Hồi chuông từ các nhà xuất bản

Vì sao nên nỗi?

Theo Cục xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin – Truyền thông), 31/8/2015 là ngày cuối cùng Cục Xuất bản cho phép cơ quan chủ quản của 39 NXB nằm trong “danh sách báo động” thực hiện thủ tục đề nghị Bộ Thông tin – Truyền thông cấp đổi giấy phép thành lập NXB trực thuộc theo đúng quy định.

Thị trường sách Việt Nam sẽ có nhiều thay đổi khi các NXB đảm bảo tiêu chí hoạt động theo quy định pháp luật

Thực tế chứng minh rằng, thời gian qua không ít NXB đã bộc lộ sai phạm khi in, phát hành nhiều cuốn sách, ấn phẩm ở thuộc mọi thể loại dành cho người lớn và các em học sinh có nội dung, hình ảnh, chi tiết… phản cảm, bạo lực, sai lệch, thiếu tính nhân văn. Bên cạnh đó là lỗi liên kết xuất bản, thiếu giám sát, quản lý chất lượng nội dung các đầu sách, tác phẩm…

Công chúng từng chứng kiến Cục Xuất bản phạt hành chính 252 triệu đồng đối với NXB Lao động – Xã hội vì in bìa cuốn sách luật có hình nghệ sĩ được “chế” rất phản cảm bên cạnh biểu tượng của công lý. Hoặc cuốn Những vị tướng lừng danh trong lịch sử dân tộc do NXB Văn hóa – Thông tin từng bị “tuýt còi” do không có xác nhận đăng ký kế hoạch xuất bản và cuốn sách này sử dụng hình ảnh tùy tiện (một số hình ảnh minh họa trong cuốn sách giống truyện tranh Nhật Bản – PV).

NXB Thời đại cuối năm 2014 cũng bị phạt 30 triệu đồng khi phát hành hai cuốn sách Văn hóa Tộc người Việt Nam và Văn hóa Việt Nam với những lỗi cẩu thả: tự ý đổi tên cuốn sách mà chưa được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả; tự ý cắt bỏ đi nhiều bài viết; nhiều lỗi sai chính tả ngớ ngẩn...

Đặc biệt, từ năm 2012, NXB Thời đại đã có 25 cuốn sách vi phạm các quy định của Luật Xuất bản và được cơ quan chức năng xử phạt hành chính, nhắc nhở song vẫn nhiều lần tái phạm.

Nghiêm trọng hơn, theo ông Chu Hòa - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, thời gian qua, có một số cuốn sách phản ánh hiện thực xã hội một cách sai lệch, có những nhận định, đánh giá tiêu cực đối với một số vấn đề chính trị xã hội, không phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước…

Ở một chiều hướng khác, một số NXB gần đây cho in tràn lan dòng sách ngôn tình, đam mỹ, xuất xứ từ nước ngoài có nội dung không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam, cổ súy cho lối sống, tư tưởng lệch lạc độc giả, nhất là giới trẻ. Đối với dòng sách này, Cục Xuất bản gần đây từng có Công văn 2116/CXBIPH-QLXB yêu cầu các NXB “không đăng ký xuất bản các đề tài truyện ngôn tình, đam mỹ”...

Cần thay đổi

Cục Xuất bản, In và Phát hành cho biết, 6 tháng đầu năm 2015, số lượng sách in giảm, nhưng số vụ sai phạm lại tăng. 6 tháng đầu năm nay, có 74 xuất bản phẩm của 33 NXB bị cơ quan quản lý cấp Nhà nước tiến hành xử lý. Qua công tác thanh kiểm tra đột xuất, Cục Xuất bản, In và Phát hành đã ra 10 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 9 tổ chức và 1 cá nhân với tổng số tiền phạt là 617 triệu đồng, đình chỉ hoạt động có thời hạn 2 cơ sở in, buộc tiêu hủy trên 7.000 xuất bản phẩm vi phạm. Thực tế này tiếp tục gióng lên hồi chuông báo động mạnh mẽ đối với ngành xuất bản nước ta.

Để gạt bỏ những “hạt sạn” trong ngành xuất bản nước ta, như đã nói, 31/8/2015 là ngày cuối cùng để cơ quan chủ quản NXB thực hiện thủ tục đề nghị Bộ Thông tin – Truyền thông cấp đổi giấy phép thành lập NXB trực thuộc theo đúng quy định như đủ nguồn tài chính (5 tỷ đồng trở lên), đủ chức danh lãnh đạo xuất bản, đủ biên tập viên cơ hữu, diện tích trụ sở... Thế nên, đây đang là thời điểm chạy nước rút của 39 NXB nằm trong danh sách tới đây cần “đạt chuẩn”.

Tuy nhiên, theo ông Chu Hòa, trong số 39 NXB chưa đủ điều kiện hoạt động, có đến 36 NXB thiếu vốn tối thiểu, 5 NXB thiếu chức danh lãnh đạo, 3 NXB thiếu diện tích trụ sở. Trớ trêu hơn, hiện nay một số NXB có nguồn vốn chưa đến 1 tỷ đồng nhưng đang nợ nần đến cả chục tỷ đồng.

Tình trạng xuất bản của một số đơn vị trong 6 tháng đầu năm nay thiếu mạnh mẽ: NXB Đại học Công Nghiệp TP. Hồ Chí Minh (3 cuốn), NXB Đại học Nông Nghiệp (5 cuốn), NXB Sân Khấu (8 cuốn), NXB Công Thương (10 cuốn)…

Trước ý kiến của nhiều đại diện NXB cho biết gặp khó khăn trong tiêu chí nguồn tài chính tối thiểu 5 tỷ đồng, ông Chu Hòa thẳng thắn cho báo giới biết “Một khi các NXB không đủ vốn hoạt động thì các NXB xin nghỉ, chứ tại sao lại đi xin cấp vốn từ ngân sách Nhà nước để duy trì hoạt động. Như thế là không được. Tư duy đó cũ rồi!”.