“Người lĩnh xướng bài ca Đà Nẵng”

Trang bìa cuốn sách

Không chỉ riêng tôi, mà người dân Đà Nẵng ai cũng quý mến, tưởng nhớ ông Nguyễn Bá Thanh. Một người lúc đầu khi mới gặp, nhìn gồ ghề, lành lạnh. Ai ngờ, phía sau một sự lạnh lùng, gai góc là một tấm lòng nhân hậu. Có rất nhiều câu chuyện về ông Nguyễn Bá Thanh, nhưng những câu chuyện trong cuốn sách chỉ là một góc rất nhỏ về ông. Để có một cuốn sách đầy đủ về ông, phải mất thêm 5 năm, 10 năm sau nữa mới viết hết. Nhà báo Đặng Trung Hội chia sẻ về cuốn sách mới được xuất bản của anh.

“Người lĩnh xướng bài ca Đà Nẵng” là tên gọi của cuốn sách, gồm 24 bài báo là 24 câu chuyện về cuộc sống đời thường, công việc của ông Nguyễn Bá Thanh từ lúc ông là Chủ nhiệm hợp tác xã (HTX nông nghiệp Hòa Nhơn 3) đến Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng, Bí thư Thành uỷ, Chủ tịch HĐND, Trưởng đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng và chức vụ cuối cùng trước khi qua đời là Trưởng ban Nội chính Trung ương.

Trước năm 1997, Đà Nẵng là thành phố trực thuộc tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng. Thành phố lúc ấy chỉ có 3 quận, hiếm nhà cao tầng và ven phía Đông sông Hàn đa phần là những dãy nhà chồ xiêu vẹo. Sau khi trở thành đơn vị hành chính trực thuộc trung ương, thành phố đã có một sự đột phá đến diệu kỳ. Nhắc về sự đổi thay đó, đến nay và có lẽ nhiều năm về sau nữa, người dân Đà Nẵng luôn nhắc đến ông Nguyễn Bá Thanh.

Giữ chức Chủ tịch rồi Bí thư thành phố, ông Thanh đã từng bước xây dựng Đà Nẵng bằng những chiến dịch bài bản, quy mô. Tính từ năm 1997 đến 2013, Đà Nẵng đã triển khai 3.000 dự án; hàng loạt quận, huyện mới được thành lập, mang diện mạo khang trang hiện đại. Song song đó, những chiếc cầu hiện đại được xây dựng nối hai bờ sông Hàn như: Cầu Rồng, Sông Hàn, Thuận Phước, Trần Thị Lý, Nguyễn Tri Phương... Mỗi cây cầu là một công trình kiến trúc độc đáo, có những nét riêng không trùng lắp. Những đổi thay này đã nâng Đà Nẵng lên một tầm cao mới, để trở thành một thương hiệu “ thành phố đáng sống”.

Trong con mắt của người dân Đà Nẵng, ông Nguyễn Bá Thanh không chỉ là một lãnh đạo năng động mà còn là một nhà giáo dục đầy tâm huyết. Ông từng tổ chức buổi gặp mặt, nói chuyện thân tình với gần 200 thiếu nhi chậm tiến; từng trực tiếp đối thoại với những ông chồng hay “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay” với vợ để qua đó khuyên răn mọi người sống đúng đắn, sống có trách nhiệm hơn là ra lệnh, áp đặt. Ông còn trực tiếp gặp những người chạy xe ôm, bán hàng rong hay mới mãn hạn tù để nghe tâm tư nguyện vọng của họ. Nghe nói người mới ra tù thiếu vốn làm ăn, ông liền cho thành lập Quỹ Hoàn lương và giúp nhiều người đổi đời sau những lầm lạc.

Dù biết bao công việc bận rộn, nhưng ông Thanh luôn dốc sức, dốc lòng chăm lo cho dân từng việc nhỏ nhất với từng con người cụ thể. Ông đã thực hiện nhiều chuyến “vi hành” bất ngờ để từ đó chỉ ra cho ngành thuế việc tùy tiện tăng thuế với những người buôn thúng, bán bưng; chỉ ra cho ngành y tế những việc bất cập từ nơi đi vệ sinh của những sản phụ trong bệnh viện; chỉ ra cho ngành văn hóa, thể thao và du lịch cách làm, cách nâng cao hình ảnh, vị thế của Đà Nẵng...

