Quyết tâm hoàn thành mục tiêu kép
Chính phủ đã phản ứng chính sách rất nhanh nhạy | |
Chung tay cùng vượt qua khó khăn |
Xuất phát từ thị trường, chia sẻ với doanh nghiệp
Để bảo đảm an sinh xã hội và tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh do Covid-19 gây ra, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 11/TTg (ngày 4/3/2020).
“Đây là một hành động kịp thời, có ý nghĩa động viên lớn đối với các DN”, ông Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economica Vietnam, bình luận.
Trong đó, đáng chú ý là tại Chỉ thị 11 có một số giải pháp sẽ mang lại lợi ích trực tiếp cho DN nếu như nhanh chóng được triển khai, ví dụ như cho phép DN chậm nộp thuế, các khoản phải đóng góp về BHXH, BHYT, giảm tiền thuê đất, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giảm lãi vay, giữ nguyên nhóm nợ, giảm phí…
Gói giải pháp hỗ trợ này cũng thể hiện rõ tính thận trọng của Chính phủ trong việc sử dụng và điều hành chính sách hướng tới mục tiêu kép là chống dịch, phục hồi sản xuất kinh doanh và ổn định vĩ mô. Điều đó được thể hiện ở việc phối hợp sử dụng gói giải pháp tài chính và tiền tệ. Trong đó, gói hỗ trợ tín dụng xuất phát chủ yếu từ thị trường.
Nó được đưa ra trên cơ sở các ngân hàng tự cân đối về năng lực tài chính, tự tính toán về các rủi ro tài chính, rủi ro hoạt động và rủi ro pháp lý của mình. Đặc biệt, tổng giá trị gói hỗ trợ vẫn nằm trong tổng hạn mức tăng trưởng tín dụng cho phép.
Việc giảm lãi suất, giảm phí không được tài trợ bằng nguồn vốn ngân sách mà bằng chi phí hoạt động và bằng lợi nhuận kỳ vọng trong tương lai của các NHTM. Vì vậy, có thể thấy rằng đây vẫn là các hoạt động tín dụng thông thường. NHNN không sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ của mình với tư cách là NHTW để hình thành nên gói hỗ trợ này.
Chính sách hỗ trợ cần hướng đến cả những DN không chịu ảnh hưởng trực tiếp từ dịch |
Tuy nhiên, theo ông Bình, gói hỗ trợ tín dụng không chỉ nên dành cho các DN chịu sự ảnh hưởng trực tiếp của Covid-19 (vì nhu cầu và năng lực hấp thu vốn mới của các DN này thấp nhưng họ sẽ giảm được thiệt hại nhờ các hỗ trợ như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay, giảm phí) mà cần hướng tới cả các DN không chịu sự ảnh hưởng trực tiếp của dịch, những DN đang nắm bắt những cơ hội mới, những yêu cầu mới của thị trường như trong thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt, trong giáo dục trực tuyến, sản xuất các trang, thiết bị y tế…
Phân tích về gói hỗ trợ tài chính, chuyên gia Lê Duy Bình thấy “khác hơn một chút”. Nhà nước đã chia sẻ với DN bằng cách tạm thời chưa thu những khoản phải thu từ DN trong ngắn hạn. Ở kịch bản tích cực là Covid-19 nhanh chóng được khống chế thì sẽ không có ảnh hưởng tiêu cực tới cân đối NSNN vào cuối năm vì DN phục hồi sản xuất sẽ đủ nguồn lực để hoàn trả những khoản nợ đã được cho phép chậm trả.
Song với kịch bản kém tích cực hơn, các khoản mà DN được phép chậm trả này có thể vẫn không được hoàn trả vào cuối năm thì áp lực đối với việc cân đối ngân sách năm sau chắc chắn sẽ tăng lên.
Hài hòa và cẩn trọng
Theo các chuyên gia, việc sử dụng giải pháp tài chính và tiền tệ sẽ phụ thuộc rất nhiều vào tình hình dịch bệnh và những biến chuyển của thị trường trong nước và quốc tế trong thời gian tới. Vì vậy, cần có các kịch bản khác nhau với những phân tích cụ thể về liều lượng của từng công cụ.
