Mỹ, Canada và Mexico thúc đẩy hoàn tất Hiệp định USMCA

USMCA có thể sớm được phê chuẩn

Theo đó vào ngày 27/11, Phó Thủ tướng Canada Chrystia Freeland và ông Jesus Seade, Thứ trưởng Ngoại giao Mexico đã có chuyến công du tới Mỹ để tham gia cuộc đàm phán 3 bên về phụ lục của Hiệp định này. Đây được xem là động thái tích cực từ phía Canada và Mexico nhằm hỗ trợ chính quyền của Tổng thống Donald Trump trong việc thuyết phục Quốc hội Mỹ phê chuẩn USMCA. Từ khi USMCA được ký đến nay, Nhà Trắng và Hạ viện Mỹ chưa giải quyết được những khác biệt để đảm bảo USMCA sẽ được phê chuẩn. Cụ thể, các nghị sĩ đảng Dân chủ ở Hạ viện yêu cầu phải có những thay đổi trong hiệp định về cơ chế giải quyết tranh chấp, vấn đề môi trường… và đặc biệt là vấn đề lao động.

Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto; Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại lễ ký USMCA ngày 30/11/2018

Cuộc gặp giữa các quan chức ba nước vừa qua là nhằm đạt được một thỏa thuận phụ, qua đó đáp ứng được các yêu cầu nêu trên của các nghị sĩ đảng Dân chủ ở Hạ viện Mỹ. Mặc dù cuộc họp kết thúc mà không có thông báo đạt được thỏa thuận nào được đưa ra, tuy nhiên quan chức Mexico và Canada đều ghi nhận đã có những tiến triển tích cực.

Thứ trưởng ngoại giao Mexico Jesus Seade là người đã có cuộc gặp đầu tiên với đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer để thảo luận về các sửa đổi cần thiết cho các nội dung liên quan mà ông Lighthizer đã nói với Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi vào đầu tuần này. Đại diện Thương mại Hoa Kỳ cho biết ông cần phía Mexico và Canada đồng thuận về các nội dung này trước khi có thể nhận được sự ủng hộ của các nghị sĩ Đảng Dân chủ cho USMCA.

“Chúng tôi đang trên đường tiến tới một thỏa thuận. Tôi phải kiểm tra một số tài liệu tôi vừa nhận được, kiểm tra một cách cẩn thận và sau đó có thể thảo luận về các điều chỉnh. Vì vậy, chúng tôi vẫn còn một số bước cần thực hiện nhưng hướng đi đang tiến triển tốt”, ông Seade nói với các phóng viên hôm thứ Tư sau khi kết thúc cuộc họp ở Washington.

Các đại diện của Mỹ, Canada và Mexico sau đó đã gặp nhau vào tối thứ Tư tại văn phòng ông Lighthizer. Sau đó, Phó thủ tướng Canada Chrystia Freeland nói với các phóng viên rằng họ đã có một cuộc thảo luận tốt và các công việc liên quan vẫn đang tiếp tục được tiến hành. “Chúng tôi rất tin tưởng rằng, việc hiệp định được phê chuẩn sẽ mang lại kết quả tích cực cho cả ba quốc gia”, bà Freeland nói và cho biết cuộc gặp vừa qua là một trong những nỗ lực để đưa USMCA đến đích. Tuy nhiên, bà Freeland cũng từ chối nhận định về mốc thời gian cho hiệp định cuối cùng, chỉ đưa ra tín hiệu là cần có sự cởi mở để thay đổi một số nội dung của USMCA - điều mà trước đây bà đã cho rằng sẽ không xảy ra. Về phía mình, Thứ trưởng ngoại giao Mexico Seade cho biết ông sẽ đến Canada vào thứ Sáu này để bàn thêm.

Các cuộc họp là dấu hiệu mới nhất cho thấy ba nước đang tiến gần đến một thỏa thuận mà nhờ đó có thể giành được sự ủng hộ của Chủ tịch Hạ viện Pelosi, từ đó mở đường cho việc phê chuẩn đầy đủ đối với USMCA. Trước đó vào ngày 25/11, bà Pelosi đã đưa ra tín hiệu cho thấy, đảng Dân chủ và Nhà Trắng đang đứng trước việc đạt được một thỏa thuận về những thay đổi mà các nghị sĩ Dân chủ mong đợi, trong đó quan trọng nhất là vấn đề thực thi lao động. Theo đó, bà Pelosi tin rằng USMCA đang đứng trước khả năng được cải thiện đáng kể. “Hiện chúng tôi cần nhìn thấy sự tiến bộ ấy trên văn bản gửi đến từ đại diện thương mại để xem xét lần cuối”, bà nói.

