BHTGVN với sứ mệnh bảo vệ người gửi tiền và đảm bảo hoạt động ngân hàng phát triển an toàn, lành mạnh

	Trao giải Cuộc thi tìm hiểu về BHTG và hoạt động của BHTG Việt Nam
	Tuyên truyền chính sách BHTG: Cầu nối giữa chính sách và cuộc sống

Đó là nhận định của Ủy viên ban cán sự Đảng, Phó Thống đốc thường trực NHNN Đào Minh Tú khi trả lời phỏng vấn của phóng viên về những đóng góp của BHTGVN đối với hệ thống Ngân hàng nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập BHTGVN (9/11/1999 - 9/11/2019).

Phó Thống đốc Đào Minh Tú trao tặng Bằng khen của Thống đốc cho các tập thể xuất sắc trong Hội nghị tổng kết công tác năm 2018 và triển khai nhiệm vụ năm 2019 của BHTGVN

Thưa Phó Thống đốc, xin ông cho biết những dấu ấn quan trọng trong quá trình hoàn thiện hành lang pháp lý về BHTG trong 20 năm qua?

Để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho BHTGVN hoạt động an toàn, hiệu quả, từ khi thành lập BHTGVN đến nay, hành lang pháp lý về hoạt động của BHTG luôn được Chính phủ, Quốc hội quan tâm hoàn thiện, đảm bảo phù hợp với từng giai đoạn phát triển của BHTGVN và hệ thống các TCTD Việt Nam.

Trước khi thành lập BHTGVN, ngày 01/09/1999, Chính phủ đã ban hành cơ sở pháp lý ban đầu là Nghị định 89/1999/NĐ-CP quy định khá đầy đủ về hoạt động BHTG, gồm: mục đích, vai trò của BHTG; các tổ chức tham gia và phí BHTG; tiền gửi được bảo hiểm; việc giám sát rủi ro và các biện pháp xử lý… 6 năm sau, cơ sở pháp lý về BHTG đã được hoàn thiện một bước thông qua việc ban hành Nghị định 109/2005/NĐ-CP ngày 24/08/2005 sửa đổi, bổ sung sửa đổi Nghị định 89/1999/NĐ-CP với nhiều sửa đổi, bổ sung quan trọng liên quan đến tiền gửi được bảo hiểm, số tiền được bảo hiểm tối đa, thẩm quyền xem xét nâng mức bảo hiểm tối đa, phí BHTG, hỗ trợ đối với tổ chức tham gia BHTG, chi trả các khoản tiền gửi được bảo hiểm…

Đến năm 2012, hành lang pháp lý về BHTG đã được luật hóa sau khi Quốc hội khóa XIII thông qua Luật BHTG số 06/2012/QH13 ngày 18/06/2012. Theo đó, cơ sở pháp lý về BHTG đã được quy định đầy đủ, cụ thể, rõ ràng và đồng bộ, toàn diện hơn, phù hợp với chủ trương, định hướng quản lý, phát triển hệ thống các TCTD Việt Nam trong giai đoạn mới.

Trong đó, xác định rõ vị trí của tổ chức BHTG, cơ quan quản lý nhà nước và nội dung quản lý nhà nước về BHTG để hoạt động BHTG đạt hiệu quả cao hơn, nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Luật cũng cụ thể hóa quyền và nghĩa vụ của tổ chức BHTG, tổ chức tham gia BHTG, người được BHTG và quy định chi tiết một số vấn đề liên quan đến tiền gửi được bảo hiểm, phí BHTG, trả tiền bảo hiểm...

Mặc dù được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện nhiều lần, nhưng quan điểm nhất quán của Đảng, Nhà nước về chủ trương, chính sách BHTG là nhằm mục đích bảo vệ người gửi tiền, đặc biệt là người gửi tiền quy mô nhỏ thông qua số tiền được bảo hiểm và góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng thông qua các hoạt động giám sát, hỗ trợ các tổ chức tham gia BHTG.

Trên cơ sở các quy định của Chính phủ, Quốc hội, NHNN và các bộ, ngành liên quan đã kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn theo quy định, đảm bảo cho các đối tượng liên quan có đủ cơ sở để tổ chức triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về BHTG.

Như vậy, có thể khẳng định, hành lang pháp lý về BHTGVN đã được các cấp, các ngành thường xuyên quan tâm hoàn thiện, đảm bảo điều chỉnh kịp thời, phù hợp với xu hướng phát triển của nền kinh tế và hệ thống các TCTD Việt Nam vì mục tiêu bảo vệ người gửi tiền và góp phần bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh hoạt động ngân hàng.

Trụ sở BHTGVN

Vậy BHTGVN đã thực hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ được giao như thế nào, thưa Phó Thống đốc?

