Hiệu quả là phép thử của cải cách

Ông Eric Sidgwick

ADB vừa nâng mạnh dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm nay và năm 2016 lên 6,5% và 6,6%. Còn về dài hạn thì sao, thưa ông?

Điều quan trọng với tăng trưởng kinh tế là phải bền vững. Việc có được tăng trưởng cao trong 1-2 năm, sau đó lại kéo theo lạm phát cao thì không phải là một con đường tăng trưởng bền vững. Cảm nhận của tôi là các cơ quan quản lý của Việt Nam nhận thức rất rõ điều này.

Do đó, trong vài năm trở lại đây, Chính phủ luôn nhấn mạnh tới việc duy trì sự tăng trưởng bền vững và coi kiểm soát lạm phát là yếu tố rất quan trọng. Lạm phát cao của năm 2011 là bài học rất rõ và với những chính sách và giải pháp tốt, lạm phát đã giảm tốc nhanh, bền vững trong 3 năm trở lại đây.

Bài học từ đây là, tăng trưởng GDP quan trọng, nhưng tăng trưởng bền vững và kiểm soát tốt lạm phát cũng quan trọng không kém.

Hơn nữa, với câu chuyện tăng trưởng kinh tế, tôi muốn nói thêm một điều là không chỉ có tăng trưởng về mặt con số mà chất lượng của tăng trưởng cũng rất quan trọng. Đối tượng nào tham gia vào tăng trưởng ấy và làm sao để tăng trưởng đó mang đến lợi ích cho tất cả mọi người, đặc biệt là những người dân nghèo. Làm sao để tăng trưởng đó thực sự mang tính bao trùm và toàn diện hơn.

Rõ ràng trong những năm qua, Việt Nam đã rất thành công trong giảm nghèo. Điều này cần tiếp tục và tiến trình tăng trưởng kinh tế cần mang tới lợi ích nhiều hơn nữa cho tất cả các đối tượng. Điều này đang diễn ra nhưng làm sao để duy trì nó một cách bền vững mới là quan trọng.

Hội nhập khu vực và quốc tế là cơ hội giúp Việt Nam đa dạng hóa các dòng vốn đầu tư nước ngoài

Như quan điểm ông vừa nêu, tăng trưởng tốt còn cần phải được thể hiện trên góc độ cải thiện đời sống người dân, đặc biệt là người nghèo?

Chúng tôi cho rằng, một chương trình nghị sự cho tăng trưởng bao trùm là rất quan trọng cho Việt Nam. Và điều chúng tôi thấy là Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực và cam kết với điều đó. Tăng trưởng bao trùm cần những nỗ lực đầu tư cho giáo dục, y tế và các chương trình bảo trợ xã hội có mục tiêu để giúp cho những đối tượng dễ bị tổn thương được hưởng lợi từ quá trình tăng trưởng.

Về dài hạn, giáo dục và đào tạo nghề đóng vai trò rất quan trọng trong việc giữ và phát huy được những thành quả đã đạt được, tiến lên những nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị và giúp Việt Nam tránh rơi vào bẫy thu nhập trung bình, giúp cho tăng trưởng đạt được mức cao hơn nhưng đồng thời bền vững hơn.

Về kết quả giảm tốc độ lạm phát thời gian qua, theo ông vai trò của NHNN như thế nào?

Có thể nói thế này: Nếu nhìn vào chính sách mà NHNN đã theo đuổi trong vài năm qua kể từ khi Việt Nam ở thời kỳ lạm phát cao vào năm 2011 thì chúng ta thấy chính sách tiền tệ đã đóng góp rất lớn vào việc giảm nhanh lạm phát, đồng thời góp phần tạo ra môi trường cho tăng trưởng kinh tế bền vững hơn. Chúng ta cũng thấy NHNN đã theo đuổi quyết liệt việc tái cơ cấu hệ thống NH, giải quyết nợ xấu và đến nay đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận…

Để tăng trưởng bao trùm, như ông đề cập, thách thức trong thời gian tới là gì?

