Nestlé liên tục dính đến kiện tụng

Các nguyên đơn ở Cộng hòa Mali cho biết, Nestlé và các công ty đã hỗ trợ và tiếp tay cho hành vi vi phạm nhân quyền thông qua việc thu mua ca-cao từ Bờ Biển Ngà. Thậm chí, Nestlé cũng bị cáo buộc là có biết về tình trạng này, song vẫn thuê lao động trẻ em để lợi dụng nhân công rẻ mạt.

Nestlé đang đối mặt với rất nhiều cáo buộc trên khắp thế giới

Trích dẫn từ một báo cáo của Bộ Lao động Mỹ hồi tháng 7/2015 cho thấy, có tới 2,12 triệu lao động trẻ em ở Bờ Biển Ngà và Ghana bị sử dụng trong lao động sản xuất ca-cao, tăng đáng kể so với khoảng 1 triệu lao động của năm trước.

Theo thông tin từ tờ Independent, người đứng đầu các chiến dịch của tổ chức Diễn đàn quốc tế về quyền lao động có tên Abby McGill (cũng chính là người khởi xướng vụ kiện này), nói họ thực hiện việc này nhằm yêu cầu Nestlé có trách nhiệm giải trình đối với việc sử dụng nguồn lao động bất hợp pháp, đồng thời yêu cầu mức bồi thường cho các nạn nhân.

Số liệu được trích dẫn bởi McGill từ năm 2013 cho thấy, trung bình một người nông dân thu hoạch ca-cao có khoảng 6 người con tham gia lao động và lũ trẻ làm việc với mức thu nhập thực tế là 40 cent (0,4 USD) một người mỗi ngày.

Trước đây, một số công ty của Mỹ bị cáo buộc vào các vụ kiện tương tự thường được xử trắng án khá dễ dàng, vì thẩm phán sẽ phán quyết rằng trường hợp vi phạm của họ không trực tiếp ảnh hưởng đến nước Mỹ.

Tập đoàn Nestlé còn bị kiện ở Hoa Kỳ với cáo buộc là biết nhưng vẫn làm ngơ đối với sản phẩm thức ăn cho mèo Fancy Feast được chế biến từ nguyên liệu cá, do một DN Thái Lan từng sử dụng lao động nô lệ cung cấp.

Một đơn kiện tập thể được nộp lên tòa án Liên bang Hoa Kỳ ở Los Angeles mô tả rằng, Tập đoàn Nestlé đã nhập khẩu khoảng 13 triệu kg các loại thực phẩm chế biến cho mèo, được chế biến từ hải sản của Công ty Thai Union Frozen Products PCL. Một số thành phần nguyên liệu được nói là do sức lao động của những người nô lệ bị cưỡng bách, những nạn nhân của bọn buôn người.

Sự việc vi phạm của Nestlé không thể thoát án vì làn sóng phản đối ngày càng dữ dội. Như vậy, việc bác bỏ khởi kiện vi phạm của Nestlé ngay tại tòa án của Mỹ càng khó khăn hơn.

Patti Rundall, Giám đốc chính sách của Nhóm chiến dịch tại International Baby Food Action Network, đã đối đầu với Nestlé trong hơn 30 năm qua, bao gồm cả tranh luận về chiến lược tăng phân phối sữa đóng chai thay vì khuyến khích dùng sữa mẹ tại các nước đang phát triển của công ty này.

Bà tin rằng tòa án sẽ không làm ngơ trước vụ kiện này, vì mỗi lần ăn chocolat của Nestlé, nghĩa là người đó đang hưởng lợi từ lao động trẻ em bất hợp pháp. Tuy nhiên, bà cũng nhận thấy đây sẽ là một chặng đường dài để thay đổi, do tính chất đặc thù của các tập đoàn lớn hiện nay.

Thực tế, đây không phải lần đầu Nestlé phải đối mặt với kiện tụng, trước đó tập đoàn này dính rất nhiều nghi án liên quan đến trốn thuế làm giảm uy tín.

Thực ra, nghi án gian lận thuế và chuyển giá của Nestlé đã xuất hiện từ năm 2013, và có tại Việt Nam. Khi đó, Neslté đưa ra những con số báo cáo lỗ khổng lồ khi kinh doanh tại đây. Bất hợp lý hơn nữa là việc dù thua lỗ, Nestlé vẫn không ngừng đổ thêm tiền vào thị trường Việt Nam.

Tính đến nay, tổng vốn đầu tư của Nestlé tại Việt Nam lên tới hơn 500 triệu USD. Điều này khiến người ta nghĩ đến chuyện tập đoàn này chuyển giá, gian lận thuế. Cái tên Nestlé trở nên “lu mờ”, dù đây là một trong những công ty có nhiều sản phẩm được người tiêu dùng Việt đón nhận.

Không chỉ dính nghi án gian lận về thuế, Nestlé còn bị “chỉ mặt” vì gian dối trong thị trường sữa tại Việt Nam. Năm 2013, họ bị xử phạt 45 triệu đồng vi phạm hành chính do đã kê khai thiếu 3/24 sản phẩm sữa.

Hay thời điểm 30/5/2015, nhà chức trách bang Uttar Pradesh, miền Bắc Ấn Độ, đã khởi tố hình sự đối với Công ty Nestlé Ấn Độ sau khi phát hiện hàm lượng chì cao vượt mức cho phép trong sản phẩm mỳ ăn liền Maggi của hãng này. Cơ quan quản lý an toàn thực phẩm và dược phẩm (FDA) tại bang Uttar Pradesh cho biết, đã tìm thấy hàm lượng chì cao trong 24 gói mỳ ăn liền Maggi cùng với chất làm tăng hương vị MSG trong các cuộc kiểm tra thông thường.

Theo FDA, công ty này sẽ đối mặt với án phạt và các nhà quản lý sẽ có thể bị phạt tù, nếu tòa án quyết định mở phiên điều trần và phán quyết Nestlé Ấn Độ vi phạm Luật Tiêu chuẩn và An toàn thực phẩm quốc gia.

Rõ ràng, việc Nestlé có những vi phạm liên quan đến thuế, đến việc sử dụng lao động trẻ em, gian dối về chất lượng… không còn xa lạ với người tiêu dùng nhiều nước. Và công ty sẽ phải đối mặt với những án phạt nặng nề nhất khi mọi việc được đưa ra ánh sáng.