Với vai trò là tổ chức tài chính nhà nước do Thủ tướng Chính phủ thành lập, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, BHTGVN đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao vì mục tiêu bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng. Trong đó:

BHTGVN đã tích cực tham gia vào quá trình hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm nâng cao vị thế, vai trò, trách nhiệm của tổ chức BHTG trong quá trình cơ cấu lại hệ thống các TCTD và bảo vệ ngày càng tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền. Tích cực phối hợp, tham mưu với NHNN trong quá trình ban hành các văn bản hướng dẫn, thi hành các quy định của Luật, Nghị định về BHTG và Luật NHNN, Luật Các TCTD…

Chủ động cải tiến quy trình nghiệp vụ, đổi mới công tác quản trị, điều hành phù hợp với quy định của pháp luật trong từng giai đoạn, từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản trị, điều hành và các hoạt động nghiệp vụ của BHTGVN. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền chính sách BHTG, góp phần củng cố niềm tin của người gửi tiền đối với hệ thống các TCTD và vai trò giám sát đối với tổ chức tham gia bảo hiểm, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD.

Sau khi Luật BHTG năm 2012 và đặc biệt là sau khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD năm 2017 được Quốc hội thông qua, vai trò của BHTGVN ngày càng được nâng cao thông qua việc tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD yếu kém nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và hỗ trợ các TCTD yếu kém thực hiện phương án cơ cấu lại. Thực hiện vai trò mới này, thời gian qua, BHTGVN đã có những đóng góp nhất định trong việc theo dõi, kiểm tra chuyên sâu và đề xuất phương án xử lý đối với các QTDND yếu kém.

Tính đến thời điểm hiện tại, BHTGVN đang bảo vệ cho hơn 5 triệu tỷ đồng tiền gửi của người gửi tiền tại 1.282 tổ chức tham gia BHTG, bao gồm 95 NHTM, 1 ngân hàng hợp tác xã, 1.182 QTDND và 4 tổ chức tài chính vi mô.

Nhờ quá trình tích lũy từ phí BHTG, đầu tư theo quy định của pháp luật và quản lý tài chính bài bản, nguồn vốn của BHTGVN tăng trưởng ở mức cao. Đến nay, tổng tài sản của BHTGVN đã đạt gần 58.000 tỷ đồng, giúp BHTGVN có nguồn lực tài chính đáng kể, sẵn sàng chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền khi cần thiết và tham gia có hiệu quả vào quá trình tái cơ cấu hệ thống các TCTD thông qua hoạt động hỗ trợ tài chính.

Có thể khẳng định, BHTGVN đã thực sự trở thành một công cụ hữu hiệu của Chính phủ và NHNN nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và đảm bảo hoạt động an toàn của hệ thống các TCTD, góp phần tích cực vào kết quả chung của toàn Ngành và củng cố niềm tin của người dân đối với hệ thống các TCTD.

Phó Thống đốc có thể chia sẻ về định hướng phát triển BHTGVN trong thời gian tới?

Để BHTGVN phát triển phù hợp với xu hướng phát triển mới của hệ thống ngân hàng Việt Nam trong giai đoạn mới, Chính phủ, NHNN đã giao BHTGVN phối hợp với các đơn vị chức năng của NHNN nghiên cứu, xây dựng chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 để NHNN trình Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Quan điểm nhất quán, BHTGVN là tổ chức tài chính nhà nước, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền và góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.

Định hướng phát triển BHTGVN phải phù hợp với Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến 2030 và xu thế phát triển chung của ngân hàng trong khu vực và trên thế giới, từng bước đáp ứng các nguyên tắc trong Bộ Nguyên tắc phát triển tổ chức BHTG hiệu quả của Hiệp hội BHTG quốc tế. Một số định hướng trọng tâm như sau:

Trong giai đoạn 2021-2025, trình Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHTG theo hướng hoàn thiện chính sách BHTG phù hợp với thông lệ quốc tế, phấn đấu đến năm 2030, điều chỉnh hạn mức BHTG hướng tới bảo vệ toàn bộ 90%-95% người gửi tiền được bảo hiểm.

Nâng cao năng lực tài chính của BHTGVN thông qua các biện pháp: (i) Đa dạng hóa hình thức và danh mục đầu tư; (ii) Tăng vốn điều lệ lên 10.000 tỷ đồng vào năm 2020 và lên 15.000 tỷ đồng vào năm 2030 từ nguồn tự tích lũy của BHTG; (iii) Tính và thu phí đầy đủ, đảm bảo nguồn thu từ phí BHTG; (iv) Xây dựng cơ chế tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ trong trường hợp nguồn vốn của BHTGVN tạm thời không đủ để trả tiền bảo hiểm.

Nâng cao chất lượng và hiệu quả thực hiện nhiệm vụ được giao của BHTGVN: (i) nâng cao chất lượng giám sát, ứng dụng các mô hình giám sát tiên tiến kết hợp kiểm tra tại chỗ, kiểm tra chuyên sâu nhằm phát hiện, cảnh báo sớm những rủi ro tiềm ẩn và xử lý sai phạm đối với tổ chức tham gia BHTG, nhất là tổ chức tham gia BHTG yếu kém; (ii) Tham gia có hiệu quả vào quá trình tái cơ cấu tổ chức tham gia BHTG yếu kém thông qua việc phối hợp với Ban kiểm soát đặc biệt đánh giá tính khả thi của phương án xử lý phục hồi, xây dựng phương án phá sản, hỗ trợ tài chính...

