Vui buồn nghề shipper mùa dịch

	TP.HCM: Xem xét tiêm vắc-xin COVID-19 cho 62.000 shipper
	Shipper bội thu đơn hàng mùa dịch

Bùng nổ mạnh mẽ trong đại dịch

6h sáng, anh Nguyễn Minh Tân (Hà Nội) khoác vội chiếc áo đồng phục Shopee để đi làm. Anh thường bắt đầu công việc bốc xếp và giao hàng từ 6h30 sáng các ngày trong tuần và kết thúc vào 8h mỗi tối, đều đặn hai năm nay. Mới đầu, mỗi ngày anh giao 50-80 đơn hàng nhưng thói quen mua sắm thay đổi trong mùa dịch để hạn chế tiếp xúc đã đẩy số lượng đơn hàng lên đến 120 đơn một ngày. “Có việc làm ổn định, có thu nhập giữa mùa dịch, gia đình tôi sống an tâm hơn”, anh nói.

Năm 2021 trôi qua, không ít người mất việc làm và thu nhập vì sự bùng phát của dịch Covid-19, nhưng đây cũng là chất xúc tác mạnh mẽ giúp nghề giao hàng (shipper) trở nên "hot" nhất trong năm qua. Shipper trở thành mắt xích quan trọng để việc lưu thông hàng hóa trong bối cảnh giãn cách xã hội.

Mới gia nhập đội ngũ shipper chưa lâu, chị Nguyễn Thị Vân (quận Hà Đông, TP. Hà Nội) cho biết sau khi nghỉ việc ở một trường mầm non tư thục, nghề này mang đến cho chị thu nhập tốt và ổn định trong thời điểm khó khăn nhất. Nghề shipper cũng không đòi hỏi bằng cấp, kinh nghiệm nên những người làm cùng chị cũng đa dạng lứa tuổi và giới tính, có những em mới chỉ là sinh viên năm nhất siêng năng đã có thể kiếm được 1.000.000 đồng/ngày.

Nghề shipper có sức hấp dẫn đến nỗi không ít người quyết định "nhảy việc" văn phòng để sang gắn bó với nó. Anh Trịnh Mạnh Thắng, tốt nghiệp ngành marketing tại một trường đại học ở Hà Nội cho biết, thu nhập của các shipper trong mùa dịch "ăn đứt" các nghề khác anh từng làm. Sau khi ra trường, anh làm nhân viên tại một doanh nghiệp bảo hiểm, thu nhập mỗi tháng chỉ vỏn vẹn 5.500.000 đồng, vừa đủ chi trả sinh hoạt phí. Từ ngày làm shipper, anh đã tiết kiệm được một khoản và còn gửi được tiền hỗ trợ gia đình ở quê.

Chất xúc tác chính để phát triển nghề shipper đến từ hoạt động thương mại điện tử không ngừng phát triển. Theo Sách trắng Thương mại điện tử năm 2021 do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), trong những năm qua, thương mại điện tử tại Việt Nam liên tục ghi nhận mức tăng trưởng mạnh. Đặc biệt từ khi bắt đầu đại dịch, Việt Nam đã có thêm 8 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số mới với 55% đến từ các khu vực không phải thành phố lớn. Trước đó trong năm 2020, Việt Nam có khoảng 49,3 triệu người tiêu dùng tham gia mua sắm trực tuyến, tăng hơn 10% so với năm 2019 và xấp xỉ 50% so với trước đó ba năm.

Nắm bắt xu hướng, không chỉ những ông lớn về dịch vụ chuyển phát như Viettel Post, EMS, VNPost, mà các công ty tư nhân có thương hiệu (giaohangnhanh, supership, giaohangtietkiem) và những doanh nghiệp nước ngoài (Grab, Now, Bae Min, Lalamove, Shopee) cũng chiếm lĩnh thị trường đầy tiềm năng này. Mỗi doanh nghiệp đã thu hút và tạo công ăn việc làm cho hàng chục nghìn lao động trong mùa dịch.

