Mùa hạt dẻ

Ảnh minh họa

Xóm núi của tôi nằm gối đầu kề bên rừng dẻ. Rừng dẻ như cánh tay vững chãi ấp ôm, bao bọc lấy xóm làng. Đất đai nơi này rất cằn cỗi, khắc nghiệt. Vậy mà trong nắng gió, những cây dẻ vẫn mãnh liệt vươn lên phủ màu xanh bát ngát đại ngàn. Rừng dẻ luôn có những chuyển động theo mùa. Cuối thu, đầu đông, sau mấy tuần, kể từ ngày lớp hoa màu vàng sữa ngạt ngào tàn rơi, kết trái, rừng dẻ chuyển sang mùa rụng hạt.

Tầm khoảng tháng mười một là lúc mùa hạt dẻ vào chính vụ. Nhớ thuở bé, cứ đến mùa này, mỗi chiều, đám trẻ mục đồng chúng tôi lại thả trâu thành từng đàn trên nương ngô đã thu hoạch rồi háo hức rủ nhau ngược vào rừng tìm nhặt hạt dẻ. Trên những vòm xanh, những hạt dẻ nhỏ đang ngái ngủ trong lớp vỏ quả xù xì có gai. Sau những ngày sương nắng hanh hao, lớp vỏ ấy khô nẻ ra rồi đợi một đợt gió mạnh ùa qua thì hạt tròn bên trong sẽ lã chã rụng xuống.

Dưới những gốc cây già cỗi sần sùi, hạt dẻ lấm tấm rải đầy. Chúng tôi tha hồ nhặt lấy đựng vào trong nón. Những hạt dẻ nâu bóng, bụ bẫm và xinh xinh như những ánh mắt. Chúng lăn tròn trên bàn tay tôi. Có khi hạt dẻ ẩn nấp dưới lớp lá khô giòn khiến chúng tôi phải nhìn rất kỹ mới có thể thấy được. Nón hạt dẻ cứ nặng trĩu dần trên cánh tay cháy nắng đen sạm của chúng tôi…

Đứng trên rừng dẻ, thấy quang cảnh quê hương mùa này mang một vẻ đẹp u huyền, yên ả. Những ngôi nhà nằm nghiêng san sát tựa đầu bên những cây rơm vàng óng. Những con đường dọc ngang như dải khăn len ấm áp viền quanh. Xa xa, cánh đồng sau mùa gặt bạc trơ gốc rạ. Lác đác những cánh cò lỡ chuyến đang vội vã bay về phương Nam tránh rét. Và nền trời xám xịt mênh mang như làm nền cho bức tranh quê hương càng thêm nổi bật và ấn tượng.

Tôi thẫn thờ ngắm nhìn quang cảnh làng quê những ngày đầu đông mà chợt thấy lòng bình yên đến lạ. Một làn gió đầm đậm hương hoa dẻ sót lại cuối mùa thổi qua khiến tôi giật mình và nhớ ra mình đang đi nhặt hạt dẻ.

Đến lúc nhìn sang lũ bạn thì nón đứa nào cũng đã đầy ắp những hạt căng tròn, chắc mẩy. Thế là chúng lại phải nhanh tay nhặt dẻ giúp tôi trước khi trời tối. Phải chăng vì sự mộng mơ và chậm chạp đó mà thuở ấy, chúng bạn vẫn thường thân mật gọi tôi là Rùa.

Khi hoàng hôn chầm chậm xếp gọn vạt áo rực rỡ cất giấu sau những cánh rừng tím sẫm xa xôi, chúng tôi lùa trâu về nhà mà lồng ngực xôn xao niềm vui khó tả. Suốt quãng đường về, ngồi vắt vẻo trên lưng trâu, chúng tôi nói chuyện, cười đùa rôm rả. Nhưng nhiều đứa chợt lo ngại “khoảng rừng kho báu” đã hết hạt dẻ, không biết ngày mai sẽ nhặt dẻ nơi đâu?

Tối đến, chị tôi nhóm bếp hồng để rang hạt dẻ. Tay chị thoăn thoắt đảo đều chảo dẻ nâu. Tiếng củi khô nổ lép bép hòa với tiếng rang hạt rổn rảng phát ra nghe rất vui tai. Tôi thích nhất cái cảm giác ngồi sưởi bên ngọn lửa bập bùng cháy đượm và đợi chờ cái khoảnh khắc những hạt dẻ trong chiếc chảo tròn dậy mùi thơm phức. Đến lúc lớp vỏ dày của hạt dẻ sem sém cháy và nứt ra, chị nhanh tay nhấc chảo xuống.

Hạt dẻ rang là một thức quà quê giản dị rất hợp để thưởng thức trong những đêm đông lành lạnh. Bên chiếc ti vi đen trắng, cả nhà ngồi quây quần lại với nhau vừa xem phim, vừa ăn hạt dẻ. Không khí gia đình thật đầm ấm và hạnh phúc biết bao. Vốn dĩ tham lam, ăn chưa hết hạt này tôi đã quờ tay vơ lấy hạt khác. Thấy thế chị bảo: “Kiểu ăn hạt dẻ như em thì làm sao cảm nhận hết được vị ngon của nó?” Mỗi lần như vậy tôi lại tít mắt cười khì.

Hạt dẻ nhỏ quê tôi có vị béo bùi và ngọt dịu đặc trưng quyện hòa cùng mùi thơm nồng hấp dẫn khiến tôi ăn hoài mà không thấy chán. Một phần vì thế mà chiều nào đi chăn trâu, tôi cũng theo chân lũ bạn vào rừng nhặt dẻ. Một phần khác là vì không biết tự bao giờ tôi đã yêu tha thiết cái khoảnh khắc sum vầy quý giá khi cả gia đình ngồi chụm lại thưởng thức hạt dẻ. Những kỷ niệm ấy sao mà ấm áp và thân thương quá đỗi!

Tuổi thơ dần trôi xa theo những mùa hạt dẻ dấu yêu. Lớn lên, tôi may mắn được đi nhiều nơi, được thưởng thức nhiều loại hạt dẻ đặc sản nhưng vẫn luôn cảm thấy chẳng có loại hạt dẻ nào tuyệt vời bằng hạt dẻ quê tôi – thứ hạt dẻ dẻo thơm được kết tinh từ miền đất cỗi cằn ngập đầy mưa nắng. Bỗng thèm được trở lại những đêm đông rét mướt cũ xưa, ngồi bên gia đình sẻ chia từng hạt dẻ thơm nóng hổi…

Có những thứ quy luật rất khó định nghĩa. Thuở bé, tôi luôn ao ước được lớn lên và đi tới những thành phố phồn hoa, hiện đại. Còn bây giờ khi niềm ước ao thuở xưa đã thành hiện thực, tôi lại mong mình thêm một lần bé lại, hồn nhiên nô đùa trên những cánh rừng dẻ quê hương chạy dài tít tắp. Chợt nghe vọng về từ miền ký ức tiếng đám bạn chăn trâu í ới gọi nhau đi nhặt dẻ những chiều xa…