Phát triển tổ chức tài chính phi ngân hàng: Đúng hướng để đảm bảo ổn định tài chính

Tham dự Hội thảo có đại diện một số Vụ, Cục thuộc NHNN; đại diện Bộ Tài chính, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cùng đại diện một số tổ chức tài chính phi ngân hàng, công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, công ty bảo hiểm…

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng cho biết: Tuy ngân hàng là trung gian tài chính phổ biến nhất nhưng không phải nơi duy nhất để cung ứng vốn trong nền kinh tế. Còn một bộ phận nữa là các tổ chức tài chính phi ngân hàng.

Toàn cảnh Hội thảo

Tuy không được phép huy động tiền gửi cũng không có chức năng thanh toán và chỉ chiếm một tỷ trọng nhỏ so với ngân hàng nhưng vai trò của nhóm tổ chức tài chính phi ngân hàng ngày càng quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế.

Theo bà Hiền, phân khúc khách hàng mà các định chế tài chính này hướng tới là những người có thu nhập thấp, thu nhập không ổn định... Chính vì vậy, tuy có lãi suất khác so với các ngân hàng thương mại nhưng mô hình này đáp ứng được nhu cầu của một số đối tượng, tránh để họ tìm tới tín dụng đen.

“NHNN cũng đã nhận thức rõ về điều này, từng bước tạo dựng nền tảng để các định chế tài chính phi ngân hàng phát triển bền vững. Định hướng phát triển của ngân hàng đến năm 2025 cũng đã có định hướng phát triển của các tổ chức tài chính phi ngân hàng”, bà Hiền nhấn mạnh.

Bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng phát biểu khai mạc Hội thảo

Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề phát sinh đằng sau hoạt động của tổ chức tài chính phi ngân hàng nên theo bà Hiền, cần có sự nghiên cứu, tìm hiểu để phát triển các định chế tài chính phi ngân hàng một cách bền vững, từ đó góp phần tạo sự ổn định của tài chính.

Tại Hội thảo, PGS.TS. Kiều Hữu Thiện, Giám đốc Trường đào tạo Vietcombank cũng là chủ nhiệm đề tài đã thay mặt cho nhóm thực hiện trình bày kết quả nghiên cứu.

Theo đó, có một số loại hình tổ chức tài chính phi ngân hàng có thể kể đến như công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ và quỹ đầu tư, doanh nghiệp bảo hiểm, công ty tài chính và cho thuê tài chính.

PGS.TS. Kiều Hữu Thiện, Giám đốc Trường đào tạo Vietcombank thay mặt nhóm thực hiện trình bày kết quả nghiên cứu

Để có thể đánh giá rõ hơn sự tác động của các tổ chức phi tài chính, nhóm nghiên cứu đã tiến hành xây dựng chỉ số ổn định tài chính (FSI). Kết quả cho thấy từ năm 2016, tình hình ổn định tài chính có nhiều chuyển biến tốt, đặc biệt năm 2018 chỉ số ổn định tài chính đạt giá trị cao nhất.

Ngoài ra, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, quy mô tài sản của các tổ chức tài chính phi ngân hàng ngày càng tăng về số tuyệt đối cũng như số tương đối khi so sánh với GDP và tổng tài sản hệ thống ngân hàng. Song song đó, thu nhập của các tổ chức này cũng tăng tương ứng.

Trong giai đoạn vừa qua, hiệu quả hoạt động của các tổ chức tài chính phi ngân hàng tỏ ra khá tốt, đặc biệt khi so sánh với hệ thống ngân hàng thương mại.

Sự phát triển về quy mô tài sản và hoạt động của các tổ chức tài chính phi ngân hàng có tác động tích cực tới việc tăng cường năng lực hoạt động của thị trường tài chính cũng như góp phần ổn định hệ thống tài chính.

Cùng với đó, hệ thống pháp luật, bộ máy quản lý hoạt động của tổ chức tài chính phi ngân hàng đã được định hình và dần hoàn thiện theo yêu cầu phát triển của thị trường tài chính.

Các đại biểu tham dự thảo luận, đóng góp cho đề tài

Tuy nhiên, một số mặt hạn chế có thể kể đến như: Thị trường của các định chế tài chính phi ngân hàng có quy mô nhỏ so với các nước trong khu vực, phát triển thiếu ổn định, nhiều giai đoạn biến động mạnh; cơ cấu vốn nền kinh tế chưa hợp lý, chủ yếu dựa vào hệ thống ngân hàng thương mại, do đó chưa đáp ứng tốt nhu cầu vốn của các thành phần kinh tế; năng lực quản trị doanh nghiệp, quản trị rủi ro và tài chính của các trung gian tài chính còn hạn chế nên dễ bị tổn thương trước những biến động/cú sốc thị trường...

Từ thực trạng trên, nhóm nghiên cứu đưa ra một số khuyến nghị: cần cơ cấu lại hoạt động của các tổ chức tài chính phi ngân hàng, thực hiện theo hướng coi trọng phát triển cả về quy mô và chất lượng; nâng cao năng lực quản lý rủi ro; tăng cường công tác quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm tra của cơ quan quản lý; kịp thời nắm bắt cơ hội và thách thức từ tác động của cách mạng công nghiệp để định hướng hoạt động của các nhóm ngành tổ chức tài chính phi ngân hàng.

Trao đổi tại Hội thảo, ông Hoàng Văn Phúc, Phó Tổng giám đốc Công ty Cho thuê tài chính BIDV, cho rằng tuy còn có rủi ro nhưng hoạt động tài chính phi ngân hàng cũng có tác động tích cực đến ổn định tài chính. Do đó, theo ông Phúc, đối với việc giám sát, quản lý hoạt động của các tổ chức này phải hợp lý và bắt kịp được tốc độ phát triển của thị trường; có những chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển ổn định, bền vững của các tổ chức tài chính phi ngân hàng.