Mới đây, Báo cáo về biến động thị trường lao động phổ thông trước tác động của làn sóng Covid-19 lần thứ 4 và xu hướng phục hồi trong giai đoạn hậu giãn cách của Trang Việc Làm Tốt cho biết, đây là thời điểm mà lực lượng lao động phổ thông sẽ có những sự chuyển đổi ngành nghề, đặc biệt từ nhóm ngành dịch vụ nhà hàng khách sạn quán ăn và bán hàng sang các nhóm ngành có tốc độ phục hồi nhanh như công nhân hoặc ngành ít chịu tác động bởi dịch Covid-19 như giao nhận vận tải hàng hóa bằng xe máy hoặc ô tô.

Dù "bùng nổ" số lượng trong thời gian qua nhưng không ít shipper phải đối mặt với nguy hiểm và rủi ro trong lúc làm việc. Nhớ lại 14 ngày cách ly tại bệnh viện dã chiến, anh Đặng Văn Chiến (quận Hoàng Mai) chia sẻ, không thể tin mình có thể vượt qua chuỗi ngày đầy khó khăn đến vậy. Trước khi nhập viện, anh làm shipper gần nơi vùng đỏ để cung cấp lương thực cho bà con, mỗi ngày đều phải "chọc mũi" xét nghiệm khiến cho mũi bị tấy đỏ, sát khuẩn nhiều lần khiến da tay khô nứt rất đau. Tuy nhiên, đến buổi ship hàng cuối tháng 10, anh nhận được kết quả dương tính và phải điều trị tại bệnh viện, lúc đó anh mới thực sự thấy được ranh giới giữa sự sống và cái chết mong manh đến thế nào.

May mắn chưa bị nhiễm bệnh nhưng anh Mạnh Thắng (quận Đống Đa, TP. Hà Nội) cũng vô số lần gặp những tình cảnh "dở khóc, dở cười". Anh Thắng kể, dù trước khi giao hàng đều gọi điện xác nhận, trao đổi với khách trước nhưng vẫn bị "bom" hàng hoặc phải giao đến lần thứ 3 khách mới nhận. Không chỉ vậy, có lần anh còn nhận ứng trước đơn hàng cho shop mang đến cho khách rồi nhận lại tiền. Nhưng đến nơi, chủ nhà báo không có ai đặt hàng, quay về hoàn đơn thì shop không nhận lại, anh đành ngậm ngùi cầm hàng, mất tiền. Trường hợp éo le nhất trong mùa dịch, anh từng vượt quãng đường hơn 20 km để ship kịp hàng cho khách, tới địa điểm ship anh gọi điện báo khách xuống nhận hàng thì khách báo mình là F0 nên phải hủy đơn để đi cách ly và điều trị.

Đáng chú ý, đã không ít trường hợp shipper trở thành nạn nhân trong các vụ cướp tài sản. Mới đây, Công an tỉnh Thanh Hóa đã làm rõ và bắt giữ 2 đối tượng về hành vi "cướp tài sản" của một shipper trên địa bàn tỉnh. Theo đó, shipper này vận chuyển một đơn hàng là chiếc điện thoại Iphone 7 Plus (trị giá hơn 4 triệu đồng) để giao cho khách hàng là 2 đối tượng trên. Tại đây, 2 đối tượng không thanh toán tiền hàng mà còn sử dụng kiếm để đe dọa cướp đi chiếc điện thoại, sau đó tẩu thoát. Tại cơ quan điều tra, 2 đối tượng khai nhận đã chuẩn bị sẵn kiếm và hướng dẫn shipper đến vị trí vắng người qua lại để giao hàng, sau đó cướp tài sản.

