Nâng cao vai trò của phụ nữ trong thời đại công nghệ số

Những thông tin trên được được các chuyên gia trao đổi và khuyến nghị tại sự kiện đối thoại chính sách với chủ đề: “Bình đẳng giới trong chuyển đổi số ở Việt Nam: Cơ hội và thách thức”, do đại diện Liên hợp quốc tại Việt Nam phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban quốc gia Vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam tổ chức nhân kỷ niệm Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3.

Sự kiện đối thoại chính sách năm nay cũng phù hợp với chủ đề toàn cầu của Ngày Quốc tế Phụ nữ “DigitALL: Đổi mới và công nghệ vì bình đẳng giới” và hưởng ứng chủ đề ưu tiên của Khóa họp lần thứ 67 của Ủy ban Địa vị Phụ nữ của Liên hợp quốc (CSW67) “Đổi mới, công nghệ và giáo dục trong thời đại kỹ thuật số để đạt được bình đẳng giới và trao quyền cho tất cả phụ nữ và trẻ em gái”.

Còn thiếu các chính sách và chương trình thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ.

Điều này nhằm ghi nhận, tôn vinh những đóng góp của phụ nữ và trẻ em gái trong đổi mới, công nghệ và giáo dục kỹ thuật số; đồng thời xác định những tác động của chuyển đổi số đối với những nguy cơ làm gia tăng bất bình đẳng về kinh tế - xã hội.

Sự kiện cũng nêu bật tầm quan trọng chuyển đổi số với tiềm năng lớn, được tin rằng sẽ trở thành một “động lực thay đổi” quan trọng đối với bình đẳng giới, trao quyền cho phụ nữ và giải quyết vấn đề bạo lực trên cơ sở giới.

Tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban quốc gia Vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam, khẳng định: Tại Việt Nam, với “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 3/6/2020 (Quyết định số 749/QĐ-TTg), đổi mới và công nghệ đã trở thành một ưu tiên của Chính phủ, các bộ, ngành trong những năm gần đây. Chuyển đổi số tác động sâu rộng, bao trùm lên tất cả các ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội, góp phần tăng năng suất lao động, chuyển đổi mô hình hoạt động, kinh doanh theo hướng đổi mới sáng tạo, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia.

“Ngày nay, chuyển đổi số nhằm tạo sự thay đổi các kỳ vọng về khuôn mẫu giới trong nghề nghiệp, bao gồm cả việc thúc đẩy các hình mẫu phụ nữ tham gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin; trang bị cho phụ nữ các kỹ năng, hỗ trợ họ chuyển đổi sang các hình thức việc làm liên quan đến kỹ thuật số, bảo đảm phụ nữ không bị bỏ lại phía sau”, bà Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.

Nhấn mạnh vai trò của phụ nữ trong thời đại công nghệ số, bà Trần Thị Hồng Lan - Phó Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, cho rằng Điều 15 Luật Bình đẳng giới đã quy định, nam, nữ bình đẳng trong việc tiếp cận, ứng dụng khoa học và công nghệ; các khóa đào tạo về khoa học và công nghệ, phổ biến kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ và phát minh, sáng chế.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 28/NQ-CP về chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030. Tuy nhiên, hoạt động trên lĩnh vực khoa học công nghệ của phụ nữ còn gặp nhiều thách thức từ đặc thù và định kiến. Đó là, hiện chưa có chính sách ưu đãi, riêng biệt dành cho cán bộ nữ trong hoạt động khoa học công nghệ.

Quá trình xây dựng, tổ chức thực hiện các chính sách này chưa tính đến đặc thù, những khó khăn, thách thức đối với phụ nữ trong hoạt động khoa học công nghệ liên quan đến độ trễ, đòi hỏi sự say mê, kiên trì… Cùng với đó là những thách thức từ định kiến, nhận thức của xã hội và những quan niệm truyền thống tác động trực tiếp đến cán bộ khoa học nữ.

“Quy định phụ nữ nghỉ hưu sớm hơn nam giới 5 năm cũng là một yếu tố tác động tới quá trình nghiên cứu khoa học của phụ nữ, trong khi hoạt động nghiên cứu là công việc có thể gắn bỏ suốt đời đối với người làm khoa học. Đó là chưa kể tới những thách thức từ cá nhân và gia đình”, bà Lan dẫn chứng.

Trước thực trạng này, Phó Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ khuyến nghị cần tăng cường nhận thức của xã hội, trước hết là về vai trò của phụ nữ nói chung, của đội ngũ cán bộ khoa học nữ nói riêng.

Tiếp đó là việc thay đổi nhận thức của cộng đồng về việc nâng cao nhận thức bình đẳng giới đối với quần chúng và thay đổi nhận thức của phụ nữ hoạt động trên lĩnh vực khoa học công nghệ.

Bà Pauline Tamaris, Điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Việt Nam, nói: “Chủ đề ưu tiên của Ngày Quốc tế Phụ nữ năm nay mang đến cơ hội tuyệt vời để chúng ta cùng xem xét lại các tác động về giới trong đổi mới và công nghệ; đồng thời xác định các khuyến nghị để quá trình chuyển đổi kỹ thuật số ở Việt Nam bao trùm và bình đẳng hơn”.

Trong bối cảnh đó, đại diện Liên hợp quốc tại Việt Nam đưa ra một số đề xuất thảo luận như sau: Cần bảo đảm quan điểm giới trong các chính sách quốc gia về kỹ thuật và phân bổ nguồn lực để thực hiện đầy đủ; tăng cường giáo dục có chất lượng cho phụ nữ và trẻ em gái; dự đoán nhu cầu công việc và kỹ năng cần có trong tương lai; tăng cường thu thập dữ liệu và giải quyết bạo lực trên cơ sở giới trực tuyến.

Được biết, các thông tin chia sẻ và khuyến nghị tại đối thoại chính sách sẽ đóng góp vào báo cáo của Việt Nam tại Khóa họp lần thứ 67 của Ủy ban Địa vị phụ nữ được Liên hợp quốc tổ chức vào trung tuần tháng 3 tại New York, Mỹ.