Thói quen người tiêu dùng đã thay đổi

	Mua vàng ngày vía Thần tài bằng ví điện tử không lo xếp hàng
	Lan tỏa phố, chợ không tiền mặt
	Mở rộng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ở khu vực nông thôn

Theo báo cáo Chỉ số Thanh toán mới của Mastercard, trong năm 2022, 94% người tiêu dùng tại Việt Nam đã sử dụng ít nhất một phương thức thanh toán kỹ thuật số và 60% trong số đó sử dụng ví điện tử bằng thao tác trên điện thoại thông minh. Người tiêu dùng cũng dự định sẽ sử dụng ví điện tử nhiều hơn trong tương lai; 77% cho biết sẽ sử dụng ví điện tử trên điện thoại thông minh thường xuyên hơn trong năm tới.

Có thể thấy, các hình thức thanh toán online đang ngày càng trở nên phổ biến và trở thành xu hướng trong thói quen tiêu dùng của người dân cả ở thành thị và các vùng nông thôn. Ông Nguyễn Việt Phương – Trưởng bộ phận Kỹ thuận phần mềm – Công nghệ ngân hàng doanh nghiệp, Ban Công nghệ Techcombank chia sẻ, nhiều năm trước, mỗi dịp Tết Nguyên đán, ngân hàng phải cử người túc trực, nạp tiền ở các máy ATM thường xuyên, nhưng 1 - 2 năm trở lại đây, việc rút tiền mặt ở ATM giảm đi rất nhiều, người dân đã làm quen với các phương thức thanh toán hiện đại như qua thẻ, QR Code, ví điện tử…

Giờ đây, ngay cả tại các khu chợ vùng nông thôn hay cửa hàng tạp hoá trong thôn xóm, không khó để bắt gặp hình ảnh QR Code được dán tại quầy để khách hàng thêm lựa chọn thanh toán. Theo Thống kê của Vụ Thanh toán, NHNN, trong năm 2022, các chỉ số thanh toán không dùng tiền mặt tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, việc triển khai các dịch vụ thanh toán điện tử qua Internet và điện thoại di động đã đạt được những kết quả ấn tượng, thu hút số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ khá lớn cũng như số lượng và giá trị giao dịch tăng cao. Trong 11 tháng đầu năm 2022, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 85,6% về số lượng và 31,39% về giá trị so với cùng kỳ năm 2021; qua kênh Internet tăng 89,36% về số lượng và 40,55% về giá trị; qua kênh điện thoại di động tăng 116,1% về số lượng và 92,3% về giá trị; qua phương thức QR Code tăng 182,5% về số lượng và 210,6% về giá trị...

Các chuyên gia cho rằng, thanh toán số tại Việt Nam đang trong giai đoạn bùng nổ với tốc độ tăng trưởng nhanh chóng với nhiều sản phẩm, dịch vụ ngân hàng hiện đại, tiện ích như chuyển tiền nhanh 24/7, thanh toán di động, dùng tài khoản viễn thông thanh toán - Mobile Money, sử dụng QR Code... đã phục vụ đắc lực và đáp ứng được nhu cầu của người dân và doanh nghiệp. Hoạt động thanh toán dịch vụ công qua ngân hàng tiếp tục được đẩy mạnh, đặc biệt trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, an sinh xã hội... Các hệ thống thanh toán quan trọng trong nền kinh tế được được vận hành ổn định, thông suốt và an toàn.

Đây chính là thành quả của việc các ngân hàng đã sớm nghiên cứu, ứng dụng nhiều công nghệ mới, hiện đại, an toàn, tiện lợi như ứng dụng Tokenization, thanh toán di động, sử dụng QR Code, định danh điện tử eKYC... trong hoạt động thanh toán. Đã có 82 TCTD triển khai thanh toán qua internet và 51 TCTD triển khai thanh toán qua mobile, hơn 100.000 điểm chấp nhận thanh toán QR Code.

Tính đến nay, 68% người trưởng thành ở Việt Nam đã có tài khoản ngân hàng; hơn 1,77 triệu khách hàng sử dụng Mobile Money; nhiều ngân hàng đã có các giao dịch của khách hàng trên kênh số đạt trên 90%, 100% nghiệp vụ thanh toán được số hóa… tạo nên những tiền đề quan trọng để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng phát triển.

Với mục tiêu lấy khách hàng làm trung tâm, đồng hành cùng với hành trình trải nghiệm của khách hàng, các nhà băng đang ngày càng nỗ lực để đem lại nhiều phương thức thanh toán tiện lợi, an toàn hơn. Ông Nguyễn Việt Phương cho biết, bên cạnh hình thức thanh toán thẻ, ngân hàng cũng đẩy mạnh thanh toán bằng QR Code, ví điện tử… QR Code sẽ ngày càng phổ biến do tất cả người dùng điều muốn sự thuận tiện, nhanh chóng, khi giờ đây tất cả các dịch vụ đều đã được tích hợp trên điện thoại di động. Khả năng lắp đặt của QR Code cũng rất dễ dàng, ai cũng có thể in mã QR của riêng mình. Dự báo đây sẽ là hình thức thanh toán bùng nổ thời gian tới.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng đưa ra cảnh báo, ngân hàng vẫn là “điểm đến” lý tưởng của tin tặc. Bởi, trong một hệ sinh thái mở không chỉ có ngân hàng mà còn cả Fintech, các bên cung cấp dịch vụ… độ mở càng nhiều song hành với rủi ro cao, nhất là khi ngân hàng số đang tạo ra một tài nguyên quý giá đó là dữ liệu khách hàng. Vì vậy, đi đôi với việc thúc đẩy chuyển đổi số, các ngân hàng cũng cần đặc biệt chú trọng tới việc đảm bảo an toàn, bảo mật cho các giao dịch của khách hàng. Người dân sẽ an tâm để tiền trong tài khoản thanh toán khi tin tưởng vào mức độ an toàn của dịch vụ ngân hàng.

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, trong năm 2023, NHNN sẽ tiếp tục thực hiện có hiệu quả Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, triển khai các giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số để ứng dụng mạnh mẽ những thành tựu của CMCN 4.0 vào hoạt động ngân hàng, xây dựng hệ sinh thái số nhằm đem lại tiện ích, an toàn và sự trải nghiệm cho khách hàng.

Đồng thời, tăng cường công tác giám sát các hệ thống thanh toán, hoạt động trung gian thanh toán; đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống công nghệ thông tin trong ngành Ngân hàng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng. Bên cạnh đó, ngành Ngân hàng phối hợp các Bộ, ngành triển khai thành công Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số...