Dệt may Việt Nam 2020: Sụt giảm chưa từng có và “cú ngược dòng” để đứng vững
Ngành dệt may và giày dép-túi xách là những ngành chịu tác động sớm nhất và kéo dài nhất của đại dịch COVID-19. Hầu hết các báo cáo ngành của khu vực và thế giới đều cho thấy nhu cầu tiêu thụ hàng may mặc và giày dép giảm chưa từng có trong năm 2020. Tuy nhiên, doanh nghiệp (DN) Việt Nam đã có “cú ngược dòng” đáng kể khi tháng 6/2020, Việt Nam chính thức trở thành nhà xuất khẩu hàng may mặc lớn nhất vào thị trường Hoa Kỳ.
(Chinhphu.vn) - Ngành dệt may và giày dép-túi xách là những ngành chịu tác động sớm nhất và kéo dài nhất của đại dịch COVID-19. Hầu hết các báo cáo ngành của khu vực và thế giới đều cho thấy nhu cầu tiêu thụ hàng may mặc và giày dép giảm chưa từng có trong năm 2020. Tuy nhiên, doanh nghiệp (DN) Việt Nam đã có “cú ngược dòng” đáng kể khi tháng 6/2020, Việt Nam chính thức trở thành nhà xuất khẩu hàng may mặc lớn nhất vào thị trường Hoa Kỳ.
 |
| Thay đổi cơ cấu sản phẩm (khẩu trang, đồ bảo hộ lao động) giúp các DN Việt Nam vượt qua khó khăn. Ảnh minh hoạ. |
Theo nghiên cứu được đưa ra bởi Tiến sĩ Đỗ Quỳnh Chi, Giám đốc Trung tâm Quan hệ lao động (ERC), hầu hết các báo cáo ngành của khu vực và thế giới đều cho thấy nhu cầu tiêu thụ hàng may mặc và giày dép giảm chưa từng có trong năm 2020. Cụ thể, theo ước tính vào quý III/2020 của PWC và Wazir Advisors, trong năm 2020, nhu cầu hàng may mặc của EU và Hoa Kỳ giảm lần lượt là 45% và 40% và giày dép giảm 27% và 21%.
Cho tới thời điểm quý IV/2020, đại dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp tại Mỹ và châu Âu khiến cho thời điểm hồi phục của ngành thời trang về mức trước đại dịch được dự đoán là cuối năm 2022, thậm chí là đầu năm 2023.
Cùng với việc tổng cầu sụt giảm, giá nhập khẩu hàng thời trang vào các thị trường lớn cũng giảm sút ở mức độ chưa từng có trong nhiều thập kỷ qua. Cụ thể, theo tính toán của tác giả trên cơ sở dữ liệu của Bộ Thương mại Hoa kỳ, trong vòng 9 tháng năm 2020, giá nhập khẩu may mặc vào Hoa Kỳ đã giảm 13% so với cùng kỳ năm 2019; trong khi mức giảm trung bình của những năm trước chưa tới 1%.
TS. Đỗ Quỳnh Chi cho biết, dịch COVID-19 cũng tác động mạnh tới DN dệt may và giày dép Việt Nam khi có tới 94,2% DN da giày, 87,1% DN dệt may bị giảm đơn hàng; 84,5% DN da giày, 53,5% DN dệt may bị khách hoãn hủy đơn; 74,8 DN da giày, 22,9% DN dệt may không xuất khẩu được.
Khảo sát tháng 6/2020 của ERC trong ngành dệt may, giày dép và điện tử cho thấy, mới chỉ có 10% nhà máy tại Việt Nam được thanh toán đầy đủ chi phí nguyên vật liệu và nhân công cho các đơn hàng đã sản xuất nhưng bị khách hàng hoãn hoặc hủy. Gần 90% nhà máy bị chậm thanh toán từ 1-6 tháng, thậm chí lâu hơn và nhiều khách hàng đòi giảm giá tới 70%. Kể cả trong trường hợp không bị chậm thanh toán, việc lưu kho trong một thời gian dài cũng gây ra rủi ro chi phí cho nhà máy.
Phó Giám đốc một công ty giày Đài Loan cho biết: “Mặc dù khách hàng không hủy đơn nhưng trì hoãn việc nhận hàng. Giờ hàng sản xuất xong phải lưu hết trong kho, tốn thêm tiền của nhà máy. Thời tiết lúc nóng lúc mưa như thế này, chỉ ngoài 2 tháng là keo giày bong hết, nhà máy chúng tôi có nguy cơ mất trắng cả lô hàng”.
