Triển vọng ngân hàng và thị trường vốn năm 2025

Bức tranh vĩ mô từ thị trường Mỹ

Những bất định kinh tế trong năm 2025 sẽ khiến các nhà điều hành ngân hàng phải cảnh giác khi số liệu chi tiêu tiêu dùng đang dừng ở mức vừa phải và có khả năng giảm, theo báo cáo của Deloitte. Trong đó, những áp lực tài chính lớn từ phía người tiêu dùng cũng sẽ khiến các khoản chi tiêu qua thẻ tín dụng, mua ô tô có thể sẽ tăng trưởng chậm lại.

Nhu cầu thanh khoản của ngân hàng, sự miễn cưỡng của người gửi chấp nhận lãi suất thấp có thể đẩy lãi suất lên mức cao hơn. Biên lợi nhuận ròng trung bình của các ngân hàng dự kiến cũng sẽ giảm xuống mức 3% và 2,7% trong năm 2025 và 2026.

Lợi nhuận giảm, các ngân hàng bắt buộc phải cải thiện danh mục đầu tư, nhất là danh mục đầu tư chứng khoán. Trong kế hoạch này, các ngân hàng lớn sẽ có lợi thế cạnh tranh tốt hơn nhờ danh mục đầu tư đa dạng. Những điểm sáng khác về doanh thu ngân hàng qua đầu tư là nhờ hoạt động M&A, phát hành hay tập trung hoạt động thị trường vốn sẽ giúp ngân hàng cải thiện khiêm tốn thu nhập ngoài lãi nhất định.

Trong bối cảnh này, các ngân hàng có thể đặt ưu tiên hàng đầu vào việc tập trung tận dụng các đòn bẩy phù hợp để kiểm soát chi phí, lên kế hoạch hiện đại hóa công nghệ và giữ chân nhân tài chất lượng cao.

Thu nhập ngoài lãi

Như đã đề cập, chi phí tiền gửi dự kiến vẫn ở mức cao mặc cho lãi suất giảm trong bối cảnh nền kinh tế bất ổn tạo dựng nên một môi trường phù hợp cho việc phát triển các nguồn thu nhập ngoài lãi. Theo phân tích của Deloitte, các ngân hàng Mỹ có một số lựa chọn đáng cân nhắc sau đây để cải thiện thu nhập ngoài lãi của mình.

Ngân hàng bán lẻ: ngân hàng có thể giới thiệu các dịch vụ mới, đơn cử bao gồm tư vấn và các gói dịch vụ để nâng cao giá trị cho khách hàng; cân nhắc các chiến lược định giá mới, chẳng hạn như tính phí cho các dịch vụ hiện miễn phí, thiết kế mô hình định giá mới hay gộp hoặc bóc tách các dịch vụ; hiểu sâu hơn về nhu cầu của khách hàng và độ nhạy cảm về giá bằng cách tối ưu dữ liệu và marketing có mục tiêu.

Thanh toán: đảm bảo các giao dịch liền mạch và an toàn để gia tăng khối lượng giao dịch được xử lý; cộng tác với người bán để cung cấp các phương thức thanh toán an toàn khác nhau, giải quyết các yêu cầu của khách hàng và các mối quan tâm về bảo mật.

Quản lý tài sản: việc quản lý tài sản đang trở nên khó khăn hơn do mức độ cạnh tranh ngày càng tăng. Trong bối cảnh này, ngân hàng có thể mở rộng hoạt động tư vấn đầu tư cốt lõi đến các lĩnh vực như thuế, kế hoạch bất động sản hoặc chăm sóc dài hạn. Các sản phẩm phù hợp hơn như khoản đầu tư thay thế hay thiết kế lại cấu trúc phí để phù hợp với khách hàng cũng là yếu tố đáng cân nhắc.

