Những vũ điệu chông chênh

Theo ghi nhận của phóng viên Thời báo Ngân hàng, từ đầu tháng 4/2021 đến nay, giá vật liệu xây dựng (VLXD) nói chung và mặt hàng sắt thép nói riêng tại địa bàn TP.HCM liên tục tăng cao, thậm chí có thời điểm mức tăng giá lên tới 40% - 50% so với thời điểm trước đó 1 tháng khiến cho nhiều chủ thầu xây dựng điêu đứng. Điều này cũng khiến một số cửa hàng buôn bán, kinh doanh VLXD phải báo giá và chốt đơn theo ngày để tránh lỗ. Cụ thể, giá thép cuộn trước đó có giá trung bình khoảng 12.000đ/kg, nhưng đến tháng 4/2021 giá đã tăng lên 17.000đ – 18.000đ/kg và cho đến thời điểm hiện tại giá thép vẫn liên tục “nhảy múa” theo chiều hướng đi lên. Đến thời điểm này, giá thép thế giới đã có dấu hiệu “giảm nhiệt”, nhưng chưa có tác động đáng kể đến thị trường Việt Nam.

Ảnh minh họa

Bà Nguyễn Hương, Tổng giám đốc CTCP Đại Phúc Land cho biết, thông thường một công trình xây dựng có quy mô trung bình, thường có thời gian xây dựng kéo dài khoảng 1 - 2 năm, trong khi đó chi phí VLXD chiếm 20% giá thành xây dựng công trình. Vì vậy, nếu mức giá VLXD dao động trong khả năng cho phép hoặc tăng không đáng kể thì sẽ không tác động tiêu cực đến giá thành sản phẩm. Còn nếu mức tăng quá cao, lên đến 40% - 50% thì sẽ không có nhà thầu nào chịu nổi. Họ sẽ tìm cách trì hoãn, kéo dài thời gian hoặc quay qua tìm cách đàm phán, thương thuyết với chủ đầu tư để giải quyết, tính toán phần bù lỗ, trượt giá. Không ít chủ đầu tư để đảm bảo tiến độ công trình, giao nhà cho khách nên phải chấp nhận chi phí đội giá thành. Đây cũng là một trong những lý do khiến cho giá nhà, chung cư gần đây ngày một tăng cao và cuối cùng, người mua nhà phải lĩnh đủ.

Đồng tình với quan điểm này, một số chủ thầu xây dựng cho biết thêm, nếu gặp phải chủ đầu tư “rắn” không chịu chi trả thêm chi phí, chủ thầu đành phải chấp nhận thua lỗ, hoặc ngậm ngùi “bỏ của, chạy lấy người”, vì càng làm sẽ càng lỗ.

“Giá sắt thép và một số VLXD như xi măng tăng cao khiến các nhà thầu chúng tôi không kịp trở tay, nên gặp rất nhiều khó khăn. Hiện với những công trình đã ký kết chúng tôi phải cố gắng đàm phán, thương lượng với chủ đầu tư để điều chỉnh giá. Còn trong trường hợp không thương lượng được cũng cố phải cầm cự làm để giữ uy tín cho công ty, nhưng cũng chỉ trong giới hạn tài chính cho phép. Bởi khi ký kết hợp đồng theo kiểu “lời ăn, lỗ chịu” nhiều chủ thầu dù có kinh nghiệm, cũng không thể ngờ hoặc không tính toán hết được tình huống giá VLXD lại tăng phi mã đến vậy” - Một chủ thầu lâu năm tại khu vực TP. Thủ Đức phân trần.

Thực tế hiện nay, nhiều công ty, nhà thầu xây dựng tại các tỉnh thành, chứ không riêng gì tại địa bàn TP.HCM đang bị đẩy vào tình thế vô cùng khốn đốn khi giá thép tăng cao, thậm chí không ít doanh nghiệp đang đứng bên bờ phá sản, công nhân xây dựng mất việc làm.

Trước nguy cơ lớn, tác động tiêu cực từ vấn đề giá sắt, thép tăng “phi mã” trên thị trường, Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ đưa ra câu hỏi có hay không chuyện thao túng giá thép của một số doanh nghiệp sản xuất. Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố thường xuyên theo dõi, bám sát diễn biến của thị trường xây dựng, kịp thời cập nhật, điều chỉnh giá VLXD, chỉ số giá xây dựng cho phù hợp mặt bằng giá thị trường, tránh bị tác động của các hiện tượng đầu cơ, thổi giá, thao túng thị trường.

Theo phân tích của chuyên gia kinh tế, giá thép tăng không chỉ đến từ giá nguyên vật liệu phôi tăng cao (90% nhập khẩu) mà còn do thiếu nguồn cung, đặc biệt là thị trường Mỹ và châu Âu. Riêng tại thị trường Trung Quốc mặc dù chiếm phần lớn nguồn cung nhưng thời gian gần đây cũng đang có xu hướng cắt giảm sản xuất thép để bảo vệ môi trường. Điều này dẫn đến nguồn cung không còn dư thừa như trước, trong khi nhu cầu thế giới tăng cao cho mục tiêu phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19. Mặc dù các nhà sản xuất trong nước cũng đang gia tăng thêm công suất, mở rộng nhà máy nhưng tình trạng nguồn cung và sức cầu vẫn chưa thể cân đối trong khoảng thời gian ngắn.

Giá VLXD đồng loạt tăng, nếu không có sự điều chỉnh kịp thời từ phía Nhà nước, chắc chắn doanh nghiệp xây dựng chịu khoản lỗ không nhỏ, cũng như đứng trước nguy cơ phá sản. Vì vậy các sở, ngành, cơ quan quản lý cần sớm có những quyết sách điều chỉnh giá vật liệu, thúc đẩy sản xuất, nhằm tháo gỡ những khó khăn doanh nghiệp đang gặp phải, tạo thuận lợi, hỗ trợ cho doanh nghiệp phát triển bền vững, tránh nguy cơ phá sản vì thua lỗ do giá vật liệu tăng đột biến. Nhất là điều này có ảnh hưởng liên quan đến thị trường bất động sản khiến giá nhà tăng cao, người dân sẽ càng khó tiếp cận với “giấc mơ” sở hữu nhà.