Cũng từ những chuyến “vi hành”, ông Nguyễn Bá Thanh đã nhận ra các hộ có nhà đất bị giải tỏa phải sống trong những khu nhà tạm bợ. Chính tay ông đã gói những phần quà như bếp dầu, mì tôm, nước mắm... gửi đến họ trong những ngày mưa rét.

Trong nhiều cuộc nói chuyện với cán bộ, công chức thành phố, ông Nguyễn Bá Thanh thường nhắc: Đừng bao giờ tự hỏi mình làm đến chức gì, mà hãy hỏi mình đã làm được gì? Nhân dân rất công bằng, dân trọng cán bộ là trọng hiệu quả công việc, chứ không phải là chức tước, mà họ nhớ đến thái độ, cử chỉ, tác phong, nhớ đến những việc, dù nhỏ nhất nhưng mang lại hiệu quả thiết thực. Ông bảo, cái chức nhiều khi nó “biến” anh thành một con người khác, nếu anh không cảnh giác với chính mình. Cái sự thay đổi khi anh được lên chức thường không theo chiều hướng tốt lên, mà lại xấu đi... Đáng chú ý, ông Nguyễn Bá Thanh đã cùng chính quyền Đà Nẵng kiên quyết thực hiện chính sách “5 không, 3 có”. Năm không là: Không có hộ đói, không có người mù chữ, không có người lang thang xin ăn, không có người nghiện ma túy trong cộng đồng, không có giết người để cướp của. Ba có là: Có nhà ở, có việc làm, có nếp sống văn hóa - văn minh đô thị từng được nhiều địa phương cả nước khen ngợi và học tập. TP. Đà Nẵng hôm nay không những giàu có, hiện đại hơn mà còn rất gần gũi, mến khách.

Theo tác giả Đỗ Trung Hội: Để có được một “thành phố đáng sống” như hôm nay, ông Nguyễn Bá Thanh được coi là “kiến trúc sư trưởng”, là người lĩnh xướng dàn nhạc mang tên Đà Nẵng vang xa, không chỉ trên lãnh thổ Việt Nam mà còn cả cộng đồng quốc tế.

Khi được hỏi vì sao anh đặt tên cho cuốn sách của mình là “Người lĩnh xướng bài ca Đà Nẵng”, Đặng Trung Hội kể. Trong một buổi tối đi dự chương trình biểu diễn ra mắt Đoàn ca múa nhạc thành phố. Đến chương trình hát đồng ca, anh thấy ông Bá Thanh đứng dậy ra hành lang hút thuốc. Anh cũng nhón gót theo sau, đứng phì phèo cùng nhau điếu thuốc. Chợt ông hỏi anh, anh có thích hát đồng ca không? Không để anh trả lời, ông nói ngay, hát đồng ca mình không biết giọng ai hay, ai dở. Tôi thích trong dàn đồng ca có giọng lĩnh xướng. Và anh nghĩ, nếu ví Đà Nẵng như một dàn đồng ca, thì ông Nguyễn Bá Thanh chính là giọng lĩnh xướng trong dàn đồng ca ấy. Đó là lý do anh đặt tên cuốn sách.

Tác giả Đặng Trung Hội trải lòng. Anh không có tham vọng, nói đúng hơn là không đủ sức, không có điều kiện tìm hiểu cặn kẽ về con người ông để khắc họa đầy đủ chân dung ông. Những gì anh viết chỉ là một phần sự thật về đời sống phong phú trong các cương vị công tác của ông, mà anh là người được chứng kiến. Cuốn sách được xuất bản trong những ngày này, xin được làm một nén tâm hương tưởng nhớ và tri ân người con ưu tú của TP. Đà Nẵng - Nguyễn Bá Thanh, nhân ngày giỗ đầu của ông và cũng là dịp khi cả thành phố đang chuẩn bị kỷ niệm 41 năm ngày giải phóng Đà Nẵng.