Ngân hàng đầu tư: các ngân hàng nên tìm kiếm phí chấm dứt cao hơn (lên đến 25%) cho các giao dịch lớn; tập trung vào các giao dịch nhỏ hơn, có thể lặp lại trong thị trường tầm trung để hoạt động kinh doanh nhất quán; khám phá các thị trường địa lý mới (như Mexico) để tận dụng số lượng sáp nhập ngày càng tăng.

Khuyến nghị dành cho ngân hàng Việt Nam

Để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên trong năm 2025, hơn 20 ngân hàng thương mại đã thực hiện yêu cầu giảm lãi suất huy động song song với việc tung ra nhiều gói tín dụng lãi suất thấp. Việc chênh lệch lãi suất ở hai chiều dự kiến sẽ ảnh hưởng đáng kể đến biên lợi nhuận, đặc biệt khi hoạt động của các ngân hàng vẫn dựa vào tín dụng.

Được Chính phủ giao nhiệm vụ hiện thực hóa nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, việc các ngân hàng đa dạng hóa nguồn thu, cải thiện thu nhập ngoài lãi là điều không thể bỏ qua. Theo dự báo, tỷ trọng của thu nhập ngoài lãi trên tổng thu nhập của ngân hàng năm 2025 vẫn sẽ ở mức 22%. Tỷ trọng này có thể gia tăng khi các ngân hàng điều chỉnh chiến lược của mình trong từng mảng kinh doanh, tương ứng với nghiên cứu từ báo cáo của Deloitte.

Mặt khác, các ngân hàng cũng cần dành sự chú ý trong việc cắt giảm chi phí hoạt động. Cũng theo Deloitte, nhiều ngân hàng đang thực hiện những nỗ lực hay sáng kiến tiết kiệm chi phí, dù vậy thường không đạt được kết quả như mong đợi.

Tại thị trường Mỹ, một số ngân hàng đã công bố các kế hoạch chính thức bao gồm tối ưu hiệu quả chi nhánh, giảm số lượng nhân viên, tinh giản tổ chức hoặc rút khỏi các thị trường thứ yếu. Tuy nhiên, trong một cuộc khảo sát của Deloitte MarginPLUS, 56% trong số 25 lãnh đạo ngân hàng và thị trường vốn toàn cầu cho biết tổ chức của họ thậm chí không đạt được 50% mục tiêu tiết kiệm chi phí vào năm ngoái.

Bà Trần Thị Thúy Ngọc

Theo bà Trần Thị Thúy Ngọc, Phó Tổng Giám đốc Phụ trách Khách hàng và Thị trường, Deloitte Việt Nam, việc các ngân hàng đa dạng hóa nguồn thu, cải thiện thu nhập ngoài lãi là điều không thể bỏ qua. Bên cạnh đó, từ kinh nghiệm của các ngân hàng quốc tế, các ngân hàng Việt Nam nên hướng đến việc chuyển đổi chi phí bền vững hơn bằng cách sử dụng các đòn bẩy hiệu quả hơn.

Trong đó, cần khai thác sức mạnh của tính minh bạch về chi phí. Việc nắm bắt tính minh bạch về chi phí để hiểu nguyên do chi phí cơ bản tăng cao; phân tích chi phí hoạt động để hiểu cách tận dụng tài nguyên tốt hơn và giảm chi phí một cách bền vững.

Bên cạnh đó, cần mở rộng quy mô tự động hóa và AI để giảm chi phí và tăng năng suất. Đẩy nhanh việc áp dụng các công cụ tự động hóa và máy học; mở rộng quy mô AI và triển khai các mô hình ngôn ngữ lớn sẽ giúp tạo ra hiệu quả bổ sung và tiết kiệm chi phí.

Tích hợp việc kiểm soát rủi ro vào các sáng kiến thay đổi sớm. Việc lồng ghép yếu tố rủi ro và tuân thủ sớm vào các sáng kiến chuyển đổi và thay đổi chi phí sẽ giúp giảm chi phí bền vững.