Bao giờ ga đường sắt Đà Nẵng được di dời?

Là một công trình trọng điểm của Đà Nẵng, hơn 16 năm trước, chính quyền thành phố đã đề xuất phương án di dời ga đường sắt Đà Nẵng ra khỏi nội đô nhằm phát triển không gian và tạo mỹ quan đô thị.

Theo đó, ga Đà Nẵng sẽ được chuyển ra vùng ven đô trên địa bàn 2 phường Hòa Khánh Nam và Hòa Minh, quận Liên Chiểu. Dự án di dời ga đường sắt Đà Nẵng và tái phát triển đô thị dự kiến chia làm 2 tiểu dự án và các hợp phần nhỏ, với tổng mức đầu tư khoảng 12.363 tỷ đồng.

Trong đó, tiểu dự án 1 là di dời ga đường sắt Đà Nẵng và tái phát triển đô thị dự kiến có 3 hợp phần, tổng mức đầu tư khoảng 10.236 tỷ đồng.

Theo đó, hợp phần 1 do Bộ Giao thông - Vận tải chủ trì, có tổng mức đầu tư khoảng 5.350 tỷ đồng. Hợp phần 2, phát triển đô thị khu vực nhà ga cũ và xung quanh nhà ga mới do UBND TP. Đà Nẵng chủ trì, với tổng mức đầu tư tạm tính 830 tỷ đồng. Dự kiến ga Đà Nẵng hiện tại sẽ được quy hoạch theo hướng tích hợp, tăng cường các tiện ích đô thị cho khu vực trung tâm thành phố... Hợp phần 3, tái phát triển đô thị hành lang tuyến đường sắt hiện trạng do UBND Đà Nẵng chủ trì, với tổng mức đầu tư khoảng 2.350 tỷ đồng.

Tiểu dự án 2, đền bù giải tỏa phục vụ dự án Di dời ga đường sắt Đà Nẵng và tái phát triển đô thị do UBND TP. Đà Nẵng chủ trì, tổ chức triển khai công tác đền bù giải tỏa và tái định cư theo quy định tại khu vực nhà ga cũ, nhà ga mới và hành lang tuyến đường sắt hiện trạng. Tổng mức đầu tư tạm tính của tiểu dự án 2 khoảng 2.400 tỷ đồng (sử dụng vốn ngân sách thành phố).

Chính quyền và người dân mong mỏi ga Đà Nẵng sớm được di dời ra khỏi khu vực trung tâm thành phố

Tuy nhiên, do nhiều yếu tố khách quan, đến nay dự án này vẫn chưa được thực hiện như tiến độ. Kéo dài 16 năm, dự án hiện vẫn còn nằm trên giấy và kéo theo nhiều hệ lụy đối với người dân trong vùng dự án.

Từ khi công bố quy hoạch dự án di dời ga đường sắt Đà Nẵng vào năm 2004, nhiều khu vực dân cư trong vùng dự án bị ảnh hưởng. Người dân không thể sửa chữa, xây mới nhà cửa. Đất đai không thể chia tách được. Riêng tại phường Hòa Khánh Nam (quận Liên Chiểu) có đến 19 tổ dân phố nằm trong vùng quy hoạch của dự án, với khoảng hơn 2.000 hộ dân địa phương bị ảnh hưởng.

Việc chậm triển khai dự án khiến nhiều hộ dân sinh sống trong vùng quy hoạch của ga đường sắt gặp nhiều khó khăn, nảy sinh nhiều bất cập trong quản lý đất đai. Tại một số khu vực phát sinh tiêu cực như tình trạng xây dựng trái phép trong vùng quy hoạch dự án. Thậm chí, một số hộ dân dùng hồ sơ giấy phép xây dựng giả để xây dựng nhà trái phép, từng được chính quyền địa phương phát hiện và xử lý.

Dự án bị kéo dài cũng “gây khó” cho chính quyền Đà Nẵng trong việc thực hiện việc quản lý đất đai và xây dựng trong vùng quy hoạch. Thanh tra TP. Đà Nẵng đã công bố kết luận thanh tra về xây dựng trái phép tại khu vực quy hoạch dự án ga đường sắt (thuộc phường Hòa Khánh Nam) vào tháng 7/2018: "Tình trạng xây dựng không phép trong suốt thời gian qua gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự xây dựng đô thị tại dự án Ga đường sắt. Trách nhiệm này thuộc về Chủ tịch UBND quận Liên Chiểu; Đội trưởng Đội Quy tắc đô thị quận Liên Chiểu và Chủ tịch UBND phường Hòa Khánh Nam giai đoạn từ năm 2005 đến nay và tổ chức, cán bộ có liên quan”.

Thanh tra TP. Đà Nẵng kiến nghị UBND thành phố tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với Chủ tịch UBND quận Liên Chiểu các thời kỳ từ năm 2005 đến thời điểm công bố kết luận thanh tra và các cá nhân có liên quan theo phân cấp quản lý.

Theo ông Lê Văn Trung, Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải TP. Đà Nẵng, căn cứ vào Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng như để tạo sự đồng bộ về hạ tầng và phát triển đô thị theo hướng bền vững, thành phố phải đi trước một bước, xin chủ trương di dời ga đường sắt quốc gia khu vực trung tâm trước và xây dựng nhà ga mới tại vị trí quy hoạch thuộc đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam kết nối với hạ tầng đường sắt cũ để vận hành, kết hợp tái thiết đô thị tại vị trí ga cũ. Có thể nói, đây là dự án mang tính cấp thiết, rất cần triển khai sớm để tạo điều kiện thuận lợi cho Đà Nẵng phát triển bền vững.

Trước thực tế, dự án treo quá lâu, đầu tháng 4/2020, UBND TP. Đà Nẵng có văn bản số 2129/UBND-SGTVT gửi Thủ tướng Chính phủ về việc xin chủ trương triển khai thực hiện dự án theo hình thức đối tác công - tư (PPP), loại hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT).

Ngày 9/4/2020 Văn phòng Chính phủ đã có Phiếu chuyển số 551/PC-VPCP chuyển Bộ Giao thông - Vận tải đề nghị xem xét, xử lý đề xuất của Đà Nẵng. Trên cơ sở đó, tại Văn bản 4316/BGTVT-ĐTCT ngày 7/5/2020 của Bộ Giao thông - Vận tải gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Giao thông - Vận tải cho rằng, việc sớm di dời đường sắt quốc gia ra khỏi trung tâm thành phố là nguyện vọng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Đà Nẵng nhằm giảm thiểu ùn tắc, phát triển đô thị, ổn định đời sống.

Với đề xuất mới của UBND TP. Đà Nẵng, lãnh đạo Bộ Giao thông - Vận tải nhận định đây là một giải pháp phù hợp và sớm triển khai mục tiêu xây dựng đô thị và phát triển kinh tế, xã hội của địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao qua khu vực Đà Nẵng.