Khảo sát doanh nghiệp tiến hành trong tháng 9-10/2020 cho thấy, các nhà máy dệt may và giày dép vẫn đang gặp phải khó khăn. Cụ thể, 51% nhà máy cho biết nhãn hàng chậm thanh toán và 16,6% nhà máy không được thanh toán đầy đủ cho các đơn hàng bị hủy. Đặc biệt, 32,4% nhà máy cho biết họ không được nhãn hàng hỗ trợ hoặc chia sẻ thiệt hại khi hoãn, hủy đơn hoặc chậm chuyển hàng nhưng các nhà máy không có cơ sở để yêu cầu.
 |
| Việc đứt gãy nguyên phụ liệu từ nước ngoài khiến doanh nghiệp gặp khó, buộc doanh nghiệp phải tìm kiếm nguồn cung từ các nhà cung ứng trong nước. Ảnh minh hoạ. |
Sau thời gian ban đầu bất ngờ với ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, khá nhiều DN đã nhanh chóng thích ứng và tìm được cơ hội phát triển tốt hơn trong khủng hoảng.
Đơn cử như Giovani, một nhãn hiệu thời trang cao cấp của Việt Nam đã bắt đầu sản xuất khẩu trang từ tháng 1/2020. Sau đó khi các cửa hàng không thể mở cửa trong thời gian giãn cách xã hội, công ty đào tạo nhanh cho nhân viên để chuyển sang bán hàng online và tư vấn khách hàng qua điện thoại, internet. Chính vì chuyển đổi nhanh nên ảnh hưởng của COVID-19 không quá trầm trọng, thậm chí công ty đã phát triển được mảng bán hàng online và dự định sẽ mở rộng ra khu vực ASEAN và các chuỗi siêu thị ở Nga trong năm tới.
TNG cũng là một trong những doanh nghiệp đầu tiên sản xuất khẩu trang. Sau đó, TNG tiếp tục phát triển các sản phẩm quần áo y tế với thương hiệu của TNG để xuất khẩu. COVID-19 đã giúp công ty đẩy mạnh mảng ODM (tự phát triển thiết kế và nguyên vật liệu) và OBM (tự phát triển thương hiệu). COVID-19 cũng là động lực giúp TNG tích cực liên kết với các DN khác ở Việt Nam để tự chủ được hơn 70% nguyên vật liệu cho các sản phẩm y tế.
Ông Nguyễn Văn Thời, Chủ tịch Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG cho biết, khi dịch COVID-19 xảy ra, việc đứt gãy nguyên phụ liệu từ nước ngoài khiến doanh nghiệp gặp khó, buộc doanh nghiệp phải tìm kiếm nguồn cung từ các nhà cung ứng trong nước. Chính COVID-19 đã kéo doanh nghiệp trong nước “lại gần” nhau hơn, kết nối tốt hơn.
Trong ngành sợi, đa số các công ty xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. COVID-19 xảy ra, ngành sợi rất khó khăn. Tuy nhiên, công ty Sợi Phú Bài vẫn duy trì hoạt động khá tốt vì đã phát triển dòng sợi cao cấp để bán cho các nhà máy dệt FDI ngay tại Việt Nam, thay vì phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.
Giám đốc một nhà máy dệt nhuộm FDI nhận định: “COVID-19 khiến chúng tôi quan tâm hơn tới các nguồn sợi ngay tại Việt Nam, thay vì nhập khẩu, giúp giảm chi phí và thời gian vận chuyển. Chúng tôi đã kết nối với một số DN Việt Nam và thông qua Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS). Hiện tại vải của chúng tôi chỉ phục vụ nhu cầu nội bộ, nhưng nếu có cơ hội bán cho các DN khác ở Việt Nam, chúng tôi rất sẵn sàng”.
Nghiên cứu của TS. Đỗ Quỳnh Chi đã chỉ ra rằng, xu hướng ngắn hạn và trung hạn là đa dạng hóa khách hàng, thị trường và sản phẩm để các DN dệt may duy trì sản xuất. Còn DN da giày có xu hướng giảm gia công, đa dạng hóa khách hàng. Về dài hạn là xu hướng công nghệ xanh và tiếp tục tự động hóa. Đặc biệt, dịch COVID-19 đã khiến cho các DN tăng mạnh nhu cầu liên kết với các DN khác tại Việt Nam.
Nhu cầu liên kết giữa các DN trong giai đoạn hiện nay gồm: Liên kết để mua bán nguyên vật liệu trong nước để thay thế nguồn cung nhập khẩu bị gián đoạn hoặc có giá thành cao hơn; liên kết để chia sẻ đơn hàng, đặc biệt giữa các công ty lớn và các công ty vừa và nhỏ; liên kết để học hỏi kinh nghiệm của nhau như công nghệ, máy móc, thực hiện các tiêu chuẩn môi trường (như xử lý nước thải, dùng năng lượng mặt trời…).
