Xây dựng, sửa đổi Luật Kinh doanh bảo hiểm là cần thiết

Cần thiết ban hành luật sửa đổi

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình. Theo đó, Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành ra đời cách đây đã 20 năm, đến nay bộc lộ một số bất cập, không còn thống nhất, đồng bộ với quy định mới được sửa đổi, bổ sung tại Bộ luật Dân sự cũng như các văn bản quy phạm pháp luật được Quốc hội ban hành.

Bên cạnh đó, một số quy định tại Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành chưa theo kịp với quốc tế như quy định về phòng chống trục lợi bảo hiểm, rửa tiền, tài trợ khủng bố chưa đầy đủ; điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài còn hạn chế; mô hình quản lý tài chính lạc hậu; chưa có yêu cầu về quản trị rủi ro… Do đó, việc xây dựng và ban hành Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) là cần thiết.

Trình bày Báo cáo thẩm tra về dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết Ủy ban tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Kinh doanh bảo hiểm nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng; khắc phục những hạn chế, bất cập, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) khi được thông qua sẽ giúp phát triển thị trường bảo hiểm an toàn, minh bạch, bền vững, hiệu quả, tiệm cận với các thông lệ quốc tế, nâng cao khả năng cạnh tranh và cùng với thị trường tiền tệ - tín dụng và thị trường chứng khoán trở thành các kênh dẫn vốn quan trọng cho nền kinh tế.

Ủy ban Kinh tế đánh giá cao Hồ sơ dự án Luật đã được Cơ quan soạn thảo chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng, đầy đủ, đáp ứng yêu cầu quy định tại khoản 1 Điều 64 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Các nội dung của dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, quy định của Hiến pháp năm 2013 và tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

So với Luật hiện hành, dự thảo Luật có phạm vi điều chỉnh bao quát hơn, như đã bổ sung nội dung quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh bảo hiểm; bổ sung quy định về đối tượng áp dụng để quy định rõ, cụ thể hơn những đối tượng được điều chỉnh bởi luật…

Tiếp tục rà soát, điều chỉnh nội dung để bảo đảm đồng bộ

Tuy nhiên, dự thảo Luật này sau khi được thông qua sẽ song song tồn tại với nhiều luật khác. Do đó, đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ, đối chiếu với các luật liên quan nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật. Một số ý kiến đề nghị cần bố cục lại một số chương, mục của dự thảo Luật cho hợp lý hơn.

Thẩm tra một số nội dung cụ thể, Ủy ban Kinh tế cho rằng dự thảo Luật đã cụ thể hóa các nội dung được xác định sẽ ưu tiên áp dụng theo Luật Kinh doanh bảo hiểm. Việc ưu tiên áp dụng Luật Kinh doanh bảo hiểm đối với một số nội dung mang tính chuyên ngành, đặc thù về kinh doanh bảo hiểm là hợp lý.

Tuy nhiên Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc quy định nguyên tắc áp dụng pháp luật như tại Điều 3 của dự thảo Luật sẽ làm phát sinh mâu thuẫn với nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Do đó, đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu không quy định nội dung này tại Điều 3 của dự thảo Luật, đồng thời tiếp tục rà soát, bổ sung quy định đặc thù so với luật khác ngay tại dự thảo Luật.

Ủy ban Kinh tế đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát quy định về chính sách phát triển bảo hiểm để quy định cụ thể hơn và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết để tạo linh hoạt trong triển khai thực hiện bảo đảm các chính sách này khả thi trên thực tế.

Bên cạnh đó, đề nghị làm rõ quy định về bảo hiểm bắt buộc và bắt buộc phải mua bảo hiểm, thuyết minh rõ phạm vi bảo hiểm của từng sản phẩm bảo hiểm bắt buộc, việc đáp ứng tiêu chí về bảo hiểm bắt buộc… để đề xuất sửa đổi, bổ sung nội dung, tên gọi của sản phẩm bảo hiểm cho phù hợp với thực tế, định hướng phát triển thị trường bảo hiểm.

Về các điều kiện kinh doanh, cấp phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, Ủy ban Kinh tế cơ bản tán thành với các quy định tại dự thảo Luật. Tuy nhiên, Cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát các quy định liên quan để bảo đảm công khai, minh bạch, thuận lợi cho doanh nghiệp, phù hợp với Luật Doanh nghiệp năm 2020.

Đáng chú ý, Ủy ban Kinh tế nhận thấy tại dự thảo Luật có quy định một số nội dung liên quan đến phá sản của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm chưa phù hợp với quy định tại Luật Phá sản. Vì vậy, Cơ quan soạn thảo cần làm rõ tính cần thiết phải có các quy định đặc thù này đối với lĩnh vực bảo hiểm, hạn chế tối đa việc tạo thêm các ngoại lệ so với quy định của Luật Phá sản…

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát để luật hóa tối đa các quy định của văn bản dưới luật đã được kiểm nghiệm và áp dụng ổn định trong thực tiễn, nhưng cũng không quy định quá chi tiết, cụ thể những nội dung có thể có biến động, ảnh hưởng đến tính ổn định của Luật.

Theo chương trình Kỳ họp, dự kiến dự án Luật sẽ được các đại biểu thảo luận, cho ý kiến vào ngày 29/10/2021.