Vướng nhất là vấn đề về lao động

Một trong những chìa khóa để hiệp định được phê chuẩn là chính quyền của Tổng thống Donald Trump phải “vô hiệu hóa” được bất kỳ sự phản đối nào từ liên minh công đoàn lớn nhất Hoa Kỳ, AFL-CIO. Một nguồn tin giấu tên cho biết, Chủ tịch AFL-CIO Richard Trumka đã gọi điện tới các chi nhánh của AFL-CIO vào hôm thứ Ba vừa qua để thảo luận về những thay đổi được đề xuất của hiệp định và liệu có nên lên tiếng ủng hộ công khai với USMCA đã được sửa đổi hay không. Hồi đầu tháng này, ông Trumka đã đề xuất với đảng Dân chủ cần tiếp tục chưa phê chuẩn USMCA để có thêm sự nhượng bộ từ chính quyền Mỹ.

Vấn đề thanh tra lao động cũng được các nghị sĩ Dân chủ rất quan tâm. Theo đó, Đảng Dân chủ thúc đẩy việc mở rộng quyền hạn của hải quan Hoa Kỳ để ngăn chặn việc nhập khẩu hàng hóa từ Canada và Mexico nếu các nhà máy của hai nước này bị phát hiện vi phạm tiêu chuẩn lao động theo USMCA. Phía Mexico cho biết họ phản đối cách tiếp cận như vậy, cũng như phản đối đề xuất của đảng Dân chủ Mỹ về việc cần cho phép đưa thanh tra lao động của Hoa Kỳ vào các nhà máy của mình vì cho rằng như vậy là vi phạm chủ quyền. Thay vào đó, Thứ trưởng ngoại giao Seade cho biết Mexico có thể để ngỏ khả năng điều chỉnh quy trình của hội đồng trọng tài USMCA nhằm tạo thuận lợi cho các quyết định liên quan tranh chấp quyền lao động.

Theo chia sẻ của Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro với Fox News hôm thứ Ba, ông Lighthizer đang chuẩn bị văn bản về thỏa thuận một cách nhanh chóng. “Ông ấy sẽ làm bất cứ điều gì cần làm để cung cấp cho họ (Hạ viện) những gì họ cần”, ông Navarro nói. Một quan chức chính quyền của Trump đề nghị giấu tên cho biết, một thỏa thuận có thể được công bố bất cứ lúc nào, nhưng có lẽ sẽ không muộn hơn tuần tới nếu các cuộc đàm phán tích cực tiếp tục.

Tuy nhiên giới phân tích nhận định, điều này sẽ khó diễn ra. Ngay cả khi các bên đã thống nhất về tất cả các nội dung trong thỏa thuận thì Hạ viện Mỹ nhiều khả năng sẽ không bỏ phiếu ngay lập tức mà có thể chỉ xem xét phê chuẩn vào tuần tới. Một khả năng có thể xảy ra cao hơn là Hạ viện Mỹ sẽ bỏ phiếu vào cuối tháng 12, hoặc thậm chí vào đầu năm 2020, sau đó Thượng viện có thể phê chuẩn vào tháng 1/2020. Có một số thủ tục cần trải qua trước khi hiệp định có thể được đưa ra biểu quyết, bao gồm các phiên điều trần và xem xét thực thi dự luật tại Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện và Ủy ban Tài chính Thượng viện. Trong một số tình huống cụ thể, những bước này có thể được miễn để tiết kiệm thời gian.

Theo một báo cáo phân tích của Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ đưa ra vào tháng 4 vừa qua, USMCA có thể thúc đẩy nền kinh tế Hoa Kỳ tăng thêm 0,35% và tạo thêm 176.000 việc làm mới trong năm thứ sáu sau khi hiệp định này được thực hiện.