Nâng cao nội lực doanh nghiệp Việt để tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Thẩm định khắt khe đang là thách thức không nhỏ

Không chỉ dừng lại ở việc đánh giá năng lực sản xuất, các tập đoàn đa quốc gia hiện nay yêu cầu nhà cung cấp phải chứng minh được sự minh bạch trong quản trị tài chính, tuân thủ pháp lý, đảm bảo an toàn lao động, bảo vệ môi trường, cũng như xây dựng văn hóa doanh nghiệp bền vững. Thậm chí, nhiều tập đoàn còn tiến hành kiểm toán độc lập, phỏng vấn công nhân để đánh giá việc thực thi trách nhiệm xã hội tại nhà máy.

Doanh nghiệp cần đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng nhất, khả năng giao hàng đúng hạn với số lượng lớn

Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) nhận định, doanh nghiệp không nên xem việc thẩm định nhà cung cấp là gánh nặng, mà là cơ hội để nhìn lại, nâng cấp chuẩn mực nội tại. Đạt chuẩn quốc tế không chỉ giúp giữ chân khách hàng toàn cầu mà còn nâng cao uy tín ngay tại thị trường nội địa”.

Để tham gia chuỗi cung ứng, trước hết doanh nghiệp cần đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng nhất, khả năng giao hàng đúng hạn với số lượng lớn. Đây là điểm mà nhiều doanh nghiệp Việt còn hạn chế khi vẫn sản xuất theo phương thức truyền thống, phụ thuộc nhiều vào lao động thủ công.

Đại diện công ty may mặc xuất khẩu Nhà Bè chia sẻ, đối tác Nhật Bản yêu cầu chúng tôi phải có hệ thống quản trị chất lượng theo chuẩn quốc tế, máy móc hiện đại, dữ liệu sản xuất minh bạch. Để đáp ứng, chúng tôi buộc phải đầu tư tự động hóa, quản trị sản xuất theo mô hình lean nhằm giảm lỗi và tăng năng suất. Đầu tư công nghệ, nâng cao trình độ lao động và áp dụng chuyển đổi số trong quản trị sản xuất đang trở thành giải pháp then chốt để doanh nghiệp nâng cao nội lực.

Một trong những “điểm yếu” của doanh nghiệp Việt, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, là hệ thống tài chính chưa minh bạch. Báo cáo tài chính thường chưa chuẩn mực, thiếu kiểm toán độc lập, khiến việc thẩm định của các đối tác quốc tế gặp khó khăn.

Theo ông Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế, việc thiếu minh bạch tài chính không chỉ làm doanh nghiệp đánh mất cơ hội tham gia chuỗi cung ứng, mà còn khiến khả năng tiếp cận vốn ngân hàng, vốn đầu tư nước ngoài bị hạn chế. Muốn đi xa, doanh nghiệp buộc phải chuẩn hóa hệ thống kế toán, tuân thủ nghiêm pháp luật, công khai minh bạch thông tin tài chính.

ESG là xu thế các doanh nghiệp phải tuân thủ

Một yêu cầu mới ngày càng được coi trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu là ESG. Từ ngành dệt may, da giày đến điện tử, các tập đoàn quốc tế đều đòi hỏi nhà cung cấp phải chứng minh cam kết giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguyên liệu bền vững, cũng như đảm bảo quyền lợi người lao động.

Đại diện doanh nghiệp gỗ nội thất xuất khẩu An Cường cho biết, đối tác EU yêu cầu chúng tôi phải có chứng chỉ FSC về nguồn gỗ hợp pháp, báo cáo phát thải carbon và minh chứng về an toàn lao động. Để đáp ứng, chúng tôi phải thay đổi toàn bộ quy trình sản xuất, từ khâu nguyên liệu đến xử lý chất thải.

Thực tế cho thấy, việc áp dụng ESG tuy tốn kém ban đầu, nhưng lại giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tránh rủi ro bị loại khỏi thị trường quốc tế, đồng thời cải thiện hình ảnh thương hiệu.

Đại dịch COVID-19, căng thẳng thương mại và đứt gãy logistics toàn cầu đã cho thấy những doanh nghiệp có nội lực yếu thường dễ bị loại khỏi chuỗi cung ứng. Trong khi đó, doanh nghiệp biết đa dạng hóa nguồn cung, có kế hoạch ứng phó rủi ro thì vẫn duy trì được đơn hàng.

Yêu cầu khắt khe từ đối tác quốc tế không còn là rào cản, mà chính là cơ hội để DN tự hoàn thiện

Ông Phạm Văn Hùng, chuyên gia logistics nhận định, quản trị rủi ro là bài toán sống còn. doanh nghiệp không thể phụ thuộc vào một thị trường, một nguồn nguyên liệu hay một đối tác duy nhất. Muốn đi đường dài, họ phải xây dựng chuỗi cung ứng linh hoạt và chủ động.

Việc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu đặt ra yêu cầu khắt khe, song cũng mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt. Khi đáp ứng được tiêu chuẩn quốc tế, doanh nghiệp không chỉ mở rộng thị trường xuất khẩu, mà còn nâng cao vị thế ngay tại thị trường nội địa, thu hút thêm nguồn vốn đầu tư và tạo lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng, cơ hội từ chuỗi cung ứng toàn cầu không chỉ là doanh thu, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp học hỏi, chuẩn hóa và nâng cấp. Chính quá trình này sẽ tạo động lực để kinh tế Việt Nam tiến lên bền vững hơn.

Để đủ sức tham gia và đứng vững trong chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh nghiệp Việt Nam không thể chỉ dựa vào lợi thế chi phí nhân công rẻ. Nội lực mới là yếu tố quyết định từ năng lực sản xuất, minh bạch tài chính, tuân thủ pháp lý đến ESG và quản trị rủi ro. Mỗi yêu cầu khắt khe từ đối tác quốc tế không còn là rào cản, mà chính là cơ hội để doanh nghiệp tự hoàn thiện, vươn lên và khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế toàn cầu.