Trong khi đó theo TS. Võ Trí Thành, các gói hỗ trợ này là kịp thời nhưng để thiết thực, trúng và đúng thì cần dựa trên một số nguyên tắc. Nguyên tắc thứ nhất, vẫn phải giữ được nền tảng vĩ mô tốt, trên cơ sở đó mới hỗ trợ, giảm bớt các khó khăn do dịch gây ra. Vì sao như vậy? Bởi một mặt ổn định vĩ mô rất gắn với ổn định tâm lý trước dịch bệnh, mặt khác đó cũng là nền tảng tốt để cho kinh tế hoạt động, không phải chỉ bối cảnh dịch đang diễn ra mà cả sau khi đã hết dịch.
Nguyên tắc thứ hai, dịch bệnh hiện nay tác động đến cả bên cầu và bên cung, với rất nhiều yếu tố tác động đến nền kinh tế thực, trong đó cũng có rất nhiều yếu tố mang tính phi tiền tệ. Đây cũng là một hàm ý rất quan trọng là cần nỗ lực để ổn định tiền tệ nhưng linh hoạt thích ứng.
Nguyên tắc thứ ba, cần sử dụng tốt nhất những nguồn lực đã có và đang có. Đây cũng là bài học của rất nhiều các gói hỗ trợ trước đây vì nếu làm quá mức, lạm dụng thì thậm chí có thể gây ra những xáo trộn không cần thiết về ổn định kinh tế vĩ mô.
Nguyên tắc thứ tư, phải theo dõi rất sát diễn biến của dịch và khi cần thì có thể điều chỉnh, tăng cường hỗ trợ, tức là tùy tình hình để có hỗ trợ chứ không phải chỉ có các gói này xong rồi thôi.
Nguyên tắc thứ năm, phải gắn chống dịch - nhiệm vụ quan trọng nhất hiện nay - với tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ cho sản xuất kinh doanh. Chống dịch vừa mang ý nghĩa y tế, bảo vệ sức khoẻ người dân, đồng thời cũng thực sự có ý nghĩa với chuyện tiếp tục duy trì và phát triển các hoạt động kinh tế. “Đơn cử với gói hỗ trợ tiền tệ thì NHTW vẫn cần đảm bảo chính sách tiền tệ ổn định, đủ linh hoạt, thanh khoản tốt, theo dõi thị trường và nếu điều kiện cho phép (hiện nay thì chưa cần) có thể giảm lãi suất điều hành, dùng công cụ tiền tệ nếu cần. Còn trước mắt, các NHTM họ có các gói để khoanh nợ, giãn nợ, giảm lãi suất… theo hướng dẫn của NHNN. Thanh khoản ngân hàng hiện nay tương đối tốt thì trước mắt chỉ cần những giải pháp như vậy”, TS. Thành nhận định.
Bên tài khóa cũng vậy, cần thực hiện hoãn, giảm thuế, phí... Đồng thời với đó, cần thúc đẩy giải ngân đầu tư công cho hiệu quả. Ngoài ra, cần kết hợp nhiều biện pháp phi tiền tệ để tháo gỡ khó khăn này, ví dụ như kết hợp chống dịch với hoạt động sản xuất kinh doanh như việc đảm bảo điều kiện an toàn cho người lao động tại nơi làm việc để họ an tâm; kết hợp hài hòa giữa việc giáo dục (con cái đang phải nghỉ học) với việc bố mẹ phải đi làm; vấn đề thông quan sao cho an toàn; vấn đề là đi lại của chuyên gia, kỹ thuật viên (cách ly thế nào để người ta vẫn có thể làm được)…
“Theo như thiết kế hiện tại, các gói hỗ trợ bản thân chúng sẽ không gây áp lực lên tăng cung tiền, hoặc quá ảnh hưởng tới cân đối ngân sách trong trung hạn. Điều này thể hiện một một thái độ thận trọng cần thiết của Chính phủ về việc ưu tiên giữ ổn định các chỉ số vĩ mô trong các nỗ lực duy trì tăng trưởng kinh tế và hỗ trợ DN”, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economica Vietnam. |