Thúc đẩy Khu vực Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam

Sáng 1/3 tại tỉnh Attapeu (Lào), Hội nghị lần thứ 13 Ủy ban Điều phối chung Khu vực Tam giác phát triển CLV đã diễn ra dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào Khăm-chên Vông-phô-sỷ, Chủ tịch Ủy ban Điều phối CLV của Lào; Bộ trưởng Bộ Thương mại CHAM Ni-mul, Chủ tịch Ủy ban Điều phối CLV của Campuchia, và Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch Ủy ban Điều phối CLV của Việt Nam.

Hội nghị đánh giá cao kết quả hợp tác trong thời gian qua, đồng thời nhấn mạnh cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác vì sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi bên và của chung cả Khu vực.

Ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, mối quan hệ đoàn kết hữu nghị, gắn bó và tin cậy chính trị giữa 3 nước Campuchia - Lào - Việt Nam là di sản quý báu đối với cả 3 dân tộc, có ý nghĩa chiến lược trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển của 3 nước. “Việt Nam luôn coi đây là nhiệm vụ chiến lược và dành ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Năm 2024, 3 nước chúng ta sẽ đánh dấu 25 năm thành lập khu vực Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam, đây là một dấu mốc quan trọng của quá trình hợp tác trong khu vực”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Trong 25 năm qua, 3 nước đã phối hợp thực hiện nhiều hoạt động hợp tác chung, đã và đang góp phần xây dựng khu vực CLV không chỉ trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo và tăng cường sự kết nối, mà còn thúc đẩy sự giao lưu, trao đổi giữa 3 Quốc hội, 3 Chính phủ, các tổ chức và người dân của 3 nước thông qua sự hợp tác toàn diện ở các lĩnh vực gồm giao thông vận tải, viễn thông, năng lượng, thương mại, đầu tư, công nghiệp, tài chính ngân hàng, nông nghiệp, du lịch, y tế, văn hóa, lao động, giáo dục, môi trường, khoa học và công nghệ.

Trong khuôn khổ hợp tác, bước đầu đã xây dựng, hình thành được các cơ chế chính sách thông thoáng thúc đẩy đầu tư, thương mại trong khu vực. Các dự án đầu tư lớn đã và đang được triển khai trong các lĩnh vực thủy điện; hợp tác tìm kiếm, khai thác và chế biến khoáng sản; trồng, chế biến sản phẩm cây công nghiệp có giá trị cao... Hệ thống cơ sở hạ tầng dần được hình thành và phát triển, nhất là trong lĩnh vực giao thông, thủy điện.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, đến nay, các doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư 110 dự án với tổng vốn đầu tư 3,7 tỷ USD vào khu vực Tam giác phát triển tại Lào và Campuchia.

Quy mô kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Lào không ngừng được mở rộng từ mức 823,4 triệu USD năm 2016 lên 1,63 tỷ USD năm 2023 (gấp 2,1 lần). Quy mô thương mại Việt Nam -Campuchia tăng gấp gần 3 lần, từ mức 2,92 tỷ USD năm 2016 lên tới 8,56 tỷ USD vào năm 2023. Hợp tác trong các lĩnh vực ngoại giao, an ninh, giao thông, nông nghiệp, y tế, du lịch... cũng được các Bộ, ngành và địa phương 3 nước triển khai tích cực và hiệu quả.

Bên cạnh những kết quả của khu vực đã đạt được trong thời gian qua, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng thẳng thắn chỉ ra, những kết quả này vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được kỳ vọng đặt ra, chưa thực sự tạo được bước đột phá để phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương trong khu vực.

Một số nguyên nhân cụ thể được Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu ra, bao gồm: Hạn chế, bất cập về cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và thể chế; Một số cơ chế, thoả thuận trong khu vực đã được thông qua nhưng chưa thực sự được tích cực triển khai; Nguồn lực thực hiện các chương trình, dự án dành cho khu vực này từ mỗi quốc gia còn hạn hẹp, trong khi việc kêu gọi, thu hút nguồn lực hỗ trợ từ bên ngoài khu vực chưa được nhiều…

Bên cạnh đó, hợp tác thương mại và đầu tư còn nhiều bất cập, các chính sách thuế, hải quan, thủ tục đầu tư chưa được nhất quán…

Cần đột phá về phát triển cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và thể chế

