Phát triển thị trường tài chính, việc chẳng đặng đừng

	Sáp nhập công ty tài chính: Liệu cơm gắp mắm
	Để xử lý nợ xấu dứt điểm, có hiệu quả cần phải có nguồn lực tài chính

Còn phụ thuộc vốn tín dụng

Thị trường tài chính là một trong những thị trường có vị trí, vai trò không thể thiếu trong vận hành và phát triển nền kinh tế thị trường hiện đại. Tuy nhiên tại Việt Nam, thị trường tài chính đến nay vẫn được nhìn nhận là phát triển khá “méo mó” vì vốn cho nền kinh tế vẫn chủ yếu đến từ nguồn tín dụng.

Ảnh minh họa

Theo TS. Hoàng Xuân Hòa, Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp (Ban Kinh tế Trung ương), thị trường tài chính Việt Nam chưa có sự cân đối giữa thị trường vốn và thị trường tiền tệ, và trong mỗi loại thị trường này cũng thiếu sự cân đối, đặc biệt là quy mô và trình độ phát triển của thị trường vốn, thị trường chứng khoán (TTCK) còn thấp.

Đó cũng là quan điểm được nhiều chuyên gia đồng thuận. Nguồn vốn cho đầu tư kinh doanh của DN đáng lẽ phải từ thị trường vốn thì đến nay vẫn chủ yếu dựa vào vốn vay ngân hàng.

Báo cáo tình hình kinh tế tháng 9 và 9 tháng đầu năm của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho biết, tính đến 31/8/2016 tổng nguồn vốn cung ứng cho nền kinh tế đạt 7.565 nghìn tỷ đồng thì trong đó tín dụng ngân hàng tiếp tục là kênh cung ứng vốn chủ yếu, chiếm 65,3% tổng cung ứng vốn cho nền kinh tế; thị trường vốn (gồm cổ phiếu và trái phiếu) chỉ chiếm 34,7%.

TS. Phạm Hà (Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Mở TP. Hồ Chí Minh) nhận định: “TTCK đã có những đóng góp nhất định cho nền kinh tế, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng được những điều kiện hỗ trợ cho cả DN niêm yết và nhà đầu tư tích cực tham gia hơn vào thị trường”. Trong khi đó, thị trường bảo hiểm dù liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng 2 con số trong những năm gần đây nhưng xét về quy mô và giá trị tuyệt đối vẫn còn quá nhỏ, nên lượng vốn đầu tư trở lại nền kinh tế khá khiêm tốn.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng, với các cam kết mạnh mẽ với các đối tác hàng đầu thế giới qua các FTA tự do kéo theo xu hướng tất yếu là thị trường tài chính Việt Nam sẽ trở nên ngày càng liên thông với thị trường quốc tế, nếu thị trường tài chính với các chủ thể Việt chi phối không kịp lớn thì nguy cơ mất thị phần, sản phẩm tài chính vào tay nước ngoài cũng hiện hữu.

Do đó theo các chuyên gia, việc tập trung các nỗ lực để phát triển thị trường tài chính, qua đó góp phần quan trọng cho phát triển nền kinh tế thị trường hiện đại, hướng đến hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới, vừa là mục tiêu, vừa là yêu cầu cấp thiết hiện nay. Do mỗi bộ phận của thị trường tài chính có vai trò và vị thế khác nhau nên cần có phương hướng xây dựng và phát triển phù hợp.

Trong đó, đối với thị trường tiền tệ cần tập trung phát triển các cấu phần của nó như thị trường liên ngân hàng, thị trường ngoại hối… theo hướng đây là những không gian để hoàn thiện, xây dựng và thực thi chính sách tiền tệ quốc gia, ổn định tiền tệ, nâng cao khả năng dự trữ ngoại hối quốc gia. Còn vốn đầu tư cho phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh của DN chủ yếu sẽ được huy động và luân chuyển thông qua thị trường vốn, đặc biệt là TTCK.

Cần cú huých phát triển thị trường vốn

Theo PGS-TS. Hoàng Văn Quỳnh và TS. Nguyễn Lê Cường (Học viện Tài chính), TTCK là động lực quan trọng để thực thi cơ chế thị trường trong nền kinh tế. Bởi đó là không gian để huy động vốn đầu tư của Chính phủ, của các DN, đồng thời cũng tạo nên sức ép để minh bạch hoạt động đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh của các chủ thể trong nền kinh tế, tiếp cận theo các chuẩn mực quốc tế, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư của nền kinh tế, nâng cao trình độ phát triển kinh tế - xã hội.

Nhưng để làm được điều này, nhiều chuyên gia cho rằng cần có những cú huých đối với phát triển thị trường vốn trong nước. Trong đó, việc phát triển TTCK phái sinh nên xem là một trong những đột phá. “Việc xây dựng một TTCK phái sinh ở Việt Nam là một yêu cầu cấp bách nhằm đưa TTCK Việt Nam phát triển”, TS. Phạm Hà (Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Mở TP. Hồ Chí Minh) nêu quan điểm.

Đồng tình với quan điểm này, ThS. Nguyễn Vân Anh (Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương) cho rằng đã đến lúc để TTCK Việt Nam cần một điểm nhấn trong lộ trình phát triển, đó chính là TTCK phái sinh.

Đây là điều tất yếu, giúp thị trường này hoàn thiện cấu trúc, nâng cao năng lực cạnh tranh trước các TTCK khu vực và quốc tế, giúp TTCK Việt Nam tiếp cận gần hơn với mục tiêu nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi (Emerging Market). Đồng thời, đây cũng là bước đi để khẳng định trình độ phát triển và mức độ hội nhập quốc tế của thị trường tài chính Việt Nam.

Để phát triển thị trường này, các khung pháp lý cho việc hình thành TTCK phái sinh của Việt Nam đã có, dù khá trễ so với các nước khác trong khu vực. Tuy nhiên, những rủi ro pháp lý vẫn còn, cùng với đó là bối cảnh kinh tế khó khăn, các hàng hóa trên thị trường và đối tượng chơi còn ít, một lộ trình cụ thể cả trong ngắn hạn và dài hạn cho phát triển thị trường chưa có… nên TTCK phái sinh và các sản phẩm của nó chưa phát triển.

Bà Vân Anh cho rằng, thời gian tới cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức về vai trò vị trí của TTCK phái sinh, tiếp tục hoàn thiện thể chế phát triển cho thị trường này, chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và xây dựng một TTCK cơ sở với quy mô và hiệu quả để làm tiền đề cho TTCK phái sinh phát triển.