Nguyễn Nhật Ánh: Anh bồ câu với chiếc “vé đi tuổi thơ”

Mang đến cho người đọc những cảm xúc hết sức thơ ngây, trong trẻo và tươi sáng của thế giới trẻ thơ đó là thành công của Nguyễn Nhật Ánh, nhất là vừa qua, tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (NXB Trẻ) của ông sau khi được trao giải Văn học ASEAN đã được xuất bản và phát hành bằng tiếng Thái Lan, tiếng Hàn Quốc. Và 1/6 năm nay, ông lại tung ra cuốn sách Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ và thực hiện “tua” xuyên Việt tặng chữ ký cho độc giả.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh trong buổi giao lưu, tặng chữ ký cho độc giả Hà Nội (Ảnh: ST)

Có thể nói, bằng những tác phẩm của mình, Nguyễn Nhật Ánh là người "bán vé đi tuổi thơ".

Trong mắt nhiều người, cái tên Nguyễn Nhật Ánh có lẽ không thực sự là quá nổi tiếng như các nhà văn ở lứa tuổi ông, bởi do quan niệm văn chương thiếu nhi chỉ là hàng thứ yếu vẫn còn tồn tại trong đại đa số người viết. Tuy vậy, tính về độ chuyên nghiệp, khó có nhà văn nào sống tốt, sống đầy đủ bằng nghề cầm bút như Nguyễn Nhật Ánh. “Đến hẹn lại lên”, mỗi năm ít nhất một đầu sách, những cuốn sách được bạn đọc chờ đón ngay cả khi chưa phát hành với số lượng kỷ lục trong giới xuất bản Việt Nam. Suốt bao nhiêu năm qua, gần 100 tác phẩm của ông đã trở thành người bạn thân thiết và đồng hành cùng các thế hệ thiếu niên, nhi đồng khắp cả nước, đóng góp phần nào vào tâm hồn phong phú với những cảm xúc đẹp như mơ trong những tháng năm đẹp nhất cuộc đời.

Thành công của ông không chỉ là con số những tác phẩm bán chạy, mà còn được công nhận bởi những giải thưởng. Có thể kể đến "Trước vòng chung kết" (NXB Măng Non, 1985); "Chú bé rắc rối" (được Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trao giải thưởng Văn học Trẻ hạng A năm 1990). Năm 1995, ông được bầu chọn là nhà văn được yêu thích nhất trong 20 năm (1975-1995) qua cuộc trưng cầu ý kiến bạn đọc về các gương mặt trẻ tiêu biểu trên mọi lĩnh vực của Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh và báo Tuổi Trẻ, đồng thời được Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh chọn là một trong 20 nhà văn trẻ tiêu biểu trong 20 năm (1975-1995). Năm 1998 ông được NXB Kim Đồng trao giải Nhà văn có sách bán chạy nhất. Năm 2003, bộ truyện 54 tập Kính vạn hoa được TƯ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trao huy chương Vì thế hệ trẻ và được Hội Nhà văn Việt Nam trao tặng thưởng. Riêng với bộ sách này, độc giả cả nước say mê đến nỗi có bốn bộ phim truyền hình được chuyển thể từ tác phẩm văn học của ông. Vừa qua, nhân kỷ niệm bộ sách này tròn 15 tuổi, NXB Kim Đồng đã thành lập Thư quán Nguyễn Nhật Ánh đầu tiên tại nhà sách đầu tiên ở phía Nam của NXB Kim Đồng. Thư quán là nơi trưng bày và cung cấp đầy đủ nhất các tác phẩm của ông dành cho độc giả nhỏ tuổi.

Năm 2004, Nguyễn Nhật Ánh cùng NXB Kim Đồng cho xuất bản bộ truyện dài 28 tập Chuyện xứ Langbiang nói về hai cậu bé lạc vào thế giới phù thủy. Sau đó, bút ký của một chú Cún có tên Tôi là Bêtô cũng khiến độc giả rất yêu thích. Vì thế, khi tác phẩm "Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ" được NXB Trẻ ấn hành đã tạo nên "cơn sốt" trong độc giả, được báo Người Lao động bình chọn là tác phẩm hay nhất năm 2008, được giải Vàng sách hay trong Giải thưởng sách 2009. Với cuốn sách này, ông được 100% số phiếu đề cử của Hội Nhà văn Việt Nam để đi dự giải Văn học ASEAN năm nay. Đây là vinh dự của ông, đồng thời cũng là sự ghi nhận thành công của một nhà văn cả đời chỉ viết cho lứa tuổi mộng mơ, cũng là sự tôn vinh dòng văn học đang yếu và ngày càng ít người theo đuổi. Nguyễn Nhật Ánh đã chia sẻ rất thành thật khi nhận được vinh dự này: "Khi viết, không nhà văn nào nghĩ đến giải thưởng hay danh hiệu này nọ, chỉ nghĩ đến bạn đọc. Viết là để chia sẻ những ý tưởng của mình với bạn đọc. Cuộc sống nhà văn xoay quanh độc giả, chứ không phải xoay quanh các giải thưởng. Nhưng có giải thưởng thì cũng vui, nó có ý nghĩa khích lệ, một cách nào đó là sự thừa nhận những nỗ lực làm nghề của mình".

