Giao thừa giữa biển mây

Lửa xanh. Lửa tím. Lửa vàng. Lửa đỏ. Những cánh chim lửa vỗ cánh bập bùng hắt sáng, đổ bóng trên khuôn mặt bừng bừng của Bh’riu Châm, hắt sáng, đổ bóng trên bầu ngực căng tràn của Bh’riu Châm. Bập bùng. Bập bùng. Bập bùng. Zơnư hãnh diện khi mặc khố h’dzăl, vai choàng tấm khăn lớn của mẹ đổi một con heo con tặng cho, gọi là quà mừng con trai tròn mười tám mùa rẫy. Zơnư như con nai trưởng thành hăm hở đi những bước dài, vững chãi đến dự tiệc lửa trong đêm Lễ hội Mừng Năm mới. Điều khiến lồng ngực đá tảng của Zơnư phập phồng những hơi thở háo hức chính là lòng mong muốn gặp Bh’riu Châm. Giờ thì Zơnư đang chầm chậm bước ngang, bước ngang, mắt đưa qua đưa lại theo ánh lửa nhảy múa.

Trống vẫn theo nhịp đi. Chiêng vẫn theo nhịp đi. Tiếng bhơr nooh** cũng đang theo nhịp đi. Ngang qua, ngang qua, ngược đường lên rừng quế, ngược chiều thời gian ngày đêm, sáng chiều. Bàn chân trần của Zơnư chai đen trùi trụi, to bè bè, vốn quen lội suối trèo đèo giờ đang nhấc, xoay, dậm tạo ra loại ngôn ngữ cơ thể ẩn mật dâng lên Giàng, dâng lên thần linh và hướng hết lòng mình về người con gái mang tên Bh’riu Châm.

Nửa vòng tròn đàn ông đã hình thành, đã xoay quanh đống lửa. Tiếng hú hô vang rền từng hồi theo nhịp bảy nhịp ba, nhịp nhấc, nhịp xoay. Vô vàn giọt mồ hôi phản chiếu ánh lửa vàng, lửa đỏ lên như những viên đá mã não. Những khuôn mặt nhuốm rực màu lửa. Những hơi thở phả nồng mùi lửa. Tiếng hú hô của lửa, từ trong lửa vang lộng, dũng mãnh, lan tỏa, nối kết cả trăm người trên mảnh sân rộng trước nhà Gươl. Tay chân đập nhanh, dậm nhanh, xoay nhanh cuồn cuộn. Vòng tròn người di chuyển như thân rồng uốn lượn quanh tiệc lửa. Sức lực Giàng ban cho từ bên trong mỗi người được đánh thức, rạo rực, căng tràn. Đan. Bện. Dịch chuyển… Nối tiếp, hòa điệu cùng nhịp Tâng’tung dành cho đàn ông là điệu múa Da’dă của đàn bà.

Nhịp đều. Nhịp đều. Da’dă nghĩa là thẳng hàng, những đôi chân trần đi thẳng, những đôi tay trần giơ lên vuông góc và song song với cổ thể hiện sự đón đợi ơn phước từ Thần linh giữ nhịp thời gian, từ Đại ngàn mãnh liệt sức sống và giữ vững sự tồn sinh mạnh mẽ của dân tộc. Ngọn lửa hướng thượng và ngọn lửa trong trái tim cùng lúc bùng lên. Trái tim đàn ông, trái tim đàn bà, trái tim nam thanh nữ tú cùng hôi hổi, cùng hòa quyện, mê hoặc, cuốn quýt đi đi đi, dậm dậm dậm, xoay xoay xoay, hú hú hú quanh đống lửa lớn, quanh trái tim lớn. Hàng trăm trái tim nhỏ xoay nhanh dần quanh trái tim lớn trong đêm chuyển giao từ năm cũ sang năm mới.

Bh’riu Châm duyên dáng nhích nhích, xoay xoay trong bộ váy h’đoóh. Chuỗi hạt mã não vàng đang anh ánh trong bập bùng những cánh chim lửa, trong chập chờn đan xen ánh sáng và bóng tối. Da thịt Bh’riu Châm căng tròn, rừng rực. Nụ cười hàm tiếu của Bh’riu Châm khiến Zơnư ngất ngây. Điệu múa Dâng, Tâng’tung và Da’dá, đã vào lúc cao trào. Mái nhà Gươl thiêng liêng sáng rực lên. Khu rừng quế bao quanh chân núi cao sáng rực lên…

