ASEAN là nơi khởi nguồn nhiều ý tưởng mới, sáng tạo trên thế giới

Tham dự Diễn đàn có Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch sáng lập WEF cùng lãnh đạo cấp cao các nước ASEAN và khu vực.

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có bài phát biểu quan trọng tại phiên khai mạc.

Cơ hội vô cùng lớn

Mở đầu bài phát biểu, Thủ tướng nhấn mạnh, khi nghĩ tới ASEAN, nhiều người thường nghĩ tới các nguồn tài nguyên thiên nhiên hết sức phong phú và tiềm năng, là một công xưởng sản xuất của thế giới. Tuy nhiên, trong làn sóng của Cách mạng công nghiệp 4.0, với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, ASEAN ngày nay còn được biết đến như nơi khởi nguồn của nhiều ý tưởng mới, sáng tạo trên thế giới.

Chính công nghệ cao và nền kinh tế số mới là những lĩnh vực đầy tiềm năng của ASEAN với dự báo sẽ tăng gấp 4 lần, lên tới hơn 200 tỷ USD vào năm 2025. Những cơ hội cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại là vô cùng lớn.

Một là, tạo sự đột phá về năng suất trên các ngành công nghiệp lớn: điện tử, hóa chất, dầu khí, hàng tiêu dùng, thực phẩm, dược phẩm.

Hai là, thúc đẩy tăng trưởng bao trùm hơn, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của Liên hiệp quốc trên cơ sở ứng dụng Cách mạng công nghiệp 4.0, tạo ra kết nối, chia sẻ các giá trị và sự sáng tạo mới.

Ba là, phát huy vai trò các doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn là xương sống của kinh tế ASEAN và là nơi khởi nguồn của nhiều ý tưởng mới. Cách mạng công nghiệp 4.0 mở ra cơ hội kết nối doanh nghiệp nhỏ và vừa với các thị trường xuyên quốc gia, toàn cầu.

Bốn là, đi tắt trong chính sách công nghiệp hóa. ASEAN có thể vượt qua các giai đoạn phát triển công nghiệp truyền thống bằng cách mạnh dạn phát triển trí tuệ nhân tạo, robot tự động, máy bay không người lái, thiết bị vệ tinh, hệ thống cảm biến... nhằm nâng cao năng suất, sử dụng hiệu quả nguồn lực, tài nguyên.

Thách thức luôn tiềm ẩn

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng lưu ý, thách thức mà ASEAN phải đối mặt rất lớn. Điều nhận thấy rõ nhất là nguy cơ mất việc làm khi áp dụng tự động hóa.

Theo các số liệu thống kê, 56% số việc làm các nước ASEAN chuyển sang trí tuệ nhân tạo và robot. Do đó, đây là nguy cơ chấm dứt kỷ nguyên công xưởng châu Á của các nước. Song, nhiều chuyên gia cũng nói rằng, ngược lại, sinh kế cho người dân sẽ xuất phát từ Cách mạng công nghiệp 4.0.

Nguy cơ tiếp theo, theo Thủ tướng, là gia tăng khoảng cách về thu nhập xã hội. Cách mạng công nghiệp 4.0 có tiềm năng làm tăng tốc thu nhập với người dân, quốc gia có tài năng, trí thức, song cùng với đó làm tăng khoảng cách thu nhập và là nguy cơ gây bất ổn xã hội.

Trong bối cảnh đó, ASEAN tự hào có Singapore là hình mẫu thành công về tinh thần tiên phong trong nền kinh tế số. Đã vận dụng những thành tựu Cách mạng công nghiệp 4.0 để đạt mức phát triển vượt bậc thời gian qua.

Những định hướng cần ưu tiên

Trước những cơ hội, thách thức, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kêu gọi các nước ASEAN cần đặt ra ưu tiên chính sách của mình nhưng trên cơ sở lăng kính của cả khối. Từ đó, Thủ tướng đề xuất một số ưu tiên.

Một là, kết nối số, chia sẻ dữ liệu. Lãnh đạo ASEAN đã thông qua kế hoạch kết nối ASEAN về hạ tầng, thể chế và con người. Trong Cách mạng công nghiệp 4.0, Thủ tướng đề nghị có thêm kết nối số được lồng ghép và nâng cao hiệu quả của các kết nối nêu trên, cùng với chú trọng phát triển thương mại điện tử, thanh toán điện tử, Chính phủ điện tử...

