Liên kết là chìa khóa để tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Doanh nghiệp nhỏ khó “chen chân”

Theo đó, tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trong 5 tháng đầu năm nay là gần 2.279,5 nghìn tỷ đồng, tăng mạnh 83,8% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên phần lớn các doanh nghiệp này có quy mô nhỏ, vốn dưới 10 tỷ đồng, thiếu năng lực công nghệ, nhân sự chất lượng cao và đặc biệt là không đủ sức tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn có yêu cầu cao về tiêu chuẩn, chất lượng và ổn định lâu dài. Trong khi đó, số lượng doanh nghiệp lớn đủ sức dẫn dắt chuỗi cho các doanh nghiệp nhỏ trong nước còn rất ít.

Ông Nguyễn Hoàng, Giám đốc một doanh nghiệp cung ứng linh kiện cơ khí tại TP. Hồ Chí Minh chia sẻ, đã từng tiếp cận với các tập đoàn Samsung và Intel để đề xuất cung cấp linh kiện, nhưng họ yêu cầu phải có hệ thống kiểm soát chất lượng đồng bộ, có khả năng giao hàng đúng hạn với sản lượng lớn và đây là điều mà một doanh nghiệp nhỏ không thể đáp ứng nếu không có sự liên kết với các đơn vị khác.

PGS.TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh mà số lượng doanh nghiệp lớn còn hạn chế, việc liên kết các doanh nghiệp nhỏ và vừa thành một khối thống nhất là điều kiện tiên quyết. Đây không chỉ là giải pháp kinh tế mà còn là chiến lược phát triển dài hạn.

Liên kết không chỉ giúp cộng hưởng nguồn lực mà còn góp phần hình thành các cụm công nghiệp chuyên biệt, nơi các doanh nghiệp cùng ngành có thể chia sẻ hạ tầng, nhân lực, công nghệ và thậm chí là đơn hàng. Mô hình này đã được nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Đài Loan, Thái Lan áp dụng hiệu quả để nâng cao năng lực doanh nghiệp nội địa.

Ở Việt Nam, ngành gỗ Bình Dương là một ví dụ tiêu biểu. Thông qua việc hình thành cụm liên kết giữa các hộ kinh doanh sản xuất, hợp tác xã và doanh nghiệp xuất khẩu lớn, ngành này đã chuẩn hóa nguyên liệu, nâng cao chất lượng sản phẩm và đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường Mỹ, EU.

Tương tự, ngành dệt may ở Nam Định, Thái Bình đang phát triển mô hình khu công nghiệp khép kín từ sợi, nhuộm đến may mặc, giúp các doanh nghiệp giảm chi phí logistics, rút ngắn thời gian giao hàng và nâng cao khả năng đáp ứng yêu cầu từ đối tác quốc tế.

Liên kết để các doanh nghiệp có đủ sức đi xa hơn

Muốn đi xa phải “đi cùng nhau”

Dù nhu cầu và tiềm năng liên kết là rất rõ ràng, nhưng trên thực tế, quá trình này vẫn còn rời rạc và thiếu cơ chế hỗ trợ cụ thể. Nhiều doanh nghiệp vẫn e ngại khi chia sẻ thông tin, công nghệ, đơn hàng vì thiếu niềm tin và chưa có khung pháp lý bảo vệ lợi ích chung.

Đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, vai trò của Nhà nước là vô cùng quan trọng trong việc tạo dựng khung khổ pháp lý minh bạch, hỗ trợ hình thành các hiệp hội ngành nghề hoạt động thực chất, từ đó thúc đẩy sự liên kết lành mạnh giữa các doanh nghiệp. Nhà nước cũng cần hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để đầu tư vào máy móc, công nghệ và hệ thống quản lý chất lượng là những yếu tố quyết định trong việc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Không thể yêu cầu doanh nghiệp nhỏ phải đạt tiêu chuẩn ISO, ESG hay chuỗi truy xuất nguồn gốc nếu họ không có nguồn lực ban đầu.

Bên cạnh đó, cần có các chính sách khuyến khích cụ thể như ưu đãi thuế, mặt bằng sản xuất, xúc tiến thương mại theo cụm ngành và hỗ trợ chuyển đổi số để doanh nghiệp kết nối dễ dàng hơn.

Tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu rất cần có sự chuẩn bị chu đáo và hệ thống. Trong đó, liên kết chính là “chìa khóa” để tạo nên sức mạnh cộng hưởng, từ đó hình thành nên những chuỗi giá trị có thương hiệu, có độ tin cậy với đối tác quốc tế.

Bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê nhấn mạnh, cần xúc tiến thành lập liên minh cung ứng, cùng đầu tư hệ thống truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn hóa sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng. Đây là cách đi bền vững. Liên kết không còn là một lựa chọn, mà là lối đi bắt buộc nếu doanh nghiệp Việt muốn vươn ra biển lớn, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu và gia tăng giá trị nội địa trong nền kinh tế hội nhập.