Triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, nâng cao nguồn lực Quốc gia

Tăng cường kỷ luật tài chính, tinh gọn bộ máy

Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024 được triển khai mạnh mẽ, ngang tầm với phòng chống tham nhũng, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Chính trị và Ban Bí thư. Nhận thức của cán bộ, công chức và người dân về tiết kiệm đã có chuyển biến tích cực, góp phần kiểm soát chặt chẽ bội chi, nợ công, và triệt để tiết kiệm chi thường xuyên. Tuy nhiên, các đại biểu Quốc hội nhận định rằng tình trạng lãng phí tài sản công, dự án chậm tiến độ, và chi tiêu kém hiệu quả vẫn tồn tại, đòi hỏi giải pháp căn cơ, đặc biệt trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) nhấn mạnh rằng, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã được triển khai đồng bộ trên nhiều lĩnh vực, từ xây dựng thể chế đến quản lý tài sản công. Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống lãng phí, siết chặt kỷ luật tài chính, và tăng cường kiểm soát chi tiêu. Ý thức tiết kiệm trong sản xuất và tiêu dùng của người dân cũng có nhiều chuyển biến. Tuy nhiên, bà Ngọc chỉ ra rằng, tình trạng dự án đầu tư chậm tiến độ, công trình dở dang hoặc bỏ hoang kéo dài vẫn phổ biến, gây bức xúc trong dư luận. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, hơn 11.000 nhà đất là tài sản công, chủ yếu là trụ sở cơ quan, trường học, và trạm y tế, chưa được khai thác, xử lý hợp lý. Bà đề xuất Quốc hội và Chính phủ tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm toán các dự án chậm tiến độ, kiên quyết thu hồi các dự án không hiệu quả để tạo nguồn đất sạch thu hút đầu tư và phục vụ sản xuất của người dân.

Đại biểu Nguyễn Quốc Luận (Yên Bái) đánh giá cao sự quyết liệt của Chính phủ, đặc biệt qua Công điện số 80 ngày 1/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh xử lý tài sản sau sắp xếp bộ máy. Tuy nhiên, ông bày tỏ lo ngại rằng kết quả xử lý tài sản công chưa đạt kỳ vọng, với 62.739 cơ sở chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án sắp xếp, xử lý theo quy định. Ông Luận đề nghị Chính phủ rà soát, chỉnh sửa hoặc ban hành mới các văn bản hướng dẫn, đơn giản hóa thủ tục, và phân cấp mạnh cho địa phương để xử lý tài sản dôi dư. Ông cũng kiến nghị kiểm tra các tài sản không sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả của các bộ, ngành, tập đoàn, tổng công ty, để bàn giao cho địa phương quản lý, tránh thất thoát, lãng phí nguồn lực quốc gia.

Xử lý tài sản dôi dư, nâng cao hiệu quả đầu tư công

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã từ ngày 1/7/2025 dự kiến làm phát sinh khoảng 4.226 trụ sở dôi dư, đặt ra thách thức lớn trong quản lý và khai thác tài sản công. Các đại biểu nhấn mạnh rằng đây là cơ hội để tái cơ cấu bộ máy, nhưng cần giải pháp đồng bộ để tránh lãng phí, đặc biệt trong bối cảnh hơn 2.200 dự án tồn đọng với tổng vốn gần 230 tỷ USD đang gây áp lực lớn lên nguồn lực quốc gia.

Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) nhận định rằng, chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính là bước đi chiến lược nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân. Tuy nhiên, bà lo ngại về tình trạng trụ sở cũ dôi dư sau sáp nhập, trong khi trụ sở mới không đáp ứng yêu cầu không gian làm việc cho bộ máy lớn hơn. Bà đề xuất Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính nghiên cứu lộ trình bố trí vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp trụ sở làm việc và nhà công vụ cho các đơn vị hành chính mới, ưu tiên các địa phương khó khăn chưa tự cân đối ngân sách. Đồng thời, bà kêu gọi ban hành hướng dẫn thống nhất về quản lý, sử dụng trụ sở dôi dư, chuyển đổi công năng phục vụ cộng đồng như trạm y tế, nhà văn hóa, hoặc trung tâm học tập, để tránh hỏng hóc, xuống cấp.

Đại biểu Phạm Đình Thanh (Kon Tum) nhấn mạnh rằng, sắp xếp đơn vị hành chính là cơ hội để tái cơ cấu bộ máy, tinh gọn tổ chức, và sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức hiệu quả. Ông đề xuất Quốc hội và Chính phủ tăng cường kiểm tra, giám sát, yêu cầu các địa phương sàng lọc đội ngũ cán bộ kỹ lưỡng, giữ người làm được việc và loại bỏ những người không đáp ứng yêu cầu. Theo ông, việc này không chỉ đạt mục tiêu tinh gọn mà còn giải quyết tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, tạo động lực cho cán bộ nỗ lực, góp phần chống lãng phí nhân lực trong hệ thống chính trị.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Bà Rịa - Vũng Tàu) lưu ý rằng, giải ngân đầu tư công năm 2024 chỉ đạt 91,2%, thấp hơn mục tiêu 95%, và hơn 2.200 dự án tồn đọng với tổng vốn gần 230 tỷ USD, tương đương gần 50% quy mô nền kinh tế, đang gây lãng phí nghiêm trọng. Bà đề xuất tăng cường phân cấp, áp dụng hậu kiểm thay vì chỉ tiền kiểm, đưa chỉ tiêu giải ngân vào đánh giá thi đua, khen thưởng và công tác cán bộ. Bà cũng kiến nghị ứng dụng nền tảng số để giám sát tiến độ dự án, cảnh báo sớm rủi ro, và sàng lọc các dự án dàn trải, thiếu khả thi, đảm bảo nguồn lực đầu tư được sử dụng hiệu quả.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) thì nhấn mạnh cần thành lập tổ công tác với các chuyên gia kinh tế và pháp luật để đề xuất tháo gỡ, đơn giản hóa thủ tục đầu tư, tập trung cắt giảm, hợp nhất, hoặc liên thông thủ tục hành chính. Ông cho rằng việc xử lý dứt điểm các dự án tồn đọng sẽ khơi thông nguồn lực, hỗ trợ đạt mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025, đồng thời tránh lãng phí trong quản lý đầu tư công.