Tăng trưởng hai chữ số: Động lực và bản lĩnh

Nền vững 2025 - Bệ phóng cho 2026

Năm 2026 - năm đầu tiên của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026 - 2030, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 10% trở lên, thể hiện quyết tâm rút ngắn khoảng cách phát triển với các nước trong khu vực và tiến gần hơn đến nhóm quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030. Theo các chuyên gia, năm 2026 có thể trở thành bước ngoặt đột phá nếu quá trình thực thi được triển khai hiệu quả. Báo cáo chiến lược “Khởi đầu của khát vọng” mới đây của SSI nhấn mạnh, đây có thể là chu kỳ chính sách tham vọng nhất trong lịch sử hiện đại của Việt Nam - thời điểm hội tụ đầy đủ nền tảng vĩ mô vững, thể chế cải cách và năng lực điều hành linh hoạt để mở ra giai đoạn tăng trưởng hai chữ số.

Nhìn lại chặng đường 2025, dù còn nhiều thách thức, song nền kinh tế đến nay đã đạt rất nhiều thành quả nổi bật với tăng trưởng GDP quý sau cao hơn quý trước và 9 tháng đầu năm tăng 7,85%. Các dự báo mới đây nhất (sau khi có kết quả tăng trưởng GDP quý III ở mức 8,23%) đều cho rằng, mức tăng trưởng trên 8% năm nay hoàn toàn khả thi. Đơn cử, báo cáo nghiên cứu Nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 có thể đạt từ 8–8,2% theo kịch bản cơ sở. Trong kịch bản tích cực hơn, tăng trưởng GDP năm 2025 sẽ ở khoảng 8,3-8,5%.

Với mức tăng trưởng GDP trong khoảng 8-8,5% (chắc chắn thuộc nhóm cao nhất khu vực và thế giới), trong khi ổn định vĩ mô tiếp tục được giữ vững, lạm phát được kiểm soát (dự báo dưới 4%), các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, và tỷ giá tương đối ổn định, các chuyên gia cho rằng, đây là nền móng vững chắc cho chu kỳ phát triển mới, đặc biệt khi hàng loạt cải cách thể chế đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Và nếu coi thị trường chứng khoán là “hàn thử biểu” của nền kinh tế thì việc thị trường khởi sắc - VN-Index phục hồi 55% so với đáy tháng 4/2025 - chính là sự phản ánh kỳ vọng lớn của nhà đầu tư trong và ngoài nước về triển vọng cải cách thực chất đang và sẽ tiếp tục được thúc đẩy.

Đầu tư cho các dự án cơ sở hạ tầng sẽ hỗ trợ nền kinh tế tăng trưởng nhanh trong tương lai

Kỳ vọng “thu hoạch sớm” từ cải cách

Nhưng năm 2025 nổi bật không chỉ thể hiện ở con số tăng trưởng cao mà còn ở tốc độ cải cách. Chính phủ đã đẩy nhanh tiến trình tái cấu trúc thể chế, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất kinh doanh, phân quyền mạnh mẽ hơn cho các địa phương... Các cải cách mang tính cấu trúc - bao gồm đẩy mạnh phát triển thị trường vốn, chuyển đổi số, và đầu tư cơ sở hạ tầng - sẽ củng cố vai trò dẫn dắt tăng trưởng của khu vực tư nhân trong nền kinh tế. “Với đà cải cách đang được đẩy mạnh và chính sách điều hành ngày càng linh hoạt, năm 2026 có thể trở thành bước ngoặt đột phá nếu quá trình thực thi được triển khai hiệu quả. Nền móng đã chắc chắn, và yếu tố quyết định giờ đây chính là năng lực triển khai”, báo cáo của SSI nhận định.

Theo đánh giá của tổ chức và chuyên gia, động lực chính cho tăng trưởng năm 2026 sẽ đến từ sức bật của nội lực kinh tế. Trong bối cảnh nhu cầu bên ngoài vẫn tiềm ẩn bất định, đầu tư công và tiêu dùng hộ gia đình tiếp tục là hai đầu tàu chủ lực. Chính phủ duy trì chính sách tài khóa mở rộng, đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm, đồng thời xem xét các biện pháp như giảm thuế VAT, thuế thu nhập cá nhân… nhằm củng cố niềm tin tiêu dùng. Trong khi đó, khu vực tư nhân và doanh nghiệp nhỏ và vừa được kỳ vọng bứt phá mạnh nhờ môi trường đầu tư cải thiện và khả năng tiếp cận tín dụng thuận lợi hơn.

Một điểm sáng khác nằm ở chính sách tiền tệ linh hoạt. Lộ trình bỏ “room” tăng trưởng tín dụng là một bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa khuôn khổ chính sách tiền tệ, cho phép các ngân hàng phân bổ vốn dựa trên hiệu quả và quản trị rủi ro thay vì hạn mức cứng. Trong khi đó, chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ toàn cầu sắp tới được kỳ vọng sẽ giảm áp lực lên tỷ giá, hỗ trợ NHNN duy trì mặt bằng lãi suất hợp lý và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.

