Khi bảo tàng vắng bóng giới trẻ

Giới trẻ thờ ơ?

Tại các bảo tàng của TP. Đà Nẵng, mặc dù lượng khách tham quan khá đông, nhưng thật khó để tìm được các bạn trẻ là học sinh, sinh viên đến đây tham quan một cách tự nguyện. Khách tham quan ở bảo tàng chủ yếu là những vị khách du lịch đi theo tour. Nếu ngày nào không có khách tour đến, hầu hết các bảo tàng đều đón các “cụ ông, cụ bà” vào tham quan, hoặc lâm vào tình trạng đìu hiu, vắng vẻ.

Đến thăm các bảo tàng ở TP. Đà Nẵng chủ yếu là khách du lịch

Có thể thấy giới trẻ ngày nay khá thờ ơ tham quan bảo tàng. Hay nói chính xác hơn, giới trẻ nếu có đến bảo tàng thì cũng chủ yếu là đi theo các chương trình ngoại khóa được nhà trường, đơn vị hay cơ quan tổ chức, chứ không vì sự ham mê tìm hiểu.

Thỉnh thoảng, từng nhóm học sinh đồng phục chỉnh tề đến tham quan các bảo tàng như Bảo tàng Chăm, Bảo tàng Đà Nẵng... dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Các em chăm chú từng ngóc ngách, từng hiện vật quý của bảo tàng nhưng nét mặt lại thiếu đi sự sinh động, tươi vui, thích thú.

Khi được hỏi cảm nhận của các em về những nơi này, hầu hết đều trả lời một cách khuôn mẫu "Em cảm thấy rất bổ ích...", thay vì những câu trả lời nói về kiến thức, hiểu biết mới hay cảm nhận của riêng từng em.

Hiếm hoi lắm mới tìm được một bạn trẻ, là sinh viên khoa Lịch sử, trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng chia sẻ: "Do yêu cầu của bài tập nên em phải xuống bảo tàng để thu thập tư liệu rồi tranh thủ đi xem bảo tàng luôn". Theo bạn trẻ này thì mặc dù sinh ra và lớn lên ở Đà Nẵng nhưng đây là lần đầu tiên em đến thăm Bảo tàng Đà Nẵng.

Khơi lại sự sống cho bảo tàng

Đã từ lâu, bảo tàng không còn là địa điểm giải trí được giới trẻ lựa chọn mỗi khi có nhu cầu tìm nơi để tham khảo, tìm tòi hay vui chơi. Mặc dù nhiều bảo tàng ở Việt Nam, nhất là các cuộc trưng bày chuyên đề, đưa ra giới thiệu những sưu tập hiện vật đặc biệt quý hiếm, song vẫn phải chịu cảnh đìu hiu, vắng vẻ.

Một trong những nguyên nhân khiến bảo tàng vẫn chưa thu hút được đông đảo giới trẻ là bởi tại đây, ngoài việc trưng bày các hiện vật lịch sử, vẫn chưa có những hoạt động thú vị nào kèm theo. Đặc biệt, một số nơi có các chương trình mang tính giáo dục, nhưng lặp đi lặp lại một cách khuôn mẫu như các buổi hội thảo, diễn thuyết... mà không hề có sự đổi mới để tạo ra sức hút, khiến nhiều đối tượng, trong đó có giới trẻ quan tâm đến các bảo tàng, là lớp học trực quan, sinh động.

Đồng thời, do thiếu kinh nghiệm trong hoạt động trưng bày và giáo dục, nên nhiều bảo tàng dù sở hữu những sưu tập hiện vật đặc biệt giá trị nhưng chất lượng trưng bày thấp, thiếu sức cuốn hút.

Bên cạnh đó, do khó khăn về kinh phí, nguồn lực, điều kiện... nên việc tổ chức các chương trình giáo dục, tương tác ở các bảo tàng rơi vào tình trạng khô cứng, sơ lược, thiếu hấp dẫn. Chủ yếu là hình thức hướng dẫn viên thuyết trình đều đều theo sách vở.

Suốt một thời gian dài, nhiều bảo tàng cứ loay hoay đi tìm nguyên nhân vì sao giới trẻ quay lưng lại với họ mà quên đi việc tìm cách thay đổi phương thức hoạt động của bảo tàng. Thiết nghĩ, điều quan trọng trước mắt là tự thân các bảo tàng cần phải có những hoạt động chuyên đề thú vị, hấp dẫn để thu hút được giới trẻ. Song song với đó là các hoạt động tuyên truyền, quảng bá tạo ấn tượng để giới trẻ biết nhiều hơn đến những hoạt động này.

Đơn cử như Bảo tàng Đà Nẵng những ngày đầu tháng 5/2013 đã tổ chức triển lãm "Hoàng Sa của Việt Nam - Những bằng chứng lịch sử" thu hút được khá đông bạn trẻ là học sinh, sinh viên các trường trên địa bàn TP. Đà Nẵng. Chỉ tiếc rằng những hoạt động như vậy diễn ra khá thưa thớt, mức độ "phủ sóng" cũng chưa cao.

Làm thế nào để thu hút được giới trẻ đến đây tiếp nhận thêm kiến thức mà không cảm thấy như đang phải học? Làm thế nào để tạo ra được các hoạt động vừa học, vừa chơi tạo không khí sôi nổi hơn? Dịp hè này chính là cơ hội để các bảo tàng có thể xây dựng nhiều hoạt động sáng tạo, thú vị như tổ chức các câu lạc bộ cùng nhau khám phá bảo tàng, các hoạt động cắm trại, các trò chơi dân gian, đồng đội để thu hút đông đảo giới trẻ.

Điều này không chỉ giúp trẻ có thể bổ sung thêm kiến thức, kết hợp vừa học vừa chơi mà còn giải quyết được vấn đề tìm sân chơi hè bổ ích cho giới trẻ.

Bài và ảnh Quỳnh Trang