Năm mới, cơ hội mới
Có thể thấy, mặc dù đối mặt với “cơn sóng dữ” COVID-19, hai ngành dệt may và da giày Việt Nam cũng có nhiều cơ hội trong bối cảnh thương mại toàn cầu thay đổi.
Một ví dụ điển hình là tại thời điểm bùng phát dịch COVID-19, Trung Quốc không chỉ giảm tổng lượng xuất khẩu (lên tới 50% với một số mặt hàng) mà mức giá cũng giảm sâu nhất (20%). Trong khi đó, hàng may mặc xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu là mặt hàng khó may, có giá trị cao, nhờ vậy mà vẫn giữ giá và mở rộng thị phần tại thị trường Hoa Kỳ. Vào tháng 6/2020, Việt Nam đã trở thành nhà xuất khẩu lớn nhất hàng may mặc vào Hoa Kỳ, vị trí mà Trung Quốc chiếm giữ nhiều năm nay.
“Lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, Việt Nam chiếm trên 20% thị phần hàng may mặc vào Hoa kỳ, mặc dù xét về tổng giá trị, xuất khẩu may mặc trong nửa đầu 2020 vẫn chưa đạt mức của năm 2019. Theo phỏng vấn sâu với các nhà máy xuất khẩu sang Hoa Kỳ, một nguyên nhân quan trọng cho xu hướng này là việc các nhãn hàng may mặc đã và đang chuyển đơn hàng từ Trung Quốc sang Việt Nam nhằm tránh ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung”, TS. Đỗ Quỳnh Chi cho hay.
Ở thị trường châu Âu, hiện tại Việt Nam mới chiếm khoảng 3% thị phần. Với hiệp định EVFTA có hiệu lực ngày 1/8/2020, dự báo xuất khẩu giày sẽ tăng 50% và dệt may tăng 67% vào 2025. Các DN đã bắt đầu một số điều chỉnh mang tính chiến lược trong thời gian 1-3 năm tới. Có tới 55,7% DN dự định thúc đẩy tự động hóa, 49,8% sẽ phát triển sản phẩm mới, 39,9% sẽ đa dạng hơn nữa sản phẩm và 41,5% sẽ đầu tư nâng cao kĩ năng lao động.
“Rõ ràng thị trường chúng ta có, nhưng quan trọng có cạnh tranh được với các nước như Ấn Độ, Trung Quốc... hay không. TNG hoàn toàn có đủ tự tin, về nguyên liệu, công ty đã làm với các nhãn hàng lớn, đã ký đơn hàng đến tháng 6/2021 rồi, đặt tiền mua nguyên liệu từ các nhà cung cấp. Năm 2021 vẫn sẽ chưa hết khó, nhưng 2022-2023 sẽ bật lên rất mạnh”, Chủ tịch Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG đánh giá.
Cũng theo chia sẻ của ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, có tới gần một nửa nhãn hàng thời trang cho biết sẽ tăng mua từ Việt Nam sau COVID-19, một phần do chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng và một phần do các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam vừa tham gia. Số còn lại cân nhắc về việc thiếu nguyên phụ liệu khiến các nhãn hàng từ châu Âu và khối CPTPP không được hưởng ưu đãi thuế qua hiệp định EVFTA và CPTPP.
“Chúng ta sẽ vượt khó 2021, 2022, thậm chí 2023; đế cuối quý III/2023 nếu COVID-19 kiểm soát được thì sẽ về trạng thái bình thường của năm 2019. Các hiệp định thương mại tự do, nhất là EVFTA, RCEP, CPTPP đang có kết cấu thị trường tương đối tốt”, ông Vũ Đức Giang cho hay.
baochinhphu.vn
Tin liên quan
Tin khác
Bệ phóng cho khát vọng doanh nghiệp Việt trong kỷ nguyên mới
Ngày 20/12/2025, tại Hà Nội, Festival Khởi nghiệp 2025 do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chỉ đạo, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức đã diễn ra sôi nổi, trở thành điểm nhấn quan trọng nhất trong năm của Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia. Sự kiện thu hút sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia, doanh nhân, các tổ chức thúc đẩy khởi nghiệp, quỹ đầu tư, cơ sở đào tạo cùng khoảng 200 khách mời.
