Các chủ "chợ online" lo xuất hiện rào cản, gánh nặng

Ngày 14/1, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo Góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52/2013/NĐ-CP của Chính phủ về thương mại điện tử.

Hướng tới bảo vệ người tiêu dùng

Tại Hội thảo, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin, Bộ Công Thương cho biết: Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, hiện đang xuất hiện nhiều vấn đề như hàng giả, hàng nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ, vi phạm thương hiệu của các doanh nghiệp lớn… điều đó đòi hỏi một hành lang pháp lý chặt chẽ hơn để có thể bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng cũng như tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch giữa các sàn thương mại điện tử.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Thanh Hưng, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam (Vecom) cho rằng: Thực tiễn kinh doanh và công nghệ thay đổi từng ngày. Vì thế, mục tiêu đầu tiên nếu muốn phát triển thương mại điện tử là phải tạo môi trường pháp lý thuận lợi.

Ông Nguyễn Thanh Hưng, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam (Vecom) phát biểu tại hội thảo

"Trong dự thảo lần này, có 4 nhóm chính sách hướng tới chỉnh sửa đó là: Thu gọn đối tượng thực hiện thủ tục hành chính; minh bạch hóa thông tin hàng hóa và dịch vụ trong thương mại điện tử; quản lý hoạt động thương mại điện tử trên mạng xã hội và quản lý hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài", bà Lại Việt Anh thông tin tại hội thảo.

Cụ thể, để hướng tới thu gọn đối tượng thực hiện thủ tục hành chính, theo dự thảo, chỉ website thương mại điện tử bán hàng có chức năng đặt hàng trực tuyến mới phải thực hiện thủ tục hành chính. Theo đại diện nhóm soạn thảo, điểm mới này sẽ góp phần giảm 50% số lượng các đối tượng phải thực hiện.

Về minh bạch thông tin hàng hóa dịch vụ, trong dự bảo có bổ sung hai điều khoản theo hướng tăng trách nhiệm của các chủ sàn thương mại điện tử và bảo vệ người tiêu dùng.

Dự thảo Nghị định bổ sung quy định về công bố điều kiện chính sách kiểm hàng trên website, đồng thời bổ sung quy định tăng cường trách nhiệm của thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử. Về quy chế hoạt động của sàn giao dịch thương mại điện tử, bổ sung thêm điều kiện thiết lập website, cung cấp dịch vụ thương mại điện tử, làm rõ mô hình hoạt động logistics với hàng hóa tại Đề án cung cấp dịch vụ thương mại điện tử.

Với những thay đổi này nhiều chuyên gia tại hội thảo kì vọng sẽ giải quyết bài toán không được đồng kiểm hàng hóa, dẫn đến tình trạng người mua nhận được hàng không đúng như hàng đặt đã diễn ra trong thời gian qua.

Về hoạt động thương mại điện tử trên mạng xã hội, dự thảo nêu rõ mạng xã hội có các hình thức hoạt động như sàn thương mại điện tử thì phải thực hiện theo quy định về sàn giao dịch thương mại điện tử.

Đối với việc quản lý hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài, dựa trên thực tiễn triển khai trong thời gian vừa qua, nhiều sàn có tỷ lệ người bán hàng nước ngoài nhiều nhưng việc kiểm soát những đối tượng này với người bán tại Việt Nam chưa tương đồng. Vì thế, dự thảo bổ sung thêm quy định cụ thể về thương nhân, tổ chức nước ngoài có website hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam.

Toàn cảnh Hội thảo

Quy định mới liệu có gây khó cho chủ sàn?

Góp ý đối với dự thảo, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật TNHH SB Law cho rằng, quy định về điều kiện tiếp cận thị trường của các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực thương mại điện tử theo văn bản dự thảo nghị định dường như chưa có sự thông thoáng, nhiều giấy tờ có liên quan làm tăng thủ tục hành chính và gây khó khăn gấp nhiều lần cho doanh nghiệp.

Theo ông Hà, điều ấy sẽ kéo theo tâm lý bất an cho nhà đầu tư nước ngoài khi hoạt động ở Việt Nam. Bởi việc chấp nhận đầu tư đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư phê duyệt trên cơ sở tham vấn ý kiến từ Bộ Công Thương.

Do đó, nếu phải thêm 1 lần nữa xin lại ý kiến của Bộ Công Thương khi điều chỉnh đăng ký hoặc giấy phép hoạt động có thể kéo theo sự chồng chéo và gây xung đột về chức năng cấp phép đầu tư.

Về phía các chủ sàn, ông Nguyễn Đắc Dũng, Chủ tịch Công ty Cổ phần Công nghệ Sen Đỏ cho rằng: Việc cạnh tranh vốn giữa các nước trong khu vực đang rất gay cấn, chính vì thế, nếu có cản trở gì liên quan đến đầu tư có thể gây khó khăn cho việc thu hút vốn của doanh nghiệp.

Khi quyết định bỏ tiền, nhà đầu tư sẽ quan tâm đến vấn đề có thể thoái vốn khỏi khoản đầu tư đó. Hiện nay, có một số rào cản để nhà đầu tư thoái vốn. Đơn cử như khi nhà đầu tư muốn bán cho một bên khác, nhưng bên mua đó lại không nằm trong diện cho phép.

“Thương mại điện tử là lĩnh vực đầu tư vốn lớn, một số doanh nghiệp Việt đã cố gắng đầu tư vào thương mại điện tử nhưng không tiếp tục đầu tư nữa. Chính vì vậy dòng tiền của các doanh nghiệp thương mại điện tử Việt chủ yếu đến từ nhà đầu tư nước ngoài. Quy định mới sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp”, ông Dũng chia sẻ.

Thương mại điện tử ở Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, quy định trách nhiệm cung cấp cho các cơ quan quản lý Nhà nước công cụ tra cứu các thông tin liên quan tới người bán để phục vụ thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại tố cáo là cần thiết. Tuy nhiên, theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà, điều này có thể gây ra mối lo ngại lớn từ phía các doanh nghiệp vì quy định này mâu thuẫn với quy định về bảo vệ thông tin cá nhân đã được cụ thể hóa theo Luật An toàn thông tin mạng hay Bộ Luật Dân sự 2015.

Đối với quy định này, bà Chu Thị Hoa, Phó Viện trưởng, Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp cũng cho rằng: Có thể chỉ yêu cầu chủ sàn cung cấp thông tin khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước để đảm bảo tuân thủ an toàn thông tin dữ liệu của người dùng.

Một vấn đề khác cũng được các chủ sàn đặc biệt quan tâm đó là quy định về trách nhiệm của sàn với dịch vụ, sản phẩm bán trên sàn. Dự thảo của Nghị định 52 có quy định sàn sẽ chịu trách nhiệm liên đới nếu xảy ra tình trạng hàng giả, hàng nhái.

Theo bà Hoa, việc ngăn chặn hàng giả, hàng nhái sẽ để thị trường điều chỉnh. Một sàn có quá nhiều chủ shop bán hàng giả, hàng nhái bị khiếu kiện, lòng tin của người tiêu dùng sẽ lung lay. Các sàn phải tự nâng cấp, nâng cao các biện pháp để đảm bảo uy tín của sàn mình.