Thời điểm để tăng tốc chuyển đổi số

Quan điểm phát triển nhanh và bền vững dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là ưu tiên số 1 đã được Nghị quyết Đại hội XIII khẳng định nhằm chuyển đổi kinh tế Việt Nam từ nền kinh tế có thu nhập trung bình sang thu nhập cao vào năm 2045 đòi hỏi tăng trưởng dựa trên năng suất. Đổi mới kinh doanh và số hoá là cách thức để Việt Nam đạt được tăng trưởng năng suất cao hơn, khả năng chống chịu và phục hồi tốt hơn khi có cú sốc từ bên ngoài.

Sau giai đoạn khởi động chuyển đổi số quốc gia, năm 2021 và cả giai đoạn 2021-2025 được nhận định là thời điểm để tăng tốc với những hành động, giải pháp triển khai cụ thể đối với từng bộ, ngành, lĩnh vực và địa phương.

Ảnh minh họa

Điều đáng kể là những năm gần đây, kinh tế số có sự gia tăng liên tục, đơn cử có năm tăng đến 30%. Riêng năm 2020, dịch Covid-19 tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu, chuỗi cung ứng hàng hóa bị đứt gãy, ảnh hưởng đến nhập khẩu, khiến người bán không có hàng bán, nhưng thị trường thương mại điện tử vẫn tăng 18%. Đặc biệt, tài khoản cá nhân và doanh nghiệp tham gia thị trường thương mại điện tử cũng gia tăng không ngừng.

Các chuyên gia dự báo chuyển đổi số và thương mại điện tử sẽ tiếp tục phát triển mạnh trong năm 2021, tạo xung lực mới cho tăng trưởng của nền kinh tế, đồng thời cũng đem đến cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam xây dựng những chiến lược kinh doanh mới.

Khảo sát với hơn 400 doanh nghiệp ở Việt Nam của Viện Phát triển doanh nghiệp (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) cho thấy, nhận thức của doanh nghiệp về công nghệ số thời gian qua rất tốt, với hơn 50% doanh nghiệp đã ứng dụng các công nghệ số trước khi có Covid-19; hơn 25% doanh nghiệp bắt đầu ứng dụng công nghệ số từ khi có Covid-19 và duy trì ý định tiếp tục sử dụng công nghệ số.

TS. Lương Minh Huân, Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp cho biết, kỳ vọng của doanh nghiệp trong ứng dụng công nghệ số cũng rất lớn, hay là những kỳ vọng liên quan đến giảm chi phí (hơn 71% doanh nghiệp), giảm giấy tờ (hơn 61% doanh nghiệp), quản trị kinh doanh hiệu quả và nâng cao chất lượng sản phẩm (trên 50% doanh nghiệp)... Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp băn khoăn rằng, chi phí ứng dụng công nghệ số vẫn còn cao, thiếu cơ sở hạ tầng công nghệ số, sợ rò rỉ dữ liệu cá nhân/doanh nghiệp, mà trọng tâm hướng đến là vấn đề thiếu thông tin công nghệ số, thiếu nhân lực nội bộ để ứng dụng... đang là những rào cản lớn hiện nay. Trong khi các DNNVV gặp khó khăn nhiều hơn liên quan đến các vấn đề nguồn lực nội bộ thì các doanh nghiệp lớn lo sợ nhiều hơn đến các vấn đề bên ngoài khi ứng dụng công nghệ số,

Covid-19 là cú huých lớn để doanh nghiệp nhận ra tính ưu việt của kinh tế số và yêu cầu cấp bách hơn nữa của quá trình chuyển đổi số. Mặc dù là lĩnh vực công nghệ, nhưng chuyển đổi số thành công hay thất bại lại không chủ yếu phụ thuộc nhiều vào công nghệ mà phụ thuộc chủ yếu vào quyết tâm chính trị, thể chế kinh tế quốc gia.

TS. Lương Minh Huân nhấn mạnh tới trách nhiệm của doanh nghiệp là phải đổi mới mô hình kinh doanh, xác lập mô hình quản trị dựa trên công nghệ số, hướng tới các mục tiêu phát triển sáng tạo, bền vững, bao trùm. Trong đó, đổi mới tổ chức trên nền tảng văn hoá sáng tạo sẽ là bước đi mở đường cho kinh tế số: sẵn sàng thay đổi, sẵn sàng từ bỏ các mô hình kinh doanh truyền thống để thiết lập mô hình kinh doanh mới, sáng tạo lại các chuỗi cung ứng và quy trình ra quyết định, loại bỏ những công đoạn trung gian, rườm rà, hình thức.

Ông Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và Cạnh tranh chia sẻ, tại một khảo sát doanh nghiệp của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) diễn ra vào năm 2020, có tới 30% doanh nghiệp đã có đầu tư công nghệ, máy móc để chuyển đổi cách thức vận hành, sản xuất, kinh doanh càng chứng tỏ chuyển đổi số không chỉ là nhu cầu của Chính phủ, mà đang trở thành nhu cầu tất yếu của cộng đồng doanh nghiệp Việt… Nếu doanh nghiệp muốn chuyển đổi số thành công thì phải: nghĩ lớn, làm cụ thể, quyết liệt từ việc nhỏ, có tính đổi mới, lan tỏa cao; gắn bó sâu sắc chuyển đổi số với chiến lược phát triển doanh nghiệp, trong đó lãnh đạo phải đi tiên phong.

Ông Phạm Nam Long, Giám đốc điều hành Công ty Abivin cho rằng, chuyển đổi số giúp doanh nghiệp tối ưu hóa tài nguyên bắt đầu bằng việc chuyển đổi các tài liệu, thông tin... sang nền tảng số. Từ đó, sử dụng các dữ liệu dạng kỹ thuật số để cải thiện quy trình vận hành và kinh doanh của doanh nghiệp. Để cầm chắc thành công, doanh nghiệp cần rà soát năng lực và nhu cầu của mình, tìm kiếm giải pháp phù hợp, bám sát thực tế khi phát triển, đảm bảo triển khai từng bước và tiếp tục duy trì, cam kết vận hành.

GS-TSKH Hồ Tú Bảo, Viện Nghiên cứu cao cấp về toán khẳng định, CMCN 4.0 đang mở ra cơ hội cho các quốc gia không có truyền thống công nghiệp, mở ra cơ hội cho doanh nghiệp từ nhỏ đến lớn đều có thể thực hiện được. Còn nếu ta không thể nhanh chóng chuyển đổi, ứng dụng công nghệ để tiến lên thì sẽ tiếp tục bị tụt hậu. Chuyển đổi số, nói đơn giản là chuyển đổi hoạt động của chính quyền, của nền kinh tế và của xã hội lên môi trường số. Chuyển đổi số chính là tự thay đổi để thích nghi với môi trường số, khai thác cơ hội số để thay đổi tổng thể và toàn diện cách sống, cách làm việc.