Bỗng dưng cổ họng nghèn nghẹn, Zơnư bước những bước chân vô hồn trong dòng người đang múa quanh đống lửa. Trong lòng Zơnư đang có cái gai lớn. Trong mắt Zơnư đang có cái gai lớn khi bắt gặp ánh nhìn của cán bộ Linh đang chăm chú về phía Bh’riu Châm. Gã người Kinh đó có chuyện gì mà ở cr’noon *** này gần nửa tháng nay? Khi thì ngồi nơi bậc thang nhà Gươl nghe Bh’riu Châm hát bh’noóch, điệu hát lý của người Cơtu, khi thì nghe Bh’riu Châm nói rồi ghi ghi chép chép gì đó vào cuốn sổ nhỏ, khi thì hai người làm gì mà ngồi với nhau cả buổi trong phòng truyền thống… Cứ nhớ tới những hình ảnh hai chiếc bóng của họ quấn quýt bên nhau, có lúc hòa làm một in trên tường là mắt Zơnư tối sầm lại, lồng ngực muốn vỡ tung, tức chết, không thở nổi. Vậy mà giờ đây ánh mắt kia lại đang chăm chăm nhìn người thương của mình…

Máu càng lúc càng sôi lên, Zơnư không thể bước cùng với mọi người được nữa rồi, chàng trai nóng nảy dậm mạnh chân rồi cứ thế lao ra khỏi lễ hội, lao đi càng xa cái tiệc lửa ấy càng tốt. Zơnư không thể như ngôi nhà của mình luôn hướng mắt về nhà Gươl được nữa rồi.

***

Zơnư rút phăng cây mác trên vách xuống, bỗng bị một bàn tay cứng như thép cùm lại. Cha Zơnư nhìn sâu vào mắt con trai:

- Amây! Pơrbhốh abhlớng kăh năl rơớu ríq. Mứi chanăk pơbhốh pơrbhah… Khờ quá không biết gì. Một người khờ khạo… Đàn ông Cơtu rút mác ra được thì cũng tra lại chỗ cũ được, amây hiểu không?

- …Biết rồi! Sau một hơi thở hắt ra, người dịu lại, Zơnư mới trả lời được cha mình

- Sao Amây biết người đó có ý với con Bh’riu Châm?

- Tui biết mà! Zơnư tra cây mác lại chỗ cũ, thả người xuống, hai tay bó gối. Zơnư nói trong cơn nấc nghẹn: Thà như ngày xưa, tui ưng nó thì bán gì tui cũng bán… để có tiền mua nó… Không có tiền thì ở rể như kẻ tôi tớ hèn mọn tui cũng sẵn lòng. Thời bây giờ, tui phải đợi nó ưng, nó gật đầu mình mới đi đăng ký được… Gã đó trắng trẻo, đẹp đẽ nó mê mà, chắc có gì với nó rồi, tui không để yên cho người ta hớt tay trên đâu…

- Nhưng cán bộ là người của Già làng, họ có công việc của họ chớ không phải chuyện trai gái đâu.

- Ngày nào cũng theo sát Bh’riu Châm mà.

- Zơnư à, Amây đi hỏi Già làng cho chắc đi!

- Cha đi hỏi dùm tui đi!

Là cha của Zơnư thấy con trai chạy về nhà thì bám theo, ông đã hiểu mọi chuyện và kịp thời ngăn được phút giây ghen giận mất khôn, sốc nổi của con trai. Giờ đây, cha con họ cùng quay lại đêm hội Mừng Năm mới. Đứng đợi mãi, đợi khi cán bộ Linh đi đâu đó cha Zơnư mới ghé tai hỏi chuyện Già làng. Nghe cha Zơnư hỏi vậy, ông Cónh - Già làng nghiêm mặt:

- Ui! Cán bộ Linh làm bên sở Khoa học và Công nghệ Quảng Nam đó, ông ấy từ Đà Nẵng chịu cực chịu khổ, hy sinh cả ngày Tết sum họp bên người thân lên đây giúp người Cơtu mình kịp lấy lại cái chữ quý giá. Nhà nước tài trợ cho công trình này đó. Họ có ba người, một thầy bên Viện Ngôn ngữ nữa. Hai người kia đang đi điều tra, thu thập tư liệu với các ông Zơrâm Năng, Zơrâm Đinh ở dưới Za Hung, ít hôm nữa cũng lên đây. Đừng có mà páp pấch - phạm thượng nghe!

