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội còn nhiều hạn chế, yếu kém, lạc hậu và thiếu tính kết nối. CNH - HĐH nông nghiệp, nông thôn chưa đáp ứng yêu cầu. Tiêu chí cụ thể cho mục tiêu CNH - HĐH còn chưa toàn diện, đồng bộ. Công nghiệp phát triển còn nặng về quy mô; chất lượng, hiệu quả còn thấp.
Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XII đã nêu rõ: Trong những năm tới, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh CNH - HĐH để sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Chiến lược phát triển công nghiệp Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2035 cũng đã được ban hành theo Quyết định số 879/QĐ-TTg ngày 9/6/2014 của Thủ tướng Chính phủ.
Việc rà soát, đánh giá chính sách công nghiệp và hoàn thiện lý luận về chính sách phát triển công nghiệp đặt trong lộ trình trung và dài hạn, bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng trong cấu trúc mới của quá trình sản xuất công nghiệp toàn cầu, từ đó xác định, định hướng chính sách phát triển công nghiệp đúng đắn, được thực thi mạnh mẽ, hiệu quả là yêu cầu tất yếu khách quan.
Việt Nam cần xây dựng nền công nghiệp và thương hiệu công nghiệp quốc gia với tầm nhìn trung, dài hạn, có lộ trình cho từng giai đoạn phát triển. Tiếp tục thực hiện tốt chủ trương và có chính sách phù hợp để xây dựng, phát triển các ngành công nghiệp theo hướng hiện đại, tăng hàm lượng khoa học công nghệ và tỷ trọng giá trị nội địa trong sản phẩm, tập trung vào những ngành có tính nền tảng, có lợi thế so sánh và có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển nhanh, bền vững, nâng cao tính độc lập, tự chủ của nền kinh tế, có khả năng tham gia sâu, có hiệu quả vào mạng sản xuất và phân phối toàn cầu.
Chúng ta cần chú trọng vừa phát triển cơ sở hạ tầng, vừa gắn với phát triển cụm, ngành. Trong đó, tập trung phát triển có chọn lọc một số ngành có lợi thế cạnh tranh, CNHT, công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp sạch, công nghiệp năng lượng, cơ khí, điện tử, công nghiệp quốc phòng, an ninh... và từng bước phát triển công nghệ sinh học, công nghiệp môi trường. Song song với đó, là tiếp tục phát triển hợp lý một số ngành sử dụng nhiều lao động. Phân bố công nghiệp hợp lý hơn trên toàn lãnh thổ, nâng cao hiệu quả các khu kinh tế, khu công nghiệp và sớm đưa một số khu công nghiệp công nghệ cao vào hoạt động.
Những vấn đề này đòi hỏi chúng ta cần tập trung làm rõ, hệ thống hóa lý luận, phân tích, đánh giá chính sách phát triển công nghiệp của Việt Nam trong quá trình CNH - HĐH đất nước. Đề xuất chính sách phát triển công nghiệp Việt Nam từ nay đến 2025, tầm nhìn 2035. Đây chính là những bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện chính sách phát triển công nghiệp Việt Nam trong giai đoạn tới.
Ban Kinh tế Trung ương sẽ chưng cất, chắt lọc các ý kiến để báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ nhằm hoàn thiện chính sách phát triển công nghiệp Việt Nam trong giai đoạn tới.
Nhìn lại chặng đường phát triển kinh tế - xã hội qua 30 năm đổi mới (1986 – 2016), bên cạnh những thành tựu to lớn mà chúng ta đã đạt được trong quá trình CNH - HĐH đất nước, thì cũng bộc lộ rõ những hạn chế, bất cập. Một trong những nguyên nhân cơ bản là do chính sách phát triển công nghiệp của chúng ta thiếu đồng bộ, thiếu nhất quán, dàn trải, nguồn lực không tập trung, chính sách chưa xuất phát từ thực tiễn, chưa giải quyết được yêu cầu của thực tiễn phát triển. |