Ngân hàng đầu tư cho hạ tầng liên vùng

Vốn lớn rầm rộ đổ vào cao tốc, khu công nghiệp

Đầu tháng 12, Vietcombank và Agribank đã ký hợp đồng tín dụng tài trợ 6.750 tỷ đồng cho dự án mở rộng cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Long Thành, tuyến đường huyết mạch kết nối TP. Hồ Chí Minh với sân bay Long Thành và các tỉnh Đông Nam Bộ. Cùng với dự án này, Vietcombank cũng đã giải ngân 710 tỷ đồng trong hợp đồng tín dụng 4.000 tỷ đồng cho dự án Khu công nghiệp IDICO Tân Phước 1 - một dự án kết nối chuỗi công nghiệp và logistics giữa TP. Hồ Chí Minh, Tây Ninh và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.

Thực tế, đến cuối năm 2025, dòng vốn tín dụng từ các NHTM trên toàn quốc vào hạ tầng giao thông đang rất sôi động. Các đoạn cao tốc Bắc - Nam đã nhận tín dụng khoảng 5.500 tỷ đồng từ BIDV và VietinBank, với lãi suất ưu đãi 6%/năm; dự án Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh nhận vốn từ MB và Techcombank khoảng 10.000 tỷ đồng, lãi suất 6,5%/năm.

Ngoài ra, các dự án khác như cao tốc TP.Hồ Chí Minh - Mộc Bài, cao tốc Dầu Giây - Tân Phú, cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc - Liên Khương, cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành… đều dự kiến được bố trí vốn từ gói tín dụng 500.000 tỷ đồng, với tổng hạn mức khoảng 100.000 tỷ đồng từ 23 NHTM, lãi suất ưu đãi thấp hơn ít nhất 1-1,5%/năm so với thông thường.

Theo thông tin từ NHNN, Chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng cho đầu tư hạ tầng, điện và công nghệ chiến lược hiện nay đã thu hút sự tham gia của 23 NHTM. Ngay sau khi NHNN có Công văn số 10825/NHNN-TD, các ngân hàng lập “liên minh” triển khai gói tín dụng này. Một số ngân hàng đã công bố hạn mức và chính sách cho vay chi tiết.

Chẳng hạn Agribank tiên phong với hạn mức 60.000 tỷ đồng, tập trung cho các dự án hạ tầng, năng lượng và công nghệ số, thời hạn triển khai kéo dài đến năm 2030, lãi suất ưu đãi thấp hơn thị trường khoảng 1-1,5%/năm. HDBank cam kết 20.000 tỷ đồng, ưu tiên các dự án giao thông, logistics, khu công nghiệp và năng lượng tái tạo, với lãi suất từ 6%/năm. Các ngân hàng khác như Vietcombank, BIDV, VietinBank, MB, Techcombank cũng chuẩn bị nguồn vốn và hạn mức giải ngân chi tiết, sẵn sàng tham gia khi dự án đạt điều kiện pháp lý và hiệu quả tài chính.

Các ngân hàng đầu tư mạnh nguồn vốn vào các dự án hạ tầng, bến cảng trong mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số

Tạo “vốn mồi”, thu hút nguồn lực tư nhân

Theo quan sát của Thời báo Ngân hàng, hiện nay Bộ Xây dựng đã đề xuất 15 dự án hạ tầng giao thông trọng điểm giai đoạn 2026 - 2030 cần được đầu tư từ Chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng. Danh mục này chủ yếu là các tuyến cao tốc, đường vành đai đô thị và các dự án giao thông kết nối liên vùng, với tổng mức đầu tư lên tới hàng trăm nghìn tỷ đồng, trong đó nhu cầu vốn vay ngân hàng chiếm tỷ trọng lớn.

Ở cấp địa phương, nhiều tỉnh, thành như TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh, Cần Thơ đang đồng loạt đẩy mạnh phát triển hạ tầng liên vùng. Một số dự án lớn đã được đề xuất phương án đầu tư với quy mô vốn hàng chục nghìn tỷ đồng. Dòng vốn vay từ gói tín dụng 500.000 tỷ đồng dự kiến tập trung cho những dự án này, bảo đảm nguồn vốn trung - dài hạn ổn định để triển khai đồng bộ hạ tầng giao thông và công nghiệp liên vùng.

Theo TS. Huỳnh Thanh Điền, chuyên gia kinh tế, việc điều hướng dòng vốn tín dụng vào hạ tầng là lựa chọn hợp lý trong bối cảnh hiện nay. Chương trình 500.000 tỷ đồng không chỉ cung cấp vốn cho hạ tầng mà còn đóng vai trò “vốn mồi”, kích thích đầu tư tư nhân, thúc đẩy phát triển logistics, công nghiệp và công nghệ. Ông Điền cũng nhấn mạnh, trước đây các dự án BOT thường bị xếp vào nhóm khả năng rủi ro cao khi nguồn vốn đầu tư lớn, thời gian cho vay dài, nhưng nay với quyết liệt từ Chính phủ và rút ngắn thủ tục đầu tư công, rủi ro tín dụng đã giảm đáng kể. Vì vậy, các ngân hàng sẽ mạnh dạn hơn khi đổ vốn vào các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia.

Ở góc độ tác động liên ngành, các chuyên gia cho rằng, khi các NHTM tập trung cho vay dài hạn cho hạ tầng, sẽ kích hoạt hàng loạt ngành phụ trợ như thép, xi măng, nhân công và dịch vụ tiêu dùng. Năm 2026-2027, các doanh nghiệp hạ tầng dự kiến sẽ bứt phá, các dự án điện gió, điện mặt trời và hạ tầng truyền tải điện cũng sẽ hút vốn tín dụng xanh. Bên cạnh đó, các tập đoàn công nghệ lớn sẽ hưởng lợi từ các hợp đồng tài trợ vốn dài hạn để đầu tư nhà máy sản xuất chip, công nghệ AI, blockchain giai đoạn 2026-2030.

Về khía cạnh thu hút vốn tư nhân, các chuyên gia tại VIS Rating nhận định, việc các NHTM đẩy nhanh tài trợ vốn cho hạ tầng là cơ hội phát triển mạnh các dự án hợp tác công - tư (PPP). Khi hàng trăm dự án đầu tư công được hoàn thành, khối tư nhân sẽ đổ vốn vào hạ tầng đô thị. Mô hình đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD) sẽ trở thành trọng tâm hút vốn. Tại TP. Hồ Chí Minh, các dự án TOD quanh 12 nhà ga Metro số 2, bám dọc tuyến Vành đai 3 và khu vực Metro số 3 nối dài với đường sắt TP. Hồ Chí Minh - Cần Thơ được dự báo thu hút mạnh nguồn vốn từ các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn.

Như vậy nhìn tổng thể hệ thống NHTM đang trở thành trụ cột quan trọng trong phát triển hạ tầng quốc gia, đặc biệt là hạ tầng liên vùng. Dòng vốn tín dụng không chỉ đảm bảo triển khai các dự án trọng điểm mà còn tạo đòn bẩy cho tăng trưởng kinh tế bền vững, đặt nền móng cho chu kỳ phát triển mới của Việt Nam.