“Dòng chảy” M&A hướng đến giá trị cốt lõi
Trong năm 2025, nhiều thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A) được dẫn dắt bởi các tập đoàn quốc tế, tập trung chủ yếu vào một số lĩnh vực quan trọng như năng lượng, y tế, công nghiệp chế biến chế tạo, nông nghiệp công nghệ cao… Cụ thể, trong lĩnh vực sản xuất và công nghiệp, OCI Holdings (tập đoàn năng lượng và hóa chất Hàn Quốc), thông qua OCI ONE, một công ty con thuộc OCI TerraSus, đã mua 65% cổ phần của Elite Solar Power Wafer-nhà máy sản xuất tấm wafer cho pin mặt trời đang được xây dựng tại Việt Nam. Dự án có công suất giai đoạn đầu 2,7 GW, tổng mức đầu tư là 120 triệu USD, trong đó phần vốn của OCI ONE trị giá khoảng 78 triệu USD.
Vietjet cất nóc hangar chuẩn quốc tế, khai trương chuyến bay tới Cảng Hàng không quốc tế Long Thành
Vietjet hôm nay ghi dấu hai cột mốc quan trọng tại Cảng Hàng không quốc tế Long Thành với lễ cất nóc dự án hangar kỹ thuật đạt chuẩn quốc tế và chuyến bay khai trương đầu tiên tới sân bay mới, khẳng định bước tiến chiến lược trong đầu tư hạ tầng kỹ thuật hàng không hiện đại và bền vững.
Tham gia hành trình “Lớn - Mạnh - Xanh”, cơ hội việc làm tại định chế hàng đầu Việt Nam
Là một định chế tài chính hàng đầu Việt Nam, BIDV góp mắt ở nhiều công trình, dự án lớn quốc gia; tham gia tài trợ vốn cho rất nhiều ngành nghề, lĩnh vực trong nền kinh tế. Tính đến hết tháng 11/2025: Tổng tài sản của BIDV đạt hơn 3,2 triệu tỷ đồng, tiếp tục giữ vững vị thế là ngân hàng thương mại cổ phần có quy mô tổng tài sản lớn nhất Việt Nam. BIDV đã và đang nỗ lực cung ứng vốn tín dụng, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế theo chủ trương của Chính phủ, dư nợ tín dụng đạt gần 2,3 triệu tỷ đồng…Thành quả hôm nay là kết tinh từ sự nỗ lực không ngừng của lãnh đạo, cán bộ, nhân viên BIDV – những bông mai vàng trong hành trình “Lớn - Mạnh - Xanh”.
Vietnam Airlines thực hiện chuyến bay chở khách đầu tiên tại Sân bay Long Thành
Đồng Nai, ngày 19 tháng 12 năm 2025 - Chuyến bay chở khách đầu tiên do Vietnam Airlines khai thác đã chính thức hạ cánh tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đánh dấu mốc son quan trọng trong quá trình đưa sân bay cửa ngõ hiện đại nhất Việt Nam vào hoạt động.
Báo cáo Trải nghiệm khách hàng Việt Nam 2025 và hành động cho doanh nghiệp Việt
“Trải nghiệm Khách hàng Việt Nam 2025” đánh giá mức độ trưởng thành trải nghiệm khách hàng (CX) của doanh nghiệp Việt Nam dựa trên 7 trụ cột cốt lõi.
Nghị quyết 68: Khơi thông niềm tin, tạo xung lực mới cho kinh tế tư nhân
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang đứng trước yêu cầu vừa phục hồi nhanh sau những cú sốc lớn, vừa chuyển đổi theo hướng phát triển bền vững và tự chủ hơn, Nghị quyết 68-NQ/TW ra đời được xem như một quyết sách mang tính chiến lược. Không chỉ xác lập rõ vai trò của khu vực kinh tế tư nhân, Nghị quyết còn tạo ra một xung lực mới, khơi thông niềm tin là yếu tố then chốt để huy động và giải phóng nguồn lực trong xã hội cho tăng trưởng dài hạn.
3 chiến lược biến “người bình thường” thành “nhân sự xuất sắc”
Trong mọi doanh nghiệp, không phải ai cũng bắt đầu với tài năng vượt trội. Phần lớn đội ngũ là những người bình thường, có năng lực vừa phải, kinh nghiệm giới hạn và còn nhiều điều chưa hoàn thiện. Nhưng điều tạo nên sự khác biệt giữa doanh nghiệp trung bình và doanh nghiệp dẫn đầu không nằm ở việc họ tuyển được bao nhiêu ngôi sao, mà ở khả năng biến người bình thường thành nhân sự xuất sắc. Đó mới là năng lực thật sự của một nhà lãnh đạo.