Phát triển BHTGVN theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, NHNN Việt Nam là cơ quan đại diện chủ sở hữu với mô hình tổ chức bộ máy hợp lý, hệ thống quản trị điều hành đồng bộ, nâng cao năng lực hoạt động, trình độ người lao động, đẩy mạnh đổi mới và ứng dụng công nghệ hiện đại thông qua việc tăng cường tích hợp công nghệ thông tin trong hầu hết các quy trình quản trị và quản lý.

Thưa Phó Thống đốc, để hỗ trợ tốt hơn cho quá trình cơ cấu lại các TCTD, cần nâng cao thêm vai trò của BHTGVN như thế nào?

Mặc dù Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD năm 2017 đã giao cho BHTGVN tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD yếu kém, nhưng với năng lực tài chính và vai trò khi tham gia vào quá trình cơ cấu lại còn hạn chế, những đóng góp của BHTGVN vào quá trình cơ cấu lại hệ thống các TCTD còn rất khiêm tốn.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, vai trò của BHTG trong quá trình cơ cấu lại các TCTD yếu kém là rất lớn thông qua việc hỗ trợ tài chính để bảo đảm thanh khoản. Tại Hàn Quốc, để có nguồn lực đủ mạnh mà không phải sử dụng ngân sách nhà nước, Chính phủ Hàn Quốc đã giao cho BHTG Hàn Quốc (KDIC) và Công ty quản lý tài sản Hàn Quốc (KAMCO) thành lập quỹ hỗ trợ tái cơ cấu và xử lý nợ xấu và phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh để hỗ trợ các tổ chức tài chính, các ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng yếu kém cải thiện thanh khoản và phục hồi hoạt động thông qua việc mua cổ phần, mua các khoản nợ xấu…

Việc phát hành trái phiếu có bảo lãnh của Chính phủ đã giúp quỹ này nhanh chóng huy động được nguồn lực đủ lớn để tham gia mạnh mẽ vào quá trình tái cơ cấu và xử lý nợ xấu. Sau đó, quỹ sẽ bán lại cổ phần và các khoản nợ xấu đã mua để thu hồi lại tiền đã hỗ trợ. Mặc dù, số tiền thu hồi được chỉ đạt trên 50% số tiền đã chi ra nhưng đã giúp Hàn Quốc đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu, xử lý nợ xấu và hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến nền kinh tế Hàn Quốc. Hơn 40% số tiền không thể thu hồi được xử lý trong vòng 25 năm theo hướng: 70% chuyển thành nghĩa vụ nợ của Chính phủ (làm tăng nợ công của Hàn Quốc thêm 8% GDP) và trả dần trong 25 năm; 30% còn lại được bù đắp bằng 0,1% phụ phí BHTG tăng thêm của các tổ chức tài chính trong vòng 25 năm.

Trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế, NHNN thấy rằng, trong thời gian tới, cần hoàn thiện cơ sở pháp lý theo hướng bổ sung thêm cơ chế để tạo điều kiện cho BHTGVN nâng cao năng lực tài chính và tham gia sâu hơn vào quá trình xử lý các TCTD yếu kém. Trong đó:

(i) Cần tạo thêm cơ chế để BHTGVN có thể quản lý, đầu tư và sử dụng hiệu quả hơn nguồn thu kết dư phí BHTG, phù hợp với thông lệ quốc tế với nhiều hình thức đầu tư đa dạng và có khả năng huy động nguồn lực tài chính đủ mạnh khi tham gia hỗ trợ cơ cấu lại các TCTD yếu kém. Cần có cơ chế để BHTGVN có thể thực hiện việc tiếp nhận hỗ trợ từ ngân sách nhà nước theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ hoặc vay của TCTD, tổ chức khác có bảo lãnh của Chính phủ trong trường hợp nguồn vốn của tổ chức BHTG tạm thời không đủ để trả tiền bảo hiểm.

(ii) Tạo cơ chế để BHTGVN nâng cao năng lực giám sát, kiểm tra, cảnh báo, hỗ trợ tài chính đối với TCTD và tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng và triển khai phương án cơ cấu lại các TCTD yếu kém.

Nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập BHTGVN, Phó Thống đốc có điều gì nhắn gửi tới toàn thể cán bộ, nhân viên BHTGVN?

Ban Cán sự Đảng, Ban lãnh đạo NHNN ghi nhận, đánh giá cao và chúc mừng những kết quả mà các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, nhân viên, người lao động toàn hệ thống BHTGVN đã đạt được trong 20 năm qua. Tôi tin tưởng rằng, với sự đoàn kết, đồng lòng, quyết tâm và trí tuệ, của thế hệ cán bộ, nhân viên hôm nay, BHTGVN sẽ tiếp tục vượt qua khó khăn, thách thức và tận dụng tốt cơ hội để hoàn thành tốt nhiệm vụ được Chính phủ và NHNN giao phó.

Xin trân trọng cảm ơn Phó Thống đốc!