Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Điển hình cải cách thể chế và thủ tục hành chính

Tạo trụ đỡ cho các hoạt động kinh tế trong nước cũng như hội nhập

Với quan điểm CCHC không chỉ góp phần thực hiện tốt chức năng quản lý Nhà nước mà còn phải đón đầu xu hướng, tạo thuận lợi cho toàn xã hội và nền kinh tế, hài hòa lợi ích với người dân, những năm qua cải cách thể chế là 1 trong 3 mũi nhọn đột phá CCHC đã được NHNN triển khai chủ động, quyết liệt tạo không gian phát triển cho hoạt động của hệ thống các TCTD, giúp cho hoạt động ngân hàng ngày càng đóng vai trò là một trong các trụ đỡ của hoạt động kinh tế trong nước cũng như hội nhập kinh tế quốc tế.

Trong đó NHNN đã nỗ lực, khẩn trương xây dựng, hoàn thiện Luật Các TCTD (sửa đổi) báo cáo Chính phủ trình Quốc hội thông qua ngày 18/1/2024. Luật Các TCTD 2024 đã hoàn thiện các quy định nhằm hạn chế tình trạng lạm dụng, thao túng hoạt động của các TCTD thông qua các quy định về quản trị, điều hành và tỷ lệ bảo đảm an toàn; Đồng thời, bổ sung các quy định mới nhằm thúc đẩy phát triển các dịch vụ ngân hàng, thúc đẩy quá trình cơ cấu lại và luật hóa quy định về xử lý nợ xấu. Để triển khai thi hành Luật Các TCTD kịp thời, đồng bộ, thống nhất và hiệu quả, NHNN chủ động phối hợp với bộ, ngành liên quan xây dựng Kế hoạch triển khai thi hành Luật Các TCTD 2024 trình Thủ tướng Chính phủ ban hành. Đồng thời chủ động rà soát xây dựng các Nghị định, Thông tư theo thẩm quyền.

Mặc dù phải xây dựng một khối lượng văn bản rất lớn và trong khoảng thời gian ngắn, tuy nhiên, NHNN đã nỗ lực thực hiện kịp tiến độ các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật, đảm bảo hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, không có khoảng trống tại thời điểm Luật Các TCTD 2024 có hiệu lực thi hành (1/7/2024). Đến nay, NHNN đã trình ban hành/ban hành: 05 Nghị định, 03 Quyết định (trong đó có 04 Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Các TCTD; 01 Quyết định hướng dẫn thi hành Luật Các TCTD); 63 thông tư (trong đó gồm 33 thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Các TCTD 2024).

Luật Các TCTD cũng thể hiện quan điểm xuyên suốt của NHNN hướng tới nền hành chính phục vụ là đặt doanh nghiệp, người dân làm trung tâm, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp, người dân. Trong đó có nhiều nội dung cải cách TTHC quan trọng như: Bổ sung quy định hợp nhất Giấy phép thành lập và hoạt động của TCTD, đồng thời là Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; Xây dựng khung pháp lý cho việc thử nghiệm ứng dụng công nghệ và triển khai các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới; Giảm quy trình thủ tục, đa dạng hóa hoạt động của các TCTD; Giảm bớt số lượng các hoạt động của TCTD phải có sự chấp thuận của cơ quan quản lý nhà nước, tăng cường trách nhiệm tự kiểm tra, kiểm soát và tăng cường công khai, minh bạch trong hoạt động của TCTD…

Cải cách thể chế là 1 trong 3 mũi nhọn đột phá tạo không gian phát triển cho hoạt động của hệ thống các TCTD

