Nâng cao hiệu quả thi hành án tín dụng

Song từ năm 2022 đến nay, do tác động của kinh tế thế giới và trong nước, doanh nghiệp, người dân gặp nhiều khó khăn, nợ xấu ngành Ngân hàng có xu hướng tăng cao. Trong khi đó, việc thi hành án tín dụng ngân hàng bộc lộ nhiều khó khăn, do hạn chế về quy định pháp luật, về áp dụng pháp luật của cơ quan thi hành án dân sự và các cơ quan có thẩm quyền. Nhiều vụ việc thi hành án bị trì hoãn trong thời gian dài, số lượng vụ việc tồn đọng còn nhiều đã ảnh hưởng đến công tác thu hồi nợ xấu của ngân hàng.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Nghiệp vụ 1, Tổng cục Thi hành án dân sự - Bộ Tư pháp cho biết, từ ngày 1/10/2022 đến ngày 30/9/2023, tổng số phải thi hành là 39.710 việc, tương ứng hơn 153.681 tỷ đồng (tăng 2.652 việc, hơn 16.370 tỷ đồng so với cùng kỳ 2022). Đã thi hành xong 4.963 việc, tương ứng gần 21.265 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 21,54% về việc, 24,11% về tiền). So với cùng kỳ năm 2022, giảm 1.252 việc và giảm 1.279,5 tỷ đồng (giảm 6,12% về việc, 6,41% về tiền)…

Theo bà Hà, do hệ lụy của đại dịch COVID-19 gây nhiều tác động tiêu cực đến nền kinh tế ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, thị trường bất động sản trầm lắng không thu hút được khách hàng mua tài sản thi hành án, dẫn đến khả năng thi hành bản án bị hạn chế, hiệu quả thu hồi nợ cho TCTD chưa đáp ứng yêu cầu. Lượng án tín dụng ngân hàng tồn đọng khối lượng lớn, trong khi khối lượng án phát sinh thêm hàng năm vẫn tiếp tục tăng, dẫn đến quá tải trong thi hành các bản án tín dụng ngân hàng tại các cơ quan thi hành án. Nguyên nhân của những vụ việc tồn đọng trên tập trung các nhóm vướng mắc từ phía cơ quan thi hành án, cơ quan có thẩm quyền, do quy định pháp luật và áp dụng pháp luật…

Đơn cử, từ phía cơ quan thi hành án dân sự: mặc dù công tác phối hợp giữa cơ quan thi hành án dân sự và các TCTD đã có chuyển biến tích cực, tuy nhiên cơ quan thi hành án chưa chủ động tổ chức thi hành vụ việc dẫn đến nhiều vụ việc thi hành án tín dụng ngân hàng chậm trễ chưa được giải quyết. Cụ thể, cơ quan thi hành án chậm kê biên/xử lý tài sản bảo đảm; cơ quan thi hành án chậm bàn giao tài sản cho TCTD… “Khó khăn, vướng mắc phổ biến nhất trong quá trình xử lý khoản nợ thông qua cơ quan thi hành án dân sự là thời gian từ khi bắt đầu đề nghị thi hành án đến khi xử lý xong tài sản để thu hồi nợ kéo dài. Hay như vướng mắc cụ thể trong quá trình kê biên, xử lý tài sản bảo đảm là sự phối hợp, hỗ trợ của các cơ quan, tổ chức liên quan và chính quyền địa phương trong việc tổ chức cưỡng chế thi hành án chưa hiệu quả”, đại diện một NHTM cho biết.

Ngân hàng cần kiểm tra chặt chẽ hồ sơ pháp lý của tài sản thế chấp khi cho vay

Ông Phan Văn Thụy, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ 1, Cục Thi hành án dân sự TP. Hồ Chí Minh thừa nhận, công tác thi hành án dân sự chưa được như kỳ vọng. Nhiều vụ việc thi hành án đã thụ lý trên 3 năm nhưng đến nay vẫn chưa thể giải quyết dứt điểm. Trong khi đó, số lượng tiền phải thi hành án cho các TCTD là rất nhiều, chiếm khoảng 17% tổng giá trị mà các cơ quan thi hành án phải tổ chức thi hành. Do vậy, áp lực đối với cơ quan thi hành án dân sự trong việc giải quyết việc thi hành án liên quan đến các TCTD là rất lớn. Một trong những nguyên nhân khiến kết quả thi hành án chưa đạt được kỳ vọng hiện nay xuất phát từ sự bất cập về mặt thể chế.

Trước bối cảnh hiện tại và dự báo trong thời gian tới, thi hành án tín dụng sẽ gặp khó khăn, phức tạp hơn khi lượng án tín dụng ngân hàng tiếp tục tăng, trong khi những vụ án tồn đọng chưa giải quyết được. Việc tiếp tục hoàn thiện thể chế về thi hành án dân sự, nhất là hoàn thiện Luật Thi hành án dân sự có ý nghĩa hết sức quan trọng, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho công tác thi hành án dân sự. Bởi thi hành án dân sự vốn dĩ là hoạt động hết sức phức tạp, bởi đặc thù là có sự va chạm lớn về quyền, lợi ích về tài sản giữa các chủ thể. Thực tiễn cho thấy, để nâng cao hiệu quả việc thi hành án liên quan đến TCTD, ngoài việc hoàn thiện thể chế, rất cần sự phối hợp đồng bộ của các bộ ngành và các cơ quan liên quan. Ông Phan Văn Thụy, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ 1, Cục Thi hành án dân sự TP. Hồ Chí Minh kiến nghị, đối với các cơ quan thi hành án dân sự và chấp hành viên triển khai và thực hiện nghiêm túc, kịp thời các chỉ đạo của Tổng cục Thi hành án dân sự và các cơ quan có thẩm quyền khác liên quan đến công tác thi hành án dân sự nói chung và các vụ việc liên quan đến tín dụng, ngân hàng nói riêng…

Đối với các TCTD, ngân hàng, ông Phan Văn Thụy đề nghị, ngân hàng phải kiểm tra chặt chẽ hồ sơ pháp lý của tài sản thế chấp khi cho vay. Cụ thể, trong quá trình thực hiện hợp đồng tín dụng, giải quyết tranh chấp và thi hành án, ngân hàng phải thường xuyên kiểm tra hiện trạng tài sản thế chấp để tránh trường hợp khách hàng thay đổi hiện trạng tài sản sẽ gây khó khăn cho việc tổ chức thi hành án về sau; phối hợp chặt chẽ với chấp hành viên trong quá trình kê biên, xử lý tài sản thế chấp; bàn giao kịp thời, đầy đủ bản chính giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng khi có yêu cầu; thường xuyên tổ chức bồi dưỡng kiến thức pháp luật về dân sự, tố tụng dân sự, thi hành án dân sự... cho cán bộ, chuyên viên ngân hàng để có kiến thức cơ bản khi thẩm định tính pháp lý của tài sản nhận cầm cố, thế chấp, tham gia khởi kiện, thi hành án dân sự nhằm đảm bảo và quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức mình.