Không chỉ ADB chúng tôi và các đối tác phát triển khác, các tổ chức nghiên cứu, chuyên gia hay Chính phủ Việt Nam đều có chung quan điểm về những thách thức hiện nay. Đó là việc cần tập trung và quyết liệt hơn nữa trong cải cách DNNN, cải cách hệ thống NH và làm sâu sắc, phát triển hơn nữa thị trường tài chính để giúp đưa thị trường vốn thực sự trở thành nguồn vốn bền vững hơn cho các DN trong nước.

Những yếu tố này sẽ giúp cho khu vực DN trong nước, đặc biệt là các DNNVV - khu vực quan trọng trong tạo việc làm - có nhiều cơ hội phát triển hơn. Đồng thời, nó sẽ giúp tạo ra sân chơi bình đẳng hơn, giúp khối tư nhân có thể cạnh tranh hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, yếu tố hiệu quả đầu tư công cũng cần tiếp tục được cải thiện. Hội nhập khu vực và quốc tế cũng là cơ hội giúp Việt Nam mở rộng các thị trường của mình, đa dạng hóa các dòng vốn đầu tư nước ngoài và ngày càng học hỏi, tiệm cận hơn với các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế. Đây là những yếu tố giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của Việt Nam.

Tôi cho rằng, những cải cách này Chính phủ Việt Nam đã và đang bắt tay vào làm. Bài kiểm tra hay phép thử ở đây là những nỗ lực cải cách ấy sẽ được triển khai hiệu quả tới mức nào? Và liệu các bộ, ngành và cơ quan quản lý sẽ phối hợp hiệu quả ra sao để đảm bảo các quy định, luật lệ được thực thi? Bởi thế, theo tôi thách thức trong thực hiện và thực hiện hiệu quả các cải cách trên cũng là một vấn đề cần đặt ra.

Việt Nam có thể đa dạng được các nguồn lực tăng trưởng, cải thiện hiệu quả nền kinh tế

Việc Fed quyết định giữ nguyên lãi suất vừa qua cho thấy chính sách này có khả năng tác động rất lớn đến thị trường tài chính thế giới? Từ giờ đến cuối năm, Fed còn 2 cuộc họp nữa. Vậy các điều chỉnh chính sách nếu có của Fed tác động thế nào đến Việt Nam?

Quyết định về lãi suất của Fed được xem là một trong những nguồn tham chiếu của toàn cầu. Do đó, nó có tác động quan trọng đến các dòng chảy vốn và tài chính trên toàn cầu xét về ngắn hạn. Nói chung, những dòng vốn không liên quan nhiều lắm đến danh mục đầu tư hay đến nguồn tiền nóng ngắn hạn thì sẽ không có nhiều tác động đến Việt Nam, bởi thị trường tài chính nội địa của Việt Nam còn kém phát triển và nhỏ. Vì thế trong ngắn hạn, chúng tôi không cho rằng, quyết định của Fed về lãi suất sẽ gây ra những biến động lớn hay bất ngờ.

Tất nhiên, khi lãi suất tăng lên sẽ tác động tới mỗi quốc gia ở các mức độ khác nhau nhưng nhìn chung là theo xu hướng tạo ra những cú thắng (phanh) đối với hoạt động kinh tế. Nhưng đó cũng chính là lý do để một nền kinh tế như Việt Nam cần phát huy nội lực để nâng cao khả năng cạnh tranh và hiệu quả để sẵn sàng đối phó tốt hơn với biến động, như trong trường hợp môi trường lãi suất trên toàn cầu cao hơn.

Việt Nam là một nền kinh tế mở và ngày càng hội nhập sâu vào kinh tế toàn cầu. Trước các quyết định quan trọng như về lãi suất của Fed hay các vấn đề của kinh tế Trung Quốc… Việt Nam sẽ phải chủ động ứng phó?

Với mỗi biến động ở các khu vực khác nhau của kinh tế toàn cầu sẽ tác động đến Việt Nam theo cách không giống nhau. Theo tôi, nếu Việt Nam có thể đa dạng được các nguồn lực tăng trưởng, cải thiện hiệu quả nền kinh tế trong nước và tiến hành quyết liệt các hoạt động tái cấu trúc như đề cập ở trên thì tự mình, Việt Nam sẽ được trang bị tốt hơn để sẵn sàng đối phó với những biến động bất lợi của môi trường kinh tế toàn cầu.

Xin cảm ơn ông!