Ngành phân bón: Hưởng lợi khi nông nghiệp phục hồi

Năm 2020 là một năm không mấy “thuận hòa” với ngành nông nghiệp. Trong nửa đầu năm, hiệu ứng El Nino khiến thời tiết khô hạn ở hầu hết các khu vực canh tác chính, đặc biệt là hạn hán ở Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên và xâm nhập mặn nghiêm trọng ở ĐBSCL. Đến nửa cuối năm 2020, trạng thái La Nina kéo theo lũ lụt kéo dài ở khu vực miền Trung và Đông Nam bộ gây thiệt hại cho canh tác nông nghiệp.

Hệ quả là tiêu thụ phân bón cả nước năm 2020 giảm 5,9% so với năm 2019, ước đạt 9,73 triệu tấn. Giá phân bón năm 2020 giảm mạnh do áp lực dư cung tại thị trường nội địa. Tuy nhiên, tỷ suất lợi nhuận ngành cải thiện rõ rệt so với năm 2019 nhờ diễn biến giá nguyên vật liệu đầu vào. Đặc biệt nhóm doanh nghiệp phân đạm sử dụng khí thiên nhiên đầu vào như DPM, DCM được neo theo giá dầu FO thế giới (sụt giảm 32,6% so với cùng kỳ 2019) khiến biên lợi nhuận gộp của nhóm này tăng mạnh trong năm 2020.

Thời tiết được dự báo sẽ thuận lợi hơn cho sản xuất nông nghiệp

Như Công ty Phân bón Dầu khí Cà Mau (DCM), báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2020 cho thấy, doanh thu thuần đạt 2.267,7 tỷ đồng, tăng 7,6% so với cùng kỳ. Doanh nghiệp cho biết, mặc dù giá bán Urê thương mại bình quân năm 2020 giảm khoảng 9,96%, song nhờ sản lượng bán tăng khoảng 20,58% do công ty đẩy mạnh xuất khẩu, nên doanh thu tăng so với cùng kỳ 2019. Trong khi đó chi phí giá vốn bỏ ra chỉ tăng nhẹ 14 tỷ đồng dẫn tới lợi nhuận gộp quý IV tăng trưởng 48,8% so với cùng kỳ, đạt 445,8 tỷ đồng. Lũy kế cả năm 2020, doanh thu của DPM tăng 7,4% so với năm 2019, lên 7.563 tỷ đồng; trong khi lợi nhuận sau thuế tăng đến 55,5%, lên 665 tỷ đồng.

Với phân bón Bình Điền (BFC), lũy kế cả năm 2020 doanh thu thuần giảm 11,6% so với năm 2020 và chỉ mới thực hiện được 90% kế hoạch năm, đạt 5.422 tỷ đồng. Tuy nhiên do chi phí giá vốn giảm sâu hơn, nên lợi nhuận gộp thu về đạt 756 tỷ đồng, tăng 2,8% so với cùng kỳ. Biên lợi nhuận gộp cũng cải thiện từ 12% lên 14%. Nhờ tiết giảm thêm chi phí tài chính, chi phí bán hàng, nên dù chi phí quản lý doanh nghiệp tăng, nhưng phân bón Bình Điền vẫn ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 201,5 tỷ đồng, vượt trên 31% chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế được giao cho cả năm (153,2 tỷ đồng). Lợi nhuận sau thuế đạt 166,6 tỷ đồng, tăng trưởng 68% so với năm 2019. EPS đạt 2.103 đồng.

Theo dự báo, hiện tượng La Nina năm nay có thể kéo dài đến tháng 3/2021, kỳ vọng làm giảm tác động của hạn hán tại miền Trung, Tây Nguyên và xâm nhập mặn tại miền Nam. Từ tháng 4-5/2021, trạng thái trung tính được dự báo duy trì trở lại, kỳ vọng mang lại thời tiết thuận lợi cho hầu hết các khu vực canh tác nông nghiệp trên cả nước, thúc đẩy nhu cầu chăm bón cho cây trồng, cải thiện tiêu thụ phân bón niên vụ 2020/21.

Trong khi World Bank dự báo giá gạo thế giới năm 2021 dự kiến duy trì mức trung bình 498 USD/tấn, cao hơn 21,8% so với trung bình 5 năm từ năm 2016 - 2020. Đây cũng là loại cây trồng có mức độ ảnh hưởng lớn nhất đến nhu cầu phân bón Việt Nam. Cùng với tình hình thời tiết thuận lợi hơn sẽ tạo điều kiện tốt để người nông dân gia tăng diện tích canh tác, tăng cường chăm bón cho cây trồng, từ đó thúc đẩy nhu cầu sử dụng phân bón.

AgroMonitor dự báo, tổng nhu cầu tiêu thụ phân bón năm 2021 dự kiến đạt khoảng10,3 triệu tấn, tăng 5,5% so với năm 2020. World Bank dự báo, giá phân bón thế giới dự báo tăng nhẹ trong năm 2021. Cụ thể phân Urê tăng khoảng 3,0%; phân DAP tăng 2,6% và phân Kali là 3,6%.

Tuy nhiên, theo phân tích của Công ty Chứng khoán FPT (FPTS), tỷ suất lợi nhuận ngành năm 2021 dự kiến giảm do ảnh hưởng từ mảng phân Urê. Bởi giá năng lượng thế giới kỳ vọng hồi phục nhanh hơn giá Urê đầu ra, khiến tỷ suất lợi nhuận mảng Urê sụt giảm trong năm 2021. Cùng với đó chính sách thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón nhiều khả năng tiếp tục được trình Quốc hội vào các kỳ họp tới trong năm 2021.

Trong bối cảnh đó, FPTS kỳ vọng, DPM có khả năng tiếp tục được hưởng lợi từ diễn biến giá dầu FO. Bên cạnh đó, nhu cầu phân bón gia tăng cùng lợi thế cạnh tranh so với sản phẩm nhập khẩu, sẽ giúp DPM duy trì thị phần phân Urê và gia tăng tiêu thụ sản phẩm NPK hóa học năm 2021.

Với DCM, kỳ vọng có thể thấy từ việc doanh nghiệp này tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu phân Urê sang Campuchia và các thị trường châu Á khác. Dự án NPK chính thức vận hành thương mại từ quý I/2021 được kỳ vọng là động lực tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận cho DCM từ năm 2021.

Với BFC, dù là doanh nghiệp đứng đầu phân khúc NPK, nhưng BFC không tự chủ được nguồn phân đơn đầu vào nên khả năng cạnh tranh với các đối thủ mạnh như DPM và DCM sẽ khó khăn hơn. Tuy nhiên, năm 2021, kỳ vọng nhu cầu tiêu thụ NPK cải thiện do được hỗ trợ từ các yếu tố tích cực ngành nông nghiệp, tình hình kinh doanh của BFC kỳ vọng cải thiện hơn năm 2020.