Đồng thời, dữ liệu là nền tảng của Cách mạng công nghiệp 4.0, chúng ta cần xây dựng quy tắc của ASEAN về hợp tác, chia sẻ dữ liệu nhằm điều chỉnh cách thức, điều kiện để dữ liệu được chia sẻ và sử dụng hiệu quả.

Hai là, hài hòa môi trường kinh doanh. Các hạ tầng kết nối về tài chính, ngân hàng, thị trường, truyền thông... cần hoạt động ở quy mô khu vực.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng đề nghị cần xây dựng cơ chế hài hòa môi trường kinh doanh, hệ thống luật pháp giữa các nước thành viên ASEAN, giúp các doanh nghiệp nội khối có thể đạt được lợi thế nhờ quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu. Liên kết một cửa ASEAN là một ví dụ tốt nhiều năm qua.

Tại hội nghị này, ở cấp Bộ trưởng và doanh nghiệp, Việt Nam sẽ đưa ra sáng kiến về hòa mạng di động một giá cước toàn ASEAN. Hợp tác trí tuệ, bảo đảm an ninh mạng, hợp tác nhân lực về công nghệ thông tin chất lượng cao.

Ba là, thúc đẩy khởi nghiệp, vườn ươm sáng tạo. Trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0, nhiều nước ASEAN đã có các trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm cấp quốc gia. Thủ tướng đề nghị xây dựng khuôn khổ kết nối các vườn ươm quốc gia và mạng lưới vườn ươm toàn khu vực.

Bốn là, tìm kiếm, phát huy tài năng. Theo báo cáo năm 2017 của Google, tình trạng thiếu kỹ sư lành nghề là thách thức lớn với ASEAN. Vì vậy, cần xây dựng chiến lược ươm mầm các tài năng các nước ASEAN.

Năm là, hình thành mạng lưới giáo học ASEAN và mạng lưới học tập suốt đời. Dưới tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0, đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ về giáo dục, phù hợp với xu thế phát triển mới, biến đổi liên tục của nghề nghiệp.

Hợp tác để cùng vươn tới

Chia sẻ một tin vui, Thủ tướng cho biết, vào lúc 15h hôm nay tại Hà Nội, Go-Jet, một doanh nghiệp khởi nghiệp của Indonesia và Go-Viet, công ty khởi nghiệp của Việt Nam sẽ khai trương dịch vụ vận chuyển hành khách trên nền tảng công nghệ 4.0 tại Việt Nam. Tổng thống Indonesia sẽ tham dự sự kiện quan trọng này.

“Chính phủ Việt Nam mong muốn được nhìn thấy nhiều hợp tác hơn thế để nói với thế giới rằng khởi nghiệp đang thực sự lan tỏa trong ASEAN”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Với dân số hơn 640 triệu người, chiếm 8,5% dân số thế giới, quy mô kinh tế lên tới hơn 160 tỷ USD, ASEAN hiện nay là nền kinh tế lớn thứ 3 châu Á và thứ 5 thế giới.

Cùng với chiến lược hướng ra bên ngoài về thương mại, Thủ tướng đề nghị cả khu vực phát huy thị trường nội khối là một thị trường đủ lớn cho các chiến lược phát triển, hướng tới tầm nhìn ASEAN 2025 với một ASEAN mở, hợp tác đa dạng với các đối tác.

Trong bối cảnh lan tỏa Cách mạng công nghiệp 4.0, môi trường khu vực và toàn cầu cạnh tranh gay gắt, chúng ta phải chung tay hợp tác, tăng cường đoàn kết, phát huy sức mạnh nội khối để xây dựng một ASEAN hòa bình, ổn định, tự cường dựa trên luật lệ và hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm.

ASEAN đã và sẽ tiếp tục nỗ lực, khẳng định vai trò trung tâm ở khu vực, cùng các đối tác duy trì hòa bình, ổn định, bảo đảm tự do, lưu dưỡng hàng hóa, dịch vụ trên không, trên bộ và trên biển và phát triển khu vực thịnh vượng.