Interpol truy quét thuốc tân dược giả

Nhiều quốc gia tham gia

Theo số liệu công bố trên trang web của Interpol, đến nay tổ chức này đã thực hiện nhiều chuyên án để thực thi pháp luật trong lĩnh vực dược phẩm, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, đặc biệt bảo vệ tính mạng con người. Thông qua “các gói can thiệp” hỗ trợ trong quá trình điều tra nhằm thu thập thông tin tình báo, lập kế hoạch và tổ chức thực hiện các chiến dịch, hỗ trợ pháp lý đưa ra ánh sáng những kẻ cố tình vi phạm pháp luật.

Sản xuất tân dược giả ở Pakistan

Đặc biệt, Interpol đã giúp nhiều quốc gia truy quét các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia sản xuất dược phẩm giả với sự hỗ trợ của giới khoa học, y khoa, tập trung chủ yếu tại các nước khu vực châu Á và Đông Phi, nơi được xem là “cái rốn” hàng giả của thế giới. Chiến dịch Storm VI của Interpol được bắt đầu từ tháng 9/2015, trong đó có nhiều nước tham gia như Afghanistan, Campuchia, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Pakistan, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Theo bà Aline Plancon, người đứng đầu Phân ban An ninh và y tế của Interpol, thì Chiến dịch Storm VI đã thu giữ hơn hai tấn thuốc giả, giá trị ước khoảng 7 triệu USD, bắt giữ 87 đối tượng, kiểm tra 500 hiệu thuốc, cơ sở sản xuất và trên 100 trang web bị điều tra. Trong số tân dược giả bị thu giữ có nhóm kháng sinh, thuốc trị tăng huyết áp, vắcxin phòng dại, thuốc giảm cân và cả thuốc trị bệnh ung thư...

Qua các chiến dịch truy quét, Interpol phát hiện thấy tân dược giả (bao gồm cả thuốc kém chất lượng), được nhập khẩu qua con đường chính ngạch, có mối liên kết với các nhóm lợi ích và tội phạm, kể cả các quan chức chính phủ tham nhũng, biến chất.

Ngoài ra, Interpol còn phát hiện 200 loại thuốc bị làm giả và trung bình mỗi nước có nhu cầu nhập khẩu từ 15 đến 20 nghìn chủng loại thuốc, nên đây là mảnh đất màu mỡ cho giới tội phạm hoạt động. Từ đầu năm 2014, Interpol đã triển khai một chiến dịch lớn tại 110 quốc gia, bắt giữ một lượng thuốc giả trị giá tương đương 30 triệu USD nhưng theo giới chuyên môn, con số này mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm…

Những con số đáng lo ngại

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), quy mô sản xuất, kinh doanh tân dược giả rất đa dạng và khó xác định, khoảng 10% dược phẩm được hiện đang lưu hành trên thế giới là hàng rởm, hàng nhái. Hậu quả làm cho khoảng 800 nghìn người bị thiệt mạng mỗi năm. Tỷ lệ thuốc giả tại các nước đang phát triển ước khoảng 30%, trong khi tại các nước mới nổi là 15%, còn ở các nước phát triển là 1%.

Riêng châu Phi, tỷ lệ này tăng vọt tới 70%. Doanh thu tân dược giả đạt trên 435 tỷ USD/năm, lợi nhuận gấp trên 20 lần, thậm chí tới 45 lần so với buôn bán ma túy, trong khi đó hình phạt lại nhẹ. Riêng châu Á, các loại thuốc chống ung thư bị làm giả nhiều nhất bởi chúng “vô thưởng vô phạt”, nhưng mang lại lợi nhuận cao nhất.

Theo hãng tin CNN của Mỹ, một trong những vấn đề bức xúc nhất hiện nay là tình trạng vụ sản xuất, kinh doanh một số tân dược giả như Viagra, thuốc hạ huyết áp, giảm cholesterol (mỡ máu), thuốc kháng sinh... với những khuyến mãi hấp dẫn như giảm giá, đưa hàng đến tận nhà, không cần theo toa của bác sĩ và nhanh khỏi bệnh, kể cả Viagra dùng cho phụ nữ.

Năm 2015, Hiệp hội Các hãng Dược phẩm Mỹ (NABP) cho biết, sau khi lấy mẫu tại trên 11.000 nhà thuốc cung ứng trên Internet cho thấy, 96% các hãng bán thuốc này không tuân thủ các quy định về an toàn của NABP và tiêu chuẩn thực hành dược của tiểu bang lẫn liên bang. Ông John Clark, cựu Phó thư ký cho Cơ quan nhập tịch và Hải quan Mỹ, hiện làm việc cho hãng dược Pfizer cho biết, có tới 78 thuốc giả Pfizer đã được tìm thấy tại 109 quốc gia khác nhau…

Liên quan đến thuốc giả, thuốc kém chất lượng, Trung tâm An toàn Dược phẩm kinh doanh trên Internet (CSIP) của Mỹ cảnh báo. Thuốc giả có thể gây nguy hiểm cho con người vì chúng chứa các chất gây chết người như acid boric, chất chống đông, PCBs và benzopyrene... Các phụ gia dùng trong nội trợ như bụi gạch, bột sáp, sơn... dễ gây nôn ói, đau bụng, chóng mặt, nhìn mờ, suy hô hấp, gián đoạn thần kinh, hôn mê, trường hợp nặng có thể tử vong.

Thuốc không đạt yêu cầu về chất lượng của các cơ quan chức năng như thuốc Ambien, Xanax, Ativan Lexapro... có chứa hợp chất gây ảo giác, loạn thần kinh, khó thở, co thắt cơ, cứng khớp. Thuốc không có chứa các thành phần chữa bệnh, trong khi đó lại nhiều thành phần độc tố, có thể gây biến chứng, tử vong.

Ví dụ như thuốc trị tim lại có cả thuốc trừ sâu hay thuốc hạ cholesterol lại chứa đầy bụi gạch. Các hãng cung ứng Viagra của Trung Quốc còn cho cả rượu vào trong thuốc và quảng cáo là thuốc của Canada…