Vượt khó để lưu thông hàng hóa

Hiểm nguy là vậy, nhưng các shipper vẫn mệt mài làm việc để vận chuyển hàng hóa nhanh nhất. "Nếu không có shipper, cửa hàng của chúng tôi cũng phải đóng cửa nghỉ dịch mất thôi", anh Đình Phương, chủ cửa hàng rau quả sạch trên phố Bà Triệu, TP. Hà Nội, chia sẻ. Theo anh Phương, nhu cầu của người dân về thực phẩm an toàn tăng đột biến trong đợt giãn cách nhưng cả người bán và người mua đều phải hạn chế đi lại. Do đó, để cung cấp thực phẩm cho người dân, cửa hàng phải đặt shipper từng đơn hàng dù ít hay nhiều. Nhờ có đội ngũ shipper chuyên nghiệp, cửa hàng vẫn có doanh thu tốt, hàng hóa được vận chuyển kịp thời, số lượng đơn hàng hoàn trả cũng rất ít.

Là một khách hàng ưa thích mua sắm trực tuyến, chị Kiều Anh là người hiểu rõ nhất tầm quan trọng của shipper trong mùa dịch. Kể từ khi có dịch, dù mua những đồ nhỏ nhất trong nhà chị cũng đặt hàng chuyển phát để hạn chế tiếp xúc. “Gọi shipper mình vừa mua được mặt hàng mình cần vừa không phải đi lại nhiều, thanh toán trực tuyến rất tiện. Hơn nữa, đa số shipper đều được tiêm đầy đủ vắc-xin, hàng hóa được khử khuẩn trước khi nhận, đảm bảo khoảng cách an toàn”, chị cho biết.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp vận tải, đại diện Lalamove cho biết, các đối tác tài xế vận chuyển hàng hóa là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng thiết yếu cho các cơ sở y tế, cửa hàng cung cấp nhu yếu phẩm, cũng như góp phần hạn chế dịch bệnh lây lan trong cộng đồng. Chính vì vậy, đơn vị rất chú trọng việc hỗ trợ nền tảng vững chắc cho các tài xế an tâm làm nghề; sẵn sàng kết nối và hỗ trợ nhau các thông tin hữu ích để shipper có thể hoàn thành đơn hàng nhanh và dễ dàng nhất. Gần đây nhất, đơn vị cũng triển khai chương trình miễn phí chiết khấu giúp shipper có cơ hội tăng thêm thu nhập, khích lệ việc tiêm phòng vắc-xin, giúp kết nối tài xế và khách hàng hiệu quả hơn, nâng cao chất lượng dịch vụ giao hàng.

Để phục vụ tốt hơn, nhiều doanh nghiệp đã quyết định đầu tư cho nhân sự là shipper. Đơn cử, Công ty vận chuyển Ninja Van đã nhanh chóng hoàn tất tiêm chủng cho hơn 90% tài xế, trang bị kính - khẩu trang - nước rửa tay yêu cầu tuân thủ chặt chẽ quy định an toàn chống dịch như xịt khử khuẩn hàng hóa… Hay tại thương hiệu giao hàng nhanh BEST Express, nhân sự là cốt lõi của mọi định hướng kinh doanh. Trong đó, đơn vị đã có chính sách làm việc "3 tại chỗ", xét nghiệm định kỳ, tiêm vắc-xin và đào tạo shipper quy trình giao hàng đảm bảo an toàn và các kỹ năng xử lý tình huống, chăm sóc khách hàng, tiếp xúc giải quyết vấn đề cho lực lượng shipper và khối dịch vụ khách hàng tại văn phòng...

Nói về sự bùng nổ của nghề shipper trong thời gian qua, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cho rằng đây là yếu tố tất yếu để tránh đứt gãy chuỗi cung ứng, lưu thông hàng hóa được thông suốt, việc sản xuất kinh doanh không ngưng trệ. Không được giao hàng đồng nghĩa với việc hàng quán, cửa hàng được mở cửa không có doanh thu, người tiêu dùng cũng gặp khó khăn, thiếu thốn những vật dụng cần thiết. Trong giai đoạn mới, shipper trở thành mắt xích quan trọng trong chủ trương thích ứng an toàn với dịch Covid-19 để mở cửa nền kinh tế. Vì vậy, đã đến lúc coi shipper là một nghề cần được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp.