Việt Nam nên kiên trì cải cách dài hơi hơn để cải thiện nền tảng vĩ mô
Thâm hụt ngân sách và nợ công sẽ trở nên căng thẳng hơn
Đầu tháng 4 này, gặp nhau trong buổi hội thảo công bố báo cáo ấn phẩm thường niên đánh giá về nền kinh tế Việt Nam của trường Đại học Kinh tế quốc dân (NEU), 300 nhà khoa học và chuyên gia trong nước và các chuyên gia quốc tế đều cùng hướng đến một vấn đề: Nền kinh tế sẽ như thế nào nếu lại xuất hiện những ca lây nhiễm dịch bệnh trong cộng đồng, sức chống chịu của nền kinh tế sẽ ra sao.
Diễn biến của đại dịch COVID-19 còn rất khó lường, nhiều ngành kinh tế vẫn đang và tiếp tục bị tác động nặng nề của đại dịch này. Mục tiêu tăng trưởng 6,5% đặt ra cho năm nay là một thách thức. Không ít ý kiến lo ngại việc đạt được mục tiêu này đang trở thành hy vọng mong manh nếu không kịp có các biện pháp kích thích kinh tế mới và gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế.
“Thách thức lớn nhất đối với kinh tế Việt Nam năm 2021 là khả năng chống chịu của nền kinh tế sẽ như thế nào nếu làn sóng lây nhiễm dịch bệnh trở lại. Sức chịu đựng của nền kinh tế phụ thuộc rất lớn vào dư địa của các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ”, PGS.TS.Phạm Hồng Chương – Hiệu trưởng NEU phát biểu.
“Tình hình đòi hỏi Chính phủ phải có những giải pháp quyết liệt hơn để tăng cường sức đề kháng (khả năng chịu đựng) của nền kinh tế, chuẩn bị đủ năng lực ứng phó khi dịch bệnh kéo dài. Từ đó tăng cường tiềm lực để phục hồi kinh tế nhanh chóng ngay khi dịch bệnh được khống chế, không để nền kinh tế rơi vào suy thoái”, PGS.TS. Phạm Hồng Chương – Hiệu trưởng NEU nêu vấn đề.
Ảnh minh họa |
300 nhà khoa học và chuyên gia trong nước và ngoài nước cùng một quan điểm cần phải có một chương trình kích thích kinh tế mới, một chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, hỗ trợ sản xuất kinh doanh mới đề không chỉ chống chọi với đại dịch mà còn phải đưa nền kinh tế bật dậy tăng trưởng mạnh trở lại sau đại dịch. Nhưng điều các chuyên gia và các nhà khoa học đang lo ngại Việt Nam có rất ít dư địa tiền tệ và tài khóa.
“Quy mô chi tiêu ngân sách có thể gia tăng nếu đại dịch tái bùng phát và kéo dài, trong khi thu ngân sách trở nên khó khăn hơn do nền kinh tế rơi vào vòng xoáy suy giảm. Theo đó, thâm hụt ngân sách và nợ công sẽ trở nên căng thẳng hơn khiến cho dư địa tác động của chính sách tài khóa sẽ bị thu hẹp lại”, PGS.TS. Phạm Thế Anh, NEU phát biểu.
Thiết kế lại hệ thống thuế thu nhập cá nhân
Bên cạnh đó, theo PGS.TS.Tô Trung Thành, NEU, rủi ro kinh tế vĩ mô có thể gia tăng khi tiếp tục nới lỏng mạnh hơn chính sách tiền tệ để hỗ trợ nền kinh tế nên chính sách tiền tệ nới lỏng cần hết sức thận trọng về quy mô và thời gian kéo dài, đặc biệt là khi các hoạt động kinh tế sôi động trở lại.
Đồng thời, chính sách tài khóa cần phải chi tiêu đúng trọng tâm, tiết kiệm, hỗ trợ các đối tượng thực sự cần thiết. Các chính sách hỗ trợ bằng tài khóa như giảm các loại phí, lệ phí hiện đang được thực hiện một cách dàn trải nhưng ít có tác động thực mà có thể gây lãng phí ngân sách, vì vậy cần thu hẹp đối tượng thụ hưởng chính sách này.
Trong bối cảnh dư địa tài khóa và tiền tệ đang hẹp lại, quan điểm của các nhà khoa học thuộc NEU là trong các chính sách kích thích kinh tế thì ưu tiên hàng đầu là các chính sách liên quan đến an sinh xã hội. Trong đó, ưu tiên cao nhất là hỗ trợ những người mất việc làm (trong cả khu vực chính thức và phi chính thức).
“Dịch COVID-19 còn có thể tái bùng phát bất kỳ lúc nào, do vậy, các gói an sinh xã hội cho các đối tượng bị ảnh hưởng cần được tiếp tục duy trì và cần sớm sửa đổi điều kiện hỗ trợ và cách thức thực hiện chính sách hỗ trợ này, các chuyên gia của NEU đề nghị.
Tiếp đến, là các hỗ trợ để giảm chi phí đối với doanh nghiệp bị ảnh hưởng.
Và để đảm bảo đời sống cho người dân và tính công bằng thì về lâu dài việc thiết kế lại hệ thống thuế thu nhập cá nhân là cần thiết. Bởi lẽ, hệ thống thuế thu nhập cá nhân hiện tại được thiết kế từ nhiều năm trước với biểu thuế quá dày, mức thu nhập khởi điểm chịu thuế rất thấp, điều kiện để điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh chưa phù hợp với diễn biến của nền kinh tế hiện tại, theo PGS.TS.Tô Trung Thành.
Theo các chuyên gia và các nhà khoa học, song hành với những chính sách mang tính ngắn hạn đang thực hiện nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của COVID-19, Việt Nam nên kiên trì với những cải cách dài hơi hơn để cải thiện nền tảng vĩ mô và giảm thiểu rủi ro trong tương lai.
“Chúng ta cần tận dụng thắng lợi trong chống dịch để đứng lên sớm hơn so với thế giới. Đây là lợi thế của Việt Nam ta. Có một điều là mọi bàn luận chỉ xoay quanh COVID-19 trong khi trong năm 2020 chúng ta không chỉ đương đầu với COVID-19 mà còn đương đầu với nhiều khó khăn khác như bão lũ thiên tai và nhiều vấn đề khác đang tồn tại trong nền kinh tế. Năm 2021 này cũng vậy. Nếu ta nhìn ra được những vấn đề đó và tận dụng cơ hội này để hành động ta sẽ thành công trong tương lai”, PGS.TS.Trần Đình Thiên – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam kết luận.