Giải pháp thúc đẩy thị trường cho vay tiêu dùng phát triển bền vững

Thị trường cho vay tiêu dùng còn nhiều tiềm năng

Theo các chuyên gia, cho vay tiêu dùng vẫn được đánh giá là giải pháp quan trọng để gia tăng khả năng tiếp cận vốn của người dân, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thiết thực. Cùng với đó, góp phần hạn chế người dân tiếp cận vốn từ những kênh không chính thức, giúp giảm thiểu các hệ lụy, đảm bảo an ninh trật tự xã hội.

Tuy nhiên, kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát trên toàn thế giới, tác động nghiêm trọng đến phát triển kinh tế toàn cầu, thị trường tài chính nói chung và tài chính tiêu dùng nói riêng cũng chịu những ảnh hưởng không nhỏ.

Theo FiinGroup - tổ chức thu thập và phân tích số liệu, con số thiệt hại ở mảng tài chính tiêu dùng trên thế giới bởi dịch COVID-19 vô cùng lớn khi doanh thu ghi nhận giảm 25%, nợ xấu tăng 100% dẫn đến lợi nhuận giảm gần 200%. Song tại Việt Nam, các công ty tài chính tiêu dùng vẫn hoạt động khá ổn định.

Trong bối cảnh nền kinh tế dần phục hồi sau đại dịch, cho vay tiêu dùng là ngành có nhiều cơ hội tăng trưởng. Tính đến cuối năm 2020, tổng dư nợ cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, cho vay tiêu dùng đạt 1,85 triệu tỷ đồng, tăng 10,15% so với cuối năm 2019 và tăng hơn 10 lần dư nợ cuối năm 2010. Tỷ trọng dư nợ cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, cho vay tiêu dùng tăng từ 8,17% tổng dư nợ nền kinh tế trong năm 2010 lên 20% năm 2020.

PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, cho rằng tiềm năng phát triển của tài chính tiêu dùng Việt Nam là rất lớn. Với dân số gần 100 triệu người, nền kinh tế tăng trưởng cao và ổn định, thu nhập bình quân đầu người tăng nhanh, sức tiêu thụ hàng hóa ngày càng tăng cùng xu thế phát triển của nền kinh tế, Việt Nam đang được đánh giá có triển vọng hàng đầu trong khu vực để phát triển tài chính tiêu dùng.

Những năm qua, hoạt động cho vay tiêu dùng tại Việt Nam phát triển khá mạnh, với sự tham gia tích cực của nhiều tổ chức tín dụng, đặc biệt là các công ty tài chính. Theo thống kê của NHNN, đến cuối năm 2020 đã có 16 công ty tài chính đăng ký hoạt động với tổng số vốn điều lệ khoảng 22.000 tỷ đồng.

Hiện nay, thị phần cho vay tiêu dùng chủ yếu tập trung vào 3 công ty lớn nhất thị trường là FE Credit, Home Credit và HD Saison. Theo thông tin công bố trên website của các công ty này, tổng số lượng khách hàng giao dịch lên đến 30 triệu, tại 37.000 điểm bán.

Phát triển thị trường cho vay tiêu dùng lành mạnh, bền vững

Để tạo môi trường cho ngành tài chính tiêu dùng có thể phát triển đáp ứng nhu cầu của thị trường, TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, cho rằng đối với các cơ quan quản lý, cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý trong việc quản lý, giám sát các công ty tài chính; tạo điều kiện cho các công ty tài chính quy mô vừa và nhỏ phát triển, nhằm tăng tính cạnh tranh thông qua việc thu hút vốn từ nhà đầu tư nước ngoài, tiếp nhận nguồn vốn ưu đãi quốc tế; sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia. Đối với các công ty tài chính, cần rà soát, điều chỉnh chiến lược kinh doanh; phát triển mô hình kinh doanh mới phù hợp với xu hướng thị trường trong và sau dịch bệnh.

Về phía các công ty tài chính tiêu dùng, cần chú trọng phát triển các nền tảng công nghệ phục vụ cho vay tiêu dùng, giảm chi phí, tăng năng suất lao động, phối hợp phát triển các mô hình kinh doanh mới (Fintech, cho vay ngang hàng, Mobile money…); Tăng cường quản trị rủi ro tín dụng và tiết giảm chi phí để tối ưu hóa hoạt động, cân đối phù hợp giữa rủi ro và lãi suất cho vay. Cần phải tập trung đẩy mạnh giáo dục tài chính cho người tiêu dùng và xây dựng đội ngũ nhân sự để phát triển hiệu quả, bền vững.

Ông Nguyễn Thành Phúc, Phó Tổng Giám đốc FE CREDIT cho biết, để tạo điều kiện cho thị trường tài chính tiêu dùng phát triển, các công ty tài chính tiêu dùng cần tiếp tục đầu tư công nghệ, nâng cấp dịch vụ, sáng tạo sản phẩm mới tạo sự khác biệt, tăng độ nhận biết.

Cũng theo ông Phúc, thời gian tới, việc hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia và căn cước công dân có gắn chip sẽ hữu ích trong hoạt động quản lý và định danh. Việc này giúp các công ty tài chính có nhiều dữ liệu chính xác trong quá trình thẩm định và duyệt vay đối với khách hàng, giảm thiểu rủi ro liên quan các vấn đề giả mạo thông tin cá nhân.