Bởi vì thế, không dừng chân tại những thành công, những tác phẩm của ông ngày càng đào sâu, tìm tòi để có thể cống hiến cho bạn đọc những cái nhìn trong trẻo nhất, những câu chuyện phù hợp và thật nhất với độc giả nhỏ tuổi. Với cả những độc giả đã trưởng thành, đã va vấp nhiều sóng gió cuộc đời, được cầm trên tay những trang sách hồn nhiên và "đúng chất" trẻ thơ ấy, ai ai cũng như được sống lại thế giới tuổi thơ của mình, được làm một cuộc hành trình ngược về tháng năm đã không bao giờ có lại được. Sự chân thật, hồn nhiên như là "trời cho" đã khiến Nguyễn Nhật Ánh trở thành nhà văn của nhiều lứa tuổi, dù bao năm qua ông chỉ trung thành với những tác phẩm nhỏ xinh cho thế giới học trò. Năm 2010, Đảo Mộng Mơ - cuốn sách của ông được in lần đầu tiên với số lượng khổng lồ 12.000 bản đã bán hết veo trong thời gian ngắn, phải liên tục tái bản. Đó là sự đền đáp xứng đáng cho một nhà văn hết lòng vì độc giả. Năm 2012 này, 12.000 cuốn sách (gồm 10.000 cuốn bản in thường và 2.000 cuốn bản in đặc biệt) đã được các nhà sách và các website bán sách trực tuyến đăng ký hết ngay từ khi chưa phát hành.

Bên cạnh một vai trò nhà văn, Nguyễn Nhật Ánh còn là một nhà thơ với "vốn liếng" là rất nhiều bài thơ viết về lứa tuổi học trò với những cảm xúc yêu đương đầu đời đầy rung cảm được bạn đọc học thuộc và lưu truyền như Chuyện cổ tích, Chuyện lâu rồi, Đừng như công chúa, Sinh nhật, Thành phố tình yêu và nỗi nhớ...

Trung thành với đối tượng độc giả trẻ tuổi, bao nhiêu năm qua, bạn đọc lứa tuổi ô mai còn biết đến ông như một chuyên gia tư vấn gỡ rối tơ lòng- Anh Bồ Câu của chuyên mục Vườn Hồng trên báo Thanh niên. Dí dỏm, thông minh và am hiểu tâm tư, tình cảm của độc giả, những câu trả lời của Anh Bồ Câu không những giải đáp thấu đáo mọi băn khoăn, thắc mắc mà còn khiến cho người đọc được mỉm cười đầy thú vị.

Ngoài tình yêu văn chương, Nguyễn Nhật Ánh còn có một tình yêu mãnh liệt với bóng đá. Dấu ấn này được thể hiện qua một số tác phẩm của ông như Trước vòng chung kết, Tôi là Bê tô, nhưng không chỉ vậy, ông còn truyền tình yêu và hiểu biết của mình đến độc giả qua những bài bình luận đặc sắc và thú vị với bút danh Chu Đình Ngạn trên báo Sài Gòn Giải phóng Chủ nhật. Những ai từng đọc và say mê mục này của ông đều nhận ra sự biến ảo linh hoạt trong việc sử dụng ngôn ngữ kiếm hiệp để tạo nên sự so sánh, liên tưởng khác biệt và đầy lôi cuốn giữa võ học và bóng đá. Điều đó tạo nên một phong cách bình luận Nguyễn Nhật Ánh không thể nhòa lẫn.

Cùng “hai con mèo” chào 1-6! Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ (NXB Trẻ) là tựa sách mới của nhà văn viết cho thiếu nhi ăn khách nhất Việt Nam hiện nay: Nguyễn Nhật Ánh. Sách dày 210 trang, phần minh hoạ của Hoàng Tường chiếm 67 trang, sẽ ra mắt độc giả nhỏ tuổi đúng vào điểm rơi ngày Quốc tế Thiếu nhi (1/6) với số lượng in 10.000 bản bìa mềm giá 70.000đ và 2.000 bản bìa cứng giá 150.000đ. Trả lời câu hỏi: “Từ ý tưởng nào anh bắt tay thực hiện cuốn Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ”?, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nói: “Trước đây tôi từng viết một cuốn sách về các chú cún. Đó là tác phẩm Tôi là Bêtô. Bây giờ tôi muốn viết một cuốn về mèo và chuột. Truyện về các con vật là một thể loại gần gũi với trẻ em. Tôi muốn thử hâm nóng thể loại vốn đang nguội lạnh này theo cách của tôi”. Còn “Vì sao khi tuổi đời càng cao, anh lại càng có xu hướng trẻ hóa ý tưởng viết lách và ngòi bút của mình?”, nhà văn cho biết: “Trước đây, thích gì tôi viết nấy. Bây giờ, tôi viết có ý thức hơn. Khi viết Đảo mộng mơ, tôi nghĩ đến các độc giả lứa tuổi lên mười, vì sách cho nhi đồng hiện nay rất hiếm. Cũng vậy, tôi viết Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ là muốn thử chọn cho mình một cách tiếp cận mới với thể loại truyện đồng thoại. Biết đâu, mai mốt tôi sẽ viết truyện thần tiên, truyện phiêu lưu. Truyện pháp thuật thì tôi đã có Chuyện xứ Lang Biang. Văn học dành cho thiếu nhi còn biết bao nẻo đường mà tôi chưa đặt chân lên. Con đường sáng tạo là con đường không có điểm dừng, càng đi càng hiếu kỳ, càng muốn khám phá, càng muốn thử sức…”

Cao Minh Anh