Bùng nổ nới lỏng định lượng
Fed sẽ tiếp tục bơm tiền mặt cho các ngân hàng trong suốt tuần này |
Cắt giảm khẩn cấp lãi suất
Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) là ngân hàng trung ương đầu tiên trong G7 “khai hỏa” với việc cắt giảm khẩn cấp lãi suất cho vay qua đêm tới 50 điểm cơ bản xuống còn 1-1,25% mà không đợi tới cuộc họp chính sách tháng 3. Thế nhưng cho rằng việc làm này là chưa đủ nên chỉ 10 ngày sau đó (tức ngày 13/3), Fed lại tiếp tục cắt giảm khẩn cấp lãi suất lần thứ hai bên ngoài cuộc họp chính sách thường kỳ, mức cắt giảm cũng rất lớn tới 100 điểm cơ bản, đưa lãi suất cho vay qua đêm xuống còn 0-0,25%, tương đương với mức mà Fed đã duy trì trong hơn một thập kỷ để hỗ trợ nền kinh tế Mỹ phục hồi sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Fed là NHTW đầu tiên trong G7 cắt giảm lãi suất |
Nối gót Fed, hàng loạt các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới cũng cắt giảm mạnh lãi suất cơ bản của mình xuống thấp kỷ lục. Ngân hàng Trung ương Canada đã cắt giảm lãi suất hai lần liên tiếp chỉ trong vòng có 9 ngày, đưa lãi suất xuống còn 0,75%. Ngân hàng Trung ương Anh hôm 19/3 cũng vừa cắt giảm thêm lãi suất 15 điểm cơ bản xuống còn 0,1% sau khi đã thực hiện cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản xuống 0,25% tại cuộc họp chính sách diễn ra hôm 10/3. Ngân hàng Trung ương Úc cũng có lần cắt giảm lãi suất thứ hai liên tiếp trong tháng 3 vào ngày 18/3 đưa lãi suất xuống mức thấp kỷ lục 0,25%. Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản xuống còn 0,75%; đây là lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, lãi suất đồng won được giảm ở dưới mức 1%...
Trong khi Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Haruhiko Kuroda cũng tuyên bố “Tôi không nghĩ chúng tôi đã đạt đến giới hạn trong việc cắt giảm lãi suất xuống sâu bao nhiêu”.
Lẽ đương nhiên, Trung Quốc – quốc gia vốn chịu tác động nặng nề nhất từ virus corona – chắc chắn không thể đứng ngoài cuộc đua này. Trong động thái nới lỏng tiền tệ gần đây nhất là ngày 16/3, dù không cắt giảm lãi suất cho vay, song Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) đã cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc 50-100 điểm cơ bản cho các ngân hàng. Đây là lần thứ hai trong năm nay PBoC thực hiện cắt giảm tỷ lệ RRR và là lần cắt giảm thứ 9 kể từ đầu năm 2018. Trước đó, hôm 20/2, PBoC cũng đã cắt giảm lãi suất cho vay cơ bản (LPR) kỳ hạn 1 năm từ 4,15% xuống còn 4,05%; lãi suất kỳ hạn 5 năm cũng được cắt giảm 5 điểm cơ bản từ 4,8% xuống còn 4,75%.
Bơm tiền vào nền kinh tế
Trong bối cảnh dư địa cắt giảm lãi suất không còn nhiều khi mà lãi suất đã giảm xuống mức thấp kỷ lục, nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới đã tái khởi động lại các chương trình mua tài sản (QE) để bơm tiền vào nền kinh tế.
Dẫn đầu làn sóng này vẫn là Fed. Theo đó cùng với quyết định cắt giảm mạnh lãi suất lần thứ hai hôm 13/3, Fed cũng tuyên bố sẽ triển khai chương trình mua tài sản với quy mô 700 tỷ USD để hỗ trợ nền kinh tế lớn nhất thế giới. Đáng chú ý, trong danh mục mua tài sản lần này, bên cạnh trái phiếu kho bạc và chứng khoán thế chấp, còn có cả thương phiếu của các doanh nghiệp.
Nối gót Fed, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) hôm 19/3 cũng tuyên bố sẽ triển khai gói QE mới với tên gọi Chương trình mua khẩn cấp do đại dịch (PEPP) có quy mô lên tới 750 tỷ euro (tương đương 820 tỷ USD), qua đó nâng quy mô mua tài sản của ECB trong năm nay lên tới 1,1 nghìn tỷ euro, bằng khoảng 6% GDP của khu vực. Đáng chú ý, trong danh mục tài sản mua vào của ECB lần này có cả trái phiếu Chính phủ của Hy Lạp, vốn đã bị cơ quan này loại bỏ từ lâu vì xếp hạng tín nhiệm thấp và cả thương phiếu.
“Thời điểm bất thường đòi hỏi phải có hành động bất thường”, bà Christine Lagarde nói sau cuộc họp chính sách khẩn cấp của ECB vào cuối ngày 19/3. “Không có giới hạn cho cam kết của chúng tôi đối với đồng euro. Chúng tôi quyết tâm sử dụng toàn bộ tiềm năng của các công cụ của mình, trong phạm vi ủy quyền của chúng tôi”. ECB cho biết việc mua trái phiếu sẽ tiếp tục cho đến khi giai đoạn khủng hoảng của dịch bệnh kết thúc.
Ngân hàng Trung ương Anh cũng vậy, bên cạnh việc cắt giảm lãi suất thêm 10 điểm cơ bản, cơ quan này cũng quyết định tăng quy mô mua vào trái phiếu thêm 200 tỷ bảng lên 645 tỷ bảng (tương đương 752 tỷ USD). Song song với việc cắt giảm lãi suất, Ngân hàng Trung ương Úc cũng đặt mục tiêu giảm lợi suất trái phiếu Chính phủ Úc kỳ hạn 3 năm xuống còn 0,25% bằng cách tăng cường mua vào trái phiếu ở thị trường thứ cấp, bắt đầu từ cuối tuần trước…
Tuy nhiên nỗ lực của các ngân hàng trung ương dường như chưa mang lại nhiều hiệu quả. Chứng khoán Mỹ vẫn tiếp tục bị bán tháo và đã xóa đi hầu hết mức tăng cuối cùng kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức vào đầu năm 2017. Chứng khoán toàn cầu cũng chịu áp lực bán mạnh, các chỉ số đều lao dốc cho thấy tâm lý lo ngại của các nhà đầu tư về đại dịch Covid-19 chưa vơi đi phần nào.