Không để TTHC cản bước phát triển

Đặc biệt, trong bối cảnh năm 2024 nền kinh tế nói chung và hoạt động của ngành Ngân hàng nói riêng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhiều vấn đề chưa có tiền lệ, vượt dự báo, nhưng bằng sự quyết tâm trong chỉ đạo, điều hành của Thống đốc NHNN và sự nỗ lực chung trong toàn Ngành, NHNN đã kịp thời ban hành và triển khai nhiều chính sách cụ thể để kịp thời hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho người dân, cộng đồng doanh nghiệp, tạo điều kiện khôi phục và phát triển sản xuất kinh doanh góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và kiểm soát lạm phát, tạo nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời đẩy mạnh cải cách TTHC, quyết liệt tổ chức thực hiện các phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định kinh doanh, đơn giản hóa giấy tờ công dân, phân cấp giải quyết TTHC đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tại báo cáo Công tác CCHC năm 2024, phương hướng, nhiệm vụ CCHC năm 2025 của Ban chỉ đạo CCHC, Chính phủ ghi nhận NHNN Việt Nam là một trong 5 bộ, cơ quan đã xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Phương án đơn giản hóa các quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi chức năng quản lý của NHNN (Quyết định số 381/QĐ-TTg ngày 7/5/2024) theo các nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 12/5/2020 và Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 5/1/2024 của Chính phủ trong năm 2024. Đặc biệt, chỉ sau hơn 6 tháng triển khai, đến nay NHNN đã hoàn thành các nhiệm vụ theo Quyết định của Thủ tướng, cụ thể đã đơn giản hoá được 12 TTHC thuộc 04 nhóm ngành nghề kinh doanh, trong đó sửa đổi, bổ sung 08 TTHC; bãi bỏ 04 TTHC.

Tính cả trong giai đoạn triển khai Nghị quyết 68/NQ-CP của Chính phủ về chương trình cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh giai đoạn 2020 - 2025, NHNN đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 04 Quyết định phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa các quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh; kết quả đã cắt giảm, đơn giản hóa 55 quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh. Đồng thời, đã ban hành hơn 20 các VBQPPL để sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ 187 TTHC. Tổng thể giai đoạn 2020 - 2025, NHNN đã cắt giảm, đơn giản hóa 242/613 quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh đạt tỷ lệ 39% (vượt 19% so với nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 68/NQ-CP).

Báo cáo Công tác CCHC năm 2024; phương hướng, nhiệm vụ CCHC năm 2025 cho thấy, NHNN là một trong 4 bộ và cơ quan đã thực hiện phân cấp đạt 100% trong cải cách TTHC theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng Đề án “Phân cấp trong giải quyết TTHC”, hoàn thành việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để phân cấp 20 TTHC. Hiện nay, NHNN đang tiếp tục khẩn trương rà soát, để tiếp tục phân cấp giải quyết TTHC trong lộ trình triển khai sắp xếp, tinh gọn bộ máy tổ chức theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương khóa XII.

NHNN cũng là 1 trong 8 bộ, cơ quan hoàn thành 100% việc thực hiện Nghị quyết 19 của Chính phủ về đơn giản hóa TTHC và giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư. Bên cạnh đó thực hiện Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 6/1/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ việc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06), NHNN đã rà soát quy trình và biểu mẫu điện tử của 27/27 TTHC trực tuyến toàn trình của NHNN đang được cung cấp trên Cổng dịch vụ công NHNN và Cổng dịch vụ công Quốc gia; tổ chức cắt giảm 04 TTHC, đơn giản hóa 11 TTHC thuộc lĩnh vực thi đua khen thưởng, 10 TTHC thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin theo hướng cắt bỏ toàn bộ các trường thông tin khai thác được cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, các thông tin số hóa từ kết quả giải quyết TTHC trước đó. Đồng thời chủ động điều chỉnh quy trình, cho phép sử dụng các giấy tờ điện tử tích hợp trên tài khoản định danh điện tử (VneID) tương đương với giấy tờ giấy đã được quy định tại các Thông tư ban hành trong năm 2024.

Để tiếp tục duy trì, nâng cao hiệu quả công tác CCHC nhất là triển khai hiệu quả các chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW của BCH Trung ương khóa XII, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về cải cách TTHC, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đưa đất nước vững bước tiến vào Kỷ nguyên vươn mình, phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc, trong năm 2025, NHNN tập trung CCHC với 3 đột phá chiến lược: Hoàn thành việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của NHNN theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW của BCH Trung ương khóa XII; Hoàn thành việc rà soát và xây dựng hệ thống các văn bản pháp luật liên quan đến việc thay đổi tổ chức bộ máy của NHNN theo Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trung ương. Đồng thời tiếp tục thực hiện nghiêm việc cải cách TTHC; cắt giảm, đơn giản hóa TTHC tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân, kể cả đối với các thủ tục của TCTD mang tính chất phục vụ.