Tài sản số mở ra không gian tăng trưởng mới cho doanh nghiệp Việt
Tài sản số, tài sản mã hóa được định hướng trở thành một trong 11 nhóm công nghệ chiến lược quốc gia, cùng với Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ về thí điểm thị trường tài sản mã hóa, đang mở ra không gian phát triển mới cho doanh nghiệp Việt.
Xây dựng thị trường năng lượng cạnh tranh: Tháo “nút thắt” thể chế, mở cơ hội cho doanh nghiệp
Trong bối cảnh Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu tăng trưởng nhanh, bền vững và thực hiện cam kết chuyển dịch xanh, việc hình thành một thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch được xem là điều kiện tiên quyết để bảo đảm an ninh năng lượng và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Chiến lược đầu tư hiệu quả nằm ở tư duy dài hạn, kỷ luật danh mục và khả năng thích ứng với sự luân chuyển giữa các nhóm ngành.
Thị trường chứng khoán năm 2026: Bước vào chu kỳ tái định giá và sàng lọc cơ hội đầu tư?
Dự thảo Thông tư thay thế đã kế thừa hợp lý cấu trúc của Thông tư 32, đồng thời điều chỉnh nhiều nội dung để phù hợp hơn với bối cảnh pháp lý và thực tiễn hiện nay.
ĐỌC NHIỀU
Lộ trình lãi suất năm 2026 của các NHTW lớn thế nào?
Trong hai tuần vừa qua thị trường đã chứng kiến các quyết định lãi suất cuối cùng trong năm 2025 của một loạt NHTW lớn nhất trên thế giới. Câu hỏi đặt ra là lộ trình lãi suất trong năm 2026 của các NHTW này sẽ thế nào.
Bàn giao, tiếp nhận đảng bộ các ngân hàng, tổ chức thuộc Đảng bộ Chính phủ về Đảng bộ NHNN
Bàn giao, tiếp nhận các đảng bộ ngân hàng và Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam thuộc Đảng bộ Chính phủ về Đảng bộ NHNN
Vì sao đồng yên lao dốc dù NHTW Nhật tăng lãi suất cao nhất 30 năm?
Đồng yên giảm giá mạnh so với đồng USD và các đồng tiền chủ chốt khác trong phiên cuối tuần cho dù NHTW Nhật Bản (BOJ) tăng lãi suất lên mức cao nhất trong 30 năm. Nguyên nhân do thị trường thất vọng khi cơ quan này không đưa ra thông tin rõ ràng về các đ
Nhanh hơn, rẻ hơn: Google đang muốn gì với Gemini 3 Flash?
Gemini 3 Flash được Google định vị là mô hình cân bằng giữa hiệu suất suy luận và chi phí, hướng tới việc triển khai AI ở quy mô lớn.
Giá bạc có tiếp tục bứt phá trong năm 2026
Thị trường kim loại đang hướng tới lợi nhuận kỷ lục trong năm 2025, trong đó bạc là kim loại nổi bật nhất với mức tăng hơn 127%, cao gấp gần hai lần so với tốc độ giá của vàng là 65%. Hiện phần đông các nhà đầu tư nhỏ lẻ vẫn kỳ vọng bạc tiếp tục toả sáng trong năm tới. Tuy nhiên nhiều định chế tài chính lại có suy nghĩ khác.
Ngân hàng Nhà nước Khu vực 6 giữ vững ổn định tiền tệ, tín dụng tăng trưởng bền vững
Năm 2025, bám sát chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Khu vực 6 đã tổ chức thực hiện hiệu quả chính sách tiền tệ trên địa bàn, qua đó giữ vững ổn định thị trường tiền tệ – tín dụng, duy trì mặt bằng lãi suất hợp lý và bảo đảm tăng
Ngành Ngân hàng chủ động đồng hành phát triển kinh tế tư nhân
Trong bối cảnh Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế, ngành Ngân hàng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đã sớm chuyển đổi cách tiếp cận, từ “quản lý” sang “đồng hành”, từ “kiểm soát thủ tục” sang “tháo gỡ rào cản” cho doanh nghiệp.
Giả danh ngân hàng, bảo hiểm xã hội: Thủ đoạn tinh vi nhắm vào người hưởng lương hưu
Trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng gia tăng, các chiêu trò lừa đảo nhắm vào người cao tuổi, đặc biệt là nhóm đang hưởng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội, đang có chiều hướng diễn biến phức tạp. Ngày 19/12, Công an tỉnh Nghệ An đã phát đi cảnh báo khẩn, yêu cầu người dân nâng cao cảnh giác trước thủ đoạn giả mạo cán bộ ngân hàng, bảo hiểm xã hội để chiếm đoạt tài sản.