SSI dự báo, trong kịch bản cơ sở, lãi suất sẽ giữ ổn định và thậm chí có thể giảm thêm khoảng 50 điểm cơ bản nếu điều kiện thuận lợi, qua đó kích thích đầu tư và mở rộng sản xuất. Dù áp lực tỷ giá có thể vẫn còn, mức độ biến động được dự báo giảm so với năm 2025, nhờ chi phí USD toàn cầu thấp hơn và quản lý thanh khoản ngoại hối hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, cùng với cơ hội là những thách thức không nhỏ. Các tổ chức và chuyên gia đều cảnh báo, những tháng cuối năm 2025 và năm 2026 nền kinh tế sẽ đối mặt với nhiều rủi ro đan xen. Trước hết là những yếu tố bên ngoài - căng thẳng địa chính trị, biến động thương mại toàn cầu và nguy cơ lạm phát nhập khẩu khi giá dầu, lương thực có thể tăng trở lại. Bên trong, các áp lực tỷ giá và lãi suất, cùng những vướng mắc trong giải ngân đầu tư công, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp… vẫn có thể xuất hiện, ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng. Ngoài ra, thị trường tài sản – từ bất động sản đang phục hồi nhưng chưa bền vững tới chứng khoán với dư nợ margin cao – cũng đòi hỏi giám sát chặt chẽ để tránh hình thành chu kỳ đầu cơ mới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tại các cuộc họp gần đây đều lưu ý thời gian tới, dự báo tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi, tạo áp lực lên công tác chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế - xã hội. Tổng Bí thư Tô Lâm trong phát biểu chỉ đạo về các công tác trọng tâm tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, ngày 13/10 vừa qua cũng lưu ý, đảm bảo phát triển nhanh nhưng phải bền vững, gắn với việc giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Những lưu ý và cảnh báo đó cho thấy, để “thu hoạch sớm” từ cải cách, Việt Nam cần bước đi vững chắc – vừa kiên định mục tiêu tăng trưởng cao, vừa chủ động ứng phó với các cú sốc bên ngoài.

Dự báo các chỉ số kinh tế chính (Nguồn: Báo cáo của SSI)

Thể chế vững - mở đường cho kỷ nguyên phát triển mới

Năm 2026 không chỉ là khởi đầu của kế hoạch 5 năm, mà còn là phép thử lớn cho sức mạnh thể chế và năng lực quản trị quốc gia. Chính phủ xác định, cải cách thể chế phải thực sự trở thành trụ cột của chu kỳ phát triển mới, từ mô hình hành chính quản lý sang hành chính phục vụ, từ tăng trưởng theo chiều rộng sang tăng trưởng theo chiều sâu dựa trên đổi mới và chất lượng.

Mục tiêu xuyên suốt là xây dựng môi trường đầu tư – kinh doanh năng động, minh bạch, cạnh tranh, tiệm cận nhóm dẫn đầu ASEAN, lấy doanh nghiệp và người dân làm trung tâm phục vụ. Trọng tâm của cải cách là giải phóng sức sản xuất, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, trong đó vốn đầu tư công được dùng như chất xúc tác để dẫn dắt khu vực tư nhân và thu hút FDI chất lượng cao.

Việt Nam cũng hướng tới tái định vị mô hình tăng trưởng trong giai đoạn 2026–2030. Ba hướng ưu tiên đã được xác lập rõ: tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn; chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành công nghiệp tương lai. Chính phủ đặt trọng tâm đào tạo nhân lực cho lĩnh vực chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và công nghệ số – những lĩnh vực được xem là “nhiên liệu” của kỷ nguyên mới.

Trên phương diện tài chính và thị trường vốn, việc thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp theo phân loại của FTSE Russell (từ tháng 9/2026), và trong tương lai có thể đáp ứng các tiêu chuẩn của MSCI Emerging Market, được kỳ vọng sẽ thu hút khoảng 1,6 tỷ USD dòng vốn thụ động từ các quỹ ETF, chưa kể đến lượng vốn lớn hơn đáng kể từ các quỹ chủ động. Cột mốc này đánh dấu vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu, giúp đa dạng hóa các kênh huy động vốn và giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng – một yêu cầu cấp thiết để đạt tăng trưởng hai chữ số bền vững.

Từ nền tảng của năm 2025, hành trình phát triển phía trước với bước khởi đầu từ năm 2026 sẽ đòi hỏi một năng lực triển khai mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Nếu thể chế được thông suốt, hạ tầng đồng bộ, nhân lực đủ tầm, 2026 sẽ không chỉ là một năm tăng tốc, mà còn là bước khởi đầu của kỷ nguyên phát triển mới: hiện đại, sáng tạo, tự cường và thịnh vượng.