Doanh nghiệp còn lúng túng trong đăng ký mã số xuất khẩu nông sản

Quang cảnh hội thảo

Ngày 6/8, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai tổ chức Hội thảo hướng dẫn doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm có nguồn gốc thực vật sang Trung Quốc.

Doanh nghiệp vẫn đang loay hoay đăng ký mã số

Lào Cai cho biết tỉnh có gần 200 km đường biên giới với 3 cặp cửa khẩu giao thương Trung Quốc đặt tại thành phố Lào Cai, huyện Mường Khương, huyện Bát Xát. Trong lĩnh vực nông nghiệp, tỉnh có địa khí hậu phân mảnh thành các tiểu vùng khí hậu khác nhau, tạo cho Lào Cai lợi thế cạnh tranh để phát triển nhiều cây trồng chủ lực.

Trong giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn tới 2050, ngành nông nghiệp Lào Cai dự kiến đặt trọng tâm vào 5 cây, 1 con và 2 lĩnh vực (gồm lợn, quế, chè, chuối, dứa, dược liệu; kinh tế đồi rừng và các ngành hàng tiềm năng như cây ăn quả ôn đới, rau, hoa, cá nước lạnh, gia cầm).

Đặc biệt với nhóm 5 cây trồng chủ lực, đến thời điểm hiện tại, Lào Cai đã có hơn 60.000 ha trồng quế, cơ bản xuất khẩu thành công sang Trung Quốc. Gần như 100% tinh dầu quế của Lào Cai đã tiếp cận thị trường Trung Quốc, ngoài ra còn một số sản phẩm dược liệu như thảo quả, xa nhân.

Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu Lào Cai, 6 tháng đầu năm 2024, tổng giá trị hàng hóa xuất nhập qua cửa khẩu Lào Cai đạt 1,1 tỷ USD. Trong đó, giá trị hàng hóa nông sản xuất khẩu đạt 535 triệu USD, trong đó phần lớn là xuất khẩu mặt hàng quả sầu riêng với gần 97 nghìn tấn (trị giá 412 triệu USD), thanh long (49,6 triệu USD), dưa hấu (13,6 triệu USD)...

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lào Cai, sau hơn 2 năm thực hiện việc đăng ký xuất khẩu thực phẩm có nguồn gốc thực vật sang Trung Quốc theo Lệnh 248, 249 của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, các doanh nghiệp tại Lào Cai đã xuất khẩu được một số mặt hàng nông sản sang thị trường Trung Quốc như chuối, sắn, thảo quả…

Bà Phan Thị Mến - Tổng Giám đốc Công ty SUTECH cho biết, Lệnh 248 của Hải quan Trung Quốc quy định, toàn bộ doanh nghiệp nước ngoài sản xuất thực phẩm xuất khẩu đi Trung Quốc đều phải đăng ký với hải quan của quốc gia này. Tuy nhiên, sau 2 năm thực hiện, nhiều doanh nghiệp còn lúng túng, loay hoay trong việc đáp ứng các yêu cầu và đăng ký mã số xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc theo quy định tại hai lệnh này.

Yêu cầu về tiêu chuẩn xuất khẩu càng khắt khe

Theo ông Nguyễn Quang Vĩnh - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lào Cai, nhiều mặt hàng nông sản tiềm năng của tỉnh chưa tiếp cận được với thị trường Trung Quốc; việc xuất khẩu nông sản sang các thị trường trên thế giới cũng còn hạn chế do nhiều nguyên nhân như chính sách các nước thường xuyên thay đổi, doanh nghiệp Việt Nam chưa nắm được thông tin kịp thời của nước nhập khẩu...

Các doanh nghiệp tại Lào Cai đã xuất khẩu được một số mặt hàng nông sản sang thị trường Trung Quốc.

Theo bà Cao Thị Hòa Bình - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Lào Cai, đến năm 2023, Lào Cai đang còn 13 mã số vùng trồng và 7 mã cơ sở đóng gói đủ tiêu chuẩn xuất khẩu.

Bà Cao Thị Hòa Bình cho biết, việc cấp mã số vùng trồng mới đi vào hoạt động nên nhận thức của một số chủ thể còn hạn chế; công tác quản lý mã số vùng trồng còn khó khăn. Một số địa phương, tổ chức và cá nhân chỉ mới tập trung vào công tác mở rộng số lượng diện tích vùng trồng và cơ sở đóng gói mà chưa quan tâm đúng mức đến việc tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu của nước nhập khẩu.

Một số ngành, hàng chủ lực của tỉnh hiện nay có ưu thế xuất khẩu lớn nhưng chưa có tên trong Nghị định thư và Lệnh 248, Lệnh 249 như dứa, dược liệu, riêng ngành hàng quế có diện tích sản xuất lớn song vẫn chưa kiểm soát chặt chẽ về vùng trồng (chưa có hướng dẫn cụ thể về cấp mã số vùng trồng cho cây quế) vì vậy mặc dù một số địa phương có đề nghị cấp mã số vùng trồng cho cây quế song chưa thể thực hiện được do chưa có hướng dẫn.

Việc quản lý mã số vùng trồng cho các tổ chức, các nhân doanh nghiệp, hợp tác xã mới chỉ dừng ở việc thực hiện theo hướng dẫn, việc nắm bắt và cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp còn nhiều hạn chế…

Theo bà Phan Thị Mến, năm 2023, công ty tư vấn cho rất nhiều doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Có doanh nghiệp doanh thu hàng nghìn tỷ/năm làm hồ sơ xuất khẩu sang Trung Quốc nhưng không đáp ứng đủ yêu cầu chỉ với lý do không chứng minh được nguồn nước mà doanh nghiệp sử dụng.

Yêu cầu về tiêu chuẩn của nước nhập khẩu (Trung Quốc) đối với các mặt hàng nông sản ngày càng khắt khe, thường xuyên thay đổi gây khó khăn nhất định cho địa phương và doanh nghiệp xuất khẩu trong quá trình cập nhật thông tin cũng như việc áp dụng thực hiện. Nếu các doanh nghiệp không nắm bắt được thông tin, chính sách thì doanh nghiệp sẽ phải đi sau.

Theo ông Nguyễn Quang Vĩnh, tỉnh sẽ tiếp tục hỗ trợ đẩy mạnh phát triển vùng nguyên liệu hàng hóa tập trung có chất lượng được chứng nhận đạt các tiêu chuẩn tiên tiến như VietGAP, HACCP, ISO 22000 phục vụ xuất khẩu nông sản, tăng cường liên kết sản xuất gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm nâng cao giá trị nông sản phục vụ xuất khẩu.