Nâng cao vị thế của nữ giới trong điều hành báo chí

Trong không khí sôi nổi và tự hào kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Hội Báo toàn quốc 2025 là cuộc tụ hội những người làm báo cả nước với nhiều chủ đề trao đổi, sẻ chia gắn chặt với thực tiễn phát triển và những thách thức với nghề báo. Trong số các phiên thảo luận của diễn đàn báo chí, gắn với nhiều vấn đề đã được quan tâm thời gian qua về kinh tế báo, công nghệ, quảng cáo, hợp tác, đào tạo, thì chủ đề về lãnh đạo báo chí là nữ giới lại có vẻ hiếm hoi và mang một tinh thần riêng, độc đáo.

Nhà báo Phan Thanh Phong, Trưởng ban Chuyên đề Báo Nhân Dân phát biểu tại phiên thảo luận

Phát biểu tại phiên thảo luận, nhà báo Phan Thanh Phong, Trưởng ban Chuyên đề Báo Nhân Dân chia sẻ, qua một thế kỷ phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam, bóng dáng những người phụ nữ làm báo luôn hiện diện, âm thầm nhưng bền bỉ, đôi khi chưa được chú ý đúng mức nhưng lại là một phần không thể thiếu của lịch sử nghề nghiệp này. Họ không chỉ viết báo, mà còn dấn thân ra thực địa, cầm bút như một thứ vũ khí và để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc cũng như trong đời sống báo chí nước nhà.

Đến thời kỳ đổi mới, phụ nữ làm báo tiếp tục khẳng định bản lĩnh qua những vai trò ngày càng cao hơn trong hệ thống báo chí. Nhiều nữ tổng biên tập đã góp phần mở ra tư duy làm báo nhân văn, đổi mới và gắn với thời cuộc. Họ không chỉ là “người giữ ghế”, mà là những người giữ bản sắc, điều phối chiến lược nội dung và xử lý khủng hoảng trong một môi trường báo chí luôn biến động, chịu sức ép lớn từ cả phía dư luận và quản trị nội bộ.

Phiên thảo luận "Lãnh đạo nữ trong báo chí: Tiếng nói của nữ giới trong điều hành tin tức" có sự tham dự của đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam.

Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều nữ phóng viên, biên tập viên là gương mặt chủ lực tại các cơ quan báo chí lớn - từ tòa soạn in đến truyền hình, phát thanh và nền tảng số. Họ có mặt tại các tuyến đầu - từ phòng họp chính trị đến vùng bão lũ, từ đối thoại quốc tế đến phóng sự điều tra. Họ được ghi nhận bằng giải thưởng báo chí quốc gia và nhiều giải báo chí uy tín khác, bằng sự tin cậy của độc giả, và bằng chính vị trí lãnh đạo mà họ đang đảm nhiệm.

Theo nhà báo Hà Tùng Long (Báo Nông thôn Ngày nay/điện tử Dân Việt), thời đại báo chí công nghệ số đã mở ra rất nhiều cơ hội để phụ nữ khẳng định vai trò lãnh đạo cơ quan báo chí thông qua: Sáng tạo và định hướng nội dung; tổ chức, quản trị và điều hành tòa soạn; xây dựng văn hóa công sở và đối ngoại; gắn hoạt động báo chí với công tác xã hội; quản lý khủng hoảng truyền thông số…; thúc đẩy bình đẳng giới trong cơ quan báo chí. Ông Long cũng cho biết thêm, các tờ báo có nữ lãnh đạo, các bài báo liên quan thúc đẩy bình đẳng giới, bảo vệ phụ nữ, trẻ em sẽ tăng lên về chất lượng, số lượng. Tiếng nói của phụ nữ trong điều hành báo chí bây giờ không chỉ đơn thuần là việc có mặt trong bộ máy lãnh đạo mà nhiều năm trở lại đây đã góp phần làm thay đổi bản chất của truyền thông: từ thông tin đơn thuần sang truyền thông tạo tác động xã hội tích cực.

Các diễn giả tại phiên thảo luận "Lãnh đạo nữ trong báo chí: Tiếng nói của nữ giới trong điều hành báo chí"

Hiện cả nước có hơn 800 cơ quan báo chí với khoảng 41 nghìn người hoạt động trong lĩnh vực báo chí - truyền thông, trong đó có khoảng 21 nghìn người được cấp thẻ nhà báo. Mặc dù lực lượng nhà báo nữ ngày càng gia tăng cả về chất và lượng, tiềm năng vẫn chưa được khai thác đầy đủ. Tỉ lệ nữ hội viên trong Hội Nhà báo Việt Nam chiếm hơn 40%, song đến nay vẫn chưa có nữ lãnh đạo giữ chức vụ Phó Chủ tịch hội trở lên; số lượng nữ tổng biên tập cũng còn khá khiêm tốn so với tổng số nữ nhà báo.

Chia sẻ quan điểm về vai trò, vị trí của các nữ nhà báo làm công tác lãnh đạo, bà Phó Cẩm Hoa, Trưởng Ban Đối ngoại (VOV5) - Đài Tiếng nói Việt Nam cho rằng, để phụ nữ đạt vị trí lãnh đạo trong cơ quan báo chí thì các chị cần nỗ lực gấp đôi, gấp ba nam giới vì những nguyên nhân xuất phát từ định kiến xã hội, từ thiên chức vợ, làm mẹ… Điều kiện cần và đủ để phát huy quyền và lợi ích của nữ lãnh đạo trong cơ quan báo chí báo chí là cần có quy trình đánh giá năng lực cán bộ càng chi tiết càng tốt để tránh cảm tính, định kiến giới, để bổ nhiệm cán bộ nữ. Bà Cẩm Hoa cũng đề nghị Hội LHPN các cấp cần tuyên truyền xóa bỏ định kiến giới trong xã hội, để tiến tới bình đẳng giới thực sự.

Bà Đặng Thị Phương Thảo, Phó Cục trưởng Cục Báo chí - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cho biết, nhà báo nữ vẫn đang phải đối diện với những "nút chặn" vô hình. Đó là sứ mệnh kép của nữ nhà báo, vừa phải gánh trách nhiệm với gia đình và công việc, vừa phải đương đầu với những định kiến về giới.

Bên cạnh đó, bản thân chị em nhiều chị em vẫn còn chưa thực sự tự tin khẳng định bản thân và không dám đánh đổi gia đình, thiên chức để theo đuổi sự thăng tiến. Nhà báo Nguyễn Tri Thức, Ủy viên Ban Biên tập, Giám đốc Trung tâm Chuyên đề và Truyền thông - Phát hành, Tạp chí Cộng sản cho rằng, với 2 quyền lực của người lãnh đạo là quyền lực cứng và quyền lực mềm, phụ nữ có nhiều thuận lợi hơn so với đàn ông trong quyền lực mềm.

“Nữ lãnh đạo cần phải rèn bản lĩnh, có phương pháp làm việc khoa học thì sẽ là nữ lãnh đạo rất tốt trong môi trường báo chí”, ông Nguyễn Tri Thức nhấn mạnh.