“Để thúc đẩy việc triển khai cũng như xây dựng định hướng, kế hoạch hợp tác của Khu vực Tam giác phát triển cho các năm tiếp theo, đòi hỏi 3 nước chúng ta cần phải có những giải pháp đột phá về phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực và cải cách thể chế”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Trong đó về phát triển cơ sở hạ tầng, các nước cần ưu tiên nguồn lực cho phát triển các tuyến giao thông huyết mạch phục vụ vận chuyển hàng hóa đến các cảng biển, các trung tâm thương mại. “Việt nam sẽ ưu tiên xây dựng tuyến đường cao tốc Ngọc Hồi - Quy Nhơn phục vụ nhu cầu xuất khẩu hàng hóa của khu vực Tam giác phát triển. Đề nghị Lào và Campuchia chủ động ưu tiên nguồn lực để cải tạo, nâng cấp các tuyến giao thông kết nối với cao tốc Ngọc Hồi - Quy Nhơn của Việt Nam”, Bộ trưởng đề xuất.

Về phát triển nguồn nhân lực, 3 nước cần có giải pháp đồng bộ phát triển nguồn nhân lực nhằm thu hút đầu tư, đặc biệt là trong các lĩnh vực khu vực có thế mạnh như nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo, khai khoáng, du lịch... Trước mắt cần ưu tiên các chương trình hợp tác đào tạo hiện có cho việc phát triển nguồn nhân lực cho khu vực.

Về cải cách thể chế, mỗi nước cần chủ động rà soát các cơ chế hiện hành, các vướng mắc đối với phát triển kinh doanh, thu hút đầu tư... đồng thời chủ động xác định các dự án ưu tiên trên cơ sở thế mạnh của từng địa phương trong vùng.

Cùng với đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng 3 nước cần tiếp tục thực hiện các chương trình hợp tác thuộc các lĩnh vực. Cụ thể về hợp tác kinh tế, cần tiếp tục phổ biến và xây dựng Kế hoạch hành động thúc đẩy triển khai hiệu quả các Hiệp định, Thỏa thuận đã thống nhất và ký kết trong khuôn khổ hợp tác của khu vực Tam giác phát triển CLV. Tiếp tục nghiên cứu để cụ thể hóa, thông qua các cơ chế, chính sách đặc thù cho khu vực Tam giác phát triển để khuyến khích thương mại-đầu tư, trong đó chú trọng thương mại biên giới và phát triển kinh tế cửa khẩu trên đất liền, xây dựng hạ tầng cơ sở biên giới. Đơn giản hóa thủ tục vận chuyển hàng hóa qua biên giới, bảo quản nông sản, kiểm định chất lượng... góp phần giảm chi phí về lao động, phương tiện đi lại.

Tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án trong các lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, điện mặt trời, điện gió, công nghiệp khai thác, chế biến được triển khai trong khu vực. Triển khai nhanh, hiệu quả Kế hoạch hành động kết nối 3 nền kinh tế để nâng cao năng lực cạnh tranh, khả năng thu hút đầu tư nước ngoài, rút ngắn khoảng cách phát triển với các thành viên ASEAN khác.

Bên cạnh hợp tác phát triển kinh tế, cần chú trọng tăng cường hợp tác về an ninh - đối ngoại, xã hội, môi trường; thúc đẩy hợp tác giữa các tỉnh trong khu vực như tăng cường trao đổi các đoàn, giao lưu nhân dân…

Về nguồn lực để triển khai, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng trong quá trình thực hiện, cần nghiên cứu, lồng ghép các mục tiêu phát triển khu vực Tam giác phát triển CLV vào các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia và địa phương; Ưu tiên phân bổ nguồn lực ngân sách quốc gia (đầu tư công) để triển khai thực hiện các dự án trong khu vực; Khuyến khích, có cơ chế thu hút nguồn lực của khu vực tư nhân; Nghiên cứu, định hướng các dự án ODA của Việt Nam và Campuchia trong các lĩnh vực phù hợp để có thể triển khai trong khu vực Tam giác phát triển CLV.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng tin tưởng, thành công và những kết quả của Hội nghị hôm nay sẽ góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy triển khai cũng như xây dựng định hướng, kế hoạch hợp tác của Khu vực Tam giác phát triển CLV cho các năm tiếp theo.