Thúc đẩy rau quả xuất khẩu

	Kết nối cung - cầu để tiêu thụ nông sản
	Xuất khẩu nông sản chờ cơ hội sau đại dịch
	Tập trung nâng cao giá trị gia tăng của nông sản

Theo bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương), rau quả là mặt hàng có mức tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng nhất của ngành nông nghiệp. Có thời điểm, sản phẩm rau quả xuất khẩu có mức tăng trưởng ngang bằng, thậm chí vượt qua cả mặt hàng cà phê, bỏ xa các mặt hàng chủ lực khác như gạo, tiêu, điều... Tuy nhiên, năm 2019 và 5 tháng đầu năm 2020, nhóm hàng rau quả gặp khó khăn, khi Trung Quốc vốn là thị trường xuất khẩu chủ đạo (với tỷ trọng chiếm khoảng 70% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của cả nước) đã tăng cường các biện pháp kiểm nghiệm, kiểm dịch, kiểm tra chất lượng, truy xuất nguồn gốc theo hướng chuyển từ tiểu ngạch sang chính ngạch. Ngay lập tức, kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam sang thị trường này giảm 15% so với năm 2019. Đây là điểm yếu thấy được của việc phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường. Các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả không chịu bị động, mà tăng khai thác nhiều thị trường mới, nhóm sản phẩm nông sản mới. Đến nay, cơ cấu thị trường xuất khẩu rau quả có những chuyển dịch tích cực khi giảm sự phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, tăng tỷ trọng xuất khẩu sang các thị trường lớn châu Âu (EU), Hoa Kỳ (Mỹ), Hàn Quốc, Nhật Bản… Hàng rau quả vẫn là mặt hàng đầy tiềm năng của Việt Nam với khả năng tăng trưởng tốt ở nhiều thị trường mới.

Xuất khẩu rau quả đang có những tín hiệu phục hồi tốt

Việc giảm phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc có thể sẽ là cơ hội mới để đa dạng hóa thị trường và tập trung vào các thị trường khó tính hơn. Điều này thể hiện ở mức tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu rau quả sang các thị trường mới rất khả quan. Cụ thể một số thị trường tăng trưởng mạnh trong 5 tháng đầu năm 2020 như, ASEAN tăng 26,6%, Mỹ tăng 10,7%, EU tăng 32,2%, Hàn Quốc tăng 12,4%, Nhật Bản tăng 26,2%… Những thị trường này được Bộ Công thương đánh giá sẽ tiếp tục tăng trưởng, do quy mô thị trường và sức tiêu thụ lớn, thói quen tiêu dùng tương đồng, vị trí địa lý thuận lợi cho việc vận chuyển, mức thuế nhập khẩu các mặt hàng rau quả từ Việt Nam hầu hết đều đã về 0% do thực thi các Hiệp định thương mại tự do.

Đi qua giai đoạn cách ly vì dịch bệnh, ngay lập tức ngành thương mại đẩy mạnh công tác xúc tiến để củng cố và mở rộng thị trường xuất khẩu. Hiện nay, Bộ Công thương đang triển khai Đề án thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tham gia trực tiếp các mạng phân phối nước ngoài. Theo đó, bộ đã chỉ đạo và hướng dẫn các doanh nghiệp phân phối trong nước cũng như có vốn đầu tư nước ngoài triển khai các chương trình liên kết ổn định, lâu dài với nông dân để tiêu thụ rau quả, trái cây qua các hệ thống phân phối trong nước cũng như xuất khẩu thông qua các cơ sở phân phối của các doanh nghiệp này ở nước ngoài như hệ thống Lotte Mart, Emart tại Việt Nam và Hàn Quốc. Tổ chức Tuần hàng Việt Nam tại Pháp, Những ngày hàng Việt tại Cộng hòa Liên bang Đức… để đưa nông sản Việt vào hệ thống phân phối của Tập đoàn Casino (Pháp), Tập đoàn Metro Cash & Carry (Đức)…

Bên cạnh đó, cơ quan thương vụ Việt Nam tại nhiều nước như Singapore, Úc, Các tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, Pháp, Đức... đã liên hệ, vận động các đầu mối nhập khẩu, phân phối trái cây nước sở tại nhập khẩu rau quả của Việt Nam và đã tổ chức nhiều hoạt động quảng bá trực tiếp đến người tiêu dùng nước sở tại, đặc biệt là các sản phẩm đã có thương hiệu trên thị trường. Bộ Công thương cũng cập nhật tình hình diễn biến giá cả, tiến độ xuất khẩu các mặt hàng nông sản, những biến động của thị trường thế giới, nghiên cứu dự báo tình hình thị trường xuất khẩu, nhập khẩu… kịp thời thông báo, phổ biến đến các hiệp hội, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất nhằm định hướng, tổ chức kế hoạch sản xuất, kinh doanh cho phù hợp, kịp thời ứng phó với những biến động của thị trường.

Vấn đề còn lại của nông sản xuất khẩu Việt là yếu tố chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm. Do quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, diện tích chuyên canh tập trung nhỏ, quy trình canh tác, quản lý dịch bệnh chưa đồng bộ, nên chất lượng sản phẩm không đồng đều, khó kiểm soát được nguồn cung và khó áp dụng các chuẩn mực của thế giới về truy xuất nguồn gốc… Điều này dẫn đến khó khăn trong việc đàm phán để được công nhận về quản lý chất lượng và quản lý an toàn thực phẩm. Thế nên nhiều mặt hàng rau quả, trái cây của Việt Nam dù đã được nước ngoài giảm thuế về 0% nhưng vẫn chưa thâm nhập được nhiều thị trường.