Thương mại điện tử thu hẹp khoảng cách giữa các địa phương
Ít bị tác động từ dịch Covid-19
Đại dịch Covid-19 đã tác động không nhỏ tới nền kinh tế nhưng ở chiều ngược lại, cũng nhanh chóng làm thay đổi thói quen tiêu dùng, dẫn đến mua sắm trực tuyến nhiều hơn, giúp thương mại điện tử của Việt Nam năm 2020 vẫn tăng trưởng 15% và đạt quy mô khoảng 13,2 tỷ USD, theo Báo cáo Chỉ số thương mại điện tử (EBI) 2021 của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM).
Ông Nguyễn Thanh Hưng, Chủ tịch VECOM nhận định, trong giai đoạn cách ly cao điểm từ tháng 2 đến tháng 4/2020, mua sắm trực tuyến trở thành kênh duy nhất để tiếp cận một số hàng hóa và dịch vụ. Đáng kể nhất là trong khủng hoảng, các doanh nghiệp đã năng động hơn trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào kinh doanh trực tuyến, nhanh chóng thay đổi bộ máy tổ chức và hoạt động kinh doanh; đẩy mạnh chuyển đổi số, đào tạo nguồn nhân lực, khai thác tốt các nền tảng trực tuyến nhằm kết nối với khách hàng.
Ảnh minh họa |
Cũng nhờ cộng đồng người tiêu dùng mua sắm trực tuyến tăng nhanh dẫn tới nhiều lĩnh vực kinh doanh trực tuyến duy trì được sự ổn định và tăng trưởng tốt, như bán lẻ hàng hóa trực tuyến, giải trí trực tuyến, tiếp thị và đào tạo trực tuyến, thanh toán trực tuyến, gọi xe, giao đồ ăn... Nếu như tốc độ tăng trưởng trung bình của thương mại điện tử giai đoạn 2016-2019 đạt khoảng 30%. Quy mô thương mại điện tử bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tăng từ 4 tỷ USD năm 2015 lên khoảng 11,5 tỷ USD năm 2019. Với quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ của các doanh nghiệp cũng như sự thay đổi trong nhu cầu mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng, thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục tiến bước vững chắc và duy trì sự phát triển nhanh và bền vững cho cả giai đoạn 2016 - 2025.
Báo cáo Thương mại điện tử Đông Nam Á 2020 của Google, Temasek và Bain & Company tính toán thương mại điện tử Việt Nam có quy mô trên 14 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng 16%. Trong đó, lĩnh vực bán lẻ hàng hóa trực tuyến tăng cao nhất với 46%. Dự đoán tốc độ tăng trưởng trung bình giai đoạn 2020 - 2025 là 29%, tới năm 2025 quy mô thương mại điện tử Việt Nam có thể đạt 52 tỷ USD.
Quy mô thương mại điện tử tăng nhanh cũng sẽ thúc đẩy lĩnh vực thanh toán trực tuyến tiếp tục tăng trưởng mạnh. Theo đại diện Hội thẻ Ngân hàng Việt Nam, chỉ tính trong năm 2020, sản lượng giao dịch thanh toán trực tuyến thẻ nội địa qua hệ thống Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) tăng trưởng khá tốt tăng khoảng 185% và giá trị giao dịch tăng khoảng 200%. Trong đó, đáng ghi nhận về sự tăng trưởng mạnh mẽ của các ví điện tử.
Vẫn còn khoảng cách lớn giữa các địa phương
Báo cáo Chỉ số EBI 2021 của VECOM cho thấy, TP. Hồ Chí Minh tiếp tục dẫn đầu bảng xếp hạng với 67,6 điểm, đứng thứ hai là Hà Nội với 55,7 điểm, bỏ xa Đà Nẵng - xếp thứ ba với 19 điểm. Các địa phương thuộc khu vực phía Bắc và Tây Nam bộ có mức độ phát triển thương mại điện tử thấp nhất khi đứng ở cuối bảng xếp hạng.
Giai đoạn 2016 - 2020, khoảng cách thương mại điện tử giữa TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội với các địa phương còn lại hầu như không thay đổi. Điều này minh chứng một thực tế là nhiều địa phương chưa khai thác hết các cơ hội do thương mại điện tử mang lại, đồng thời các doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến vẫn chậm mở rộng quy mô kinh doanh ra các tỉnh ngoài TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, báo cáo bình luận.
Vẫn biết thương mại điện tử chính là một công cụ hữu hiệu giúp các địa phương khó khăn như các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc ít người xoá đói giảm nghèo, thu hẹp chênh lệch về thu nhập, đặc biệt là những địa phương liên quan đến các lĩnh vực như nông nghiệp.
Để 2021- 2025 sẽ là giai đoạn phát triển nhanh và bền vững, đạt được mục tiêu các địa phương ngoài TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội chiếm 50% giá trị giao dịch thương mại điện tử B2C của toàn quốc thì cần có sự phối hợp chặt chẽ, hành động quyết liệt của các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước. Như đào tạo năng lực quản lý nhà nước về thương mại điện tử, nâng cao năng lực ứng dụng thương mại điện tử... sẽ giúp các địa phương nâng cao thứ hạng của mình trong tương lai. Hay xây dựng giải pháp bán hàng trực tuyến; xây dựng hệ thống giám sát và quản lý hoạt động thương mại điện tử trên môi trường trực tuyến; xây dựng giải pháp đào tạo trực tuyến về thương mại điện tử ; nghiên cứu giải pháp thẻ thanh toán… hỗ trợ doanh nghiệp các địa phương tận dụng tối đa những lợi ích mà thương mại điện tử đem lại trong việc quảng bá sản phẩm, định vị thương hiệu, kết nối khách hàng và tìm kiếm thị trường, mở rộng mạng lưới kinh doanh.
Ngay từ năm 2020, Chính phủ điện tử đã phát triển mạnh mẽ tại các địa phương, nhiều dịch vụ công trực tuyến liên quan đến thương mại điện tử do các bộ, ngành cung cấp. Khoảng cách Chính phủ điện tử giữa các tỉnh, thành ngày càng được thu hẹp. Khi có hạ tầng tốt sẽ là tiền đề hỗ trợ tốt nhất cho hoạt động thương mại điện tử, góp phần thu hẹp dần khoảng cách giữa các địa phương.