Ông Cónh ngoắc tay gọi hai cha con Zơnư đi về phía ngôi nhà Gươl. Tiếng ồn ào bớt đi rồi, lời nói có thể vào tai được rồi, cả ba mới ngồi xuống vệ cỏ. Ông Cónh nói thẳng luôn: “Không có gì qua mắt tôi được, thằng Zơnư hiểu lầm cán bộ Linh nên mới hậm hực vậy, coi cái cách nó dậm chân tôi biết liền”. Nhìn hai cha con Zơnư một lúc, đoạn ông Cónh khe khẽ giải thích: Cái chữ của người Cơtu là chữ Cách mạng cho người Cơtu. Hồi năm 1956, khi miền Tây Quảng Đà được chọn làm căn cứ địa, chuẩn bị kháng chiến dài lâu, Ban Cán sự có nghiên cứu chữ viết của người Cơtu mình. Mười năm sau thì người mình có chữ viết chính thức, nó rất có lợi cho đời sống và sự phát triển đi lên của người Cơtu mình. Nhưng sau năm 1975, chữ Cơtu bị lãng quên. Giờ, Nhà nước bỏ tiền ra làm việc hữu ích, tài trợ đoàn cán bộ này lên đây khôi phục lại chữ viết đó. Con Bh’riu Châm có giọng chuẩn tiếng Cơtu mình nên được chọn phát âm cho cán bộ Linh ghi chép, đối chiếu qua lại gì đó, rồi sẽ in thành sách cho dân mình học và sử dụng rộng rãi đó mà…

“Amây moon crêê cu xâng!”, “Amây moon crêê cu xâng!”****… Nghe tới đâu cha Zơnư mát dạ đến đó, ông chỉ biết lặp đi lặp lại mãi câu nói ấy. Còn Zơnư thì đang cúi mặt tẽn tò, xấu hổ với những ý nghĩ ghen tức sai trái trong cái đầu u mê của mình.

***

Bùng mạnh. Ngọn lửa cao vút rồi đổ ập xuống, trăm ngàn ngôi sao lửa bay lên sáng rực bầu trời. Vòng người trong tiệc lửa mùa xuân vẫn còn nối dài. Một vòng rồi hai vòng xoay quanh đống lửa, theo nhịp đi tới của đàn bà, đi ngang của đàn ông, nữ trước, nam sau; nữ vòng trong, nam vòng ngoài… Dậm dậm theo nhịp trống chiêng. Dậm dậm theo nhịp trống chiêng cho đến khi lửa tàn, gió tận, đêm sâu. Lửa tàn. Gió tận. Đêm sâu. Năm mới đã đến! Hú…ú…uuuu…

Bên trong phòng truyền thống, đèn đã bật sáng, cán bộ Linh đang cắm cúi ghi chép. Vừa nghe được một từ Linh liền xin phép Già làng về trước để ghi lại và làm một số việc cần thiết. Phần hai của công việc đã đến đoạn nước rút nên anh không thể nào ngủ sớm được. Phần một các từ ngữ tiếng Cơtu được dùng làm điểm xuất phát để đối chiếu với từ ngữ Việt đã tạm ổn. Phần hai ngược lại, các từ ngữ Việt lại là ngôn ngữ được đối chiếu buộc cả nhóm phải hết sức cẩn trọng, tỉ mỉ. Cán bộ Linh nghĩ nhiều đến những đồng tiền thù lao anh nhận được từ công trình này, tiền của ngân hàng là mồ hôi nước mắt của dân, nhận tức là nhận trách nhiệm với dân nên phải cố gắng cho xứng với niềm tin dân trao gửi…

Rồi lễ hội cũng tan, lửa cũng tàn, nhưng phía sân nhà Gươl có một thanh niên vẫn ngồi bó gối nhìn chăm chăm đống than đo đỏ còn cháy âm ỉ. Đến khi có tiếng gà rừng gáy eo óc xa xa, cán bộ Linh dừng tay, anh cũng nghe được tiếng sáo rahêm vừa cất lên réo rắc quyến rũ lòng người. Cán bộ Linh bước tới định khép lại cánh cửa sổ chợt thấy có một người nữ đang chầm chậm bước về phía tiếng sáo giữa sân nhà Gươl. Qua dáng người duyên dáng trong bộ váy h’đoóh, anh đã nhận ra Bh’riu Châm. Đúng là Bh’riu Châm, cô gái có công phát âm chuẩn trong công trình “Tự điển Cơtu - Việt, Việt - Cơtu” rồi! Cán bộ Linh hồi hộp theo dõi từng bước chân rón rén của tình yêu đầu đời, anh vui mừng khi biết trái tim Bh’riu Châm đã rung động và đang đến với chàng trai Zơnư si tình. Lòng dạ cán bộ Linh chợt cồn cào nỗi nhớ gia đình mình. Tết này có tiền nên Linh yên tâm, không còn lo lắng chẳng biết má con nó ở nhà xoay xở ra sao như các năm trước?! Năm nay, vì cho kịp tiến độ mà cả ba người trong nhóm nghiên cứu đều ở lại đón Tết đại ngàn. Cán bộ Linh đưa mắt nhìn mông lung. Ngoài kia, đêm giao thừa Đỉnh Quế đang chìm dần trong biển mây, chìm-dần-trong-biển-mây.