Xóa nợ thuế phải công bằng, minh bạch

	Bộ Tài chính đề nghị xóa 26.500 tỷ đồng nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt
	Đỉnh cao mới trong huy động nguồn lực nội địa
	Ngân sách Nhà nước chỉ thiếu 1 đồng là mất cân đối ngay

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đóng góp vào Dự thảo tờ trình về dự án Nghị quyết của Quốc hội về xử lý xóa nợ, khoanh nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt không có khả năng thu hồi; với tổng số nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt đề nghị xóa ước khoảng 26.500 tỷ đồng.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, tính đến ngày 31/12/2017 tổng số nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt do ngành thuế và hải quan quản lý là 78.619 tỷ đồng. Trong đó, có tới 44,9% tổng số nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt tính đến ngày 31/12/2017 là các khoản nợ thuế không thể thu hồi được phát sinh do những nguyên nhân khách quan khoảng 35.347 tỷ đồng.

Ảnh minh họa

Nợ sinh ra nợ

Có những khoản nợ thuế đã hơn 10 năm, người nợ thuế thì có người đã mất, có DN đã giải thể phá sản, có hộ sản xuất kinh doanh đã ngừng hoạt động… Mặc dù nhiều người nộp thuế đã tuân thủ pháp luật, nỗ lực nộp thuế, cơ quan thuế đã thực hiện đầy đủ các biện pháp quản lý thu nợ thuế theo quy định nhưng do bất khả kháng hoặc do trở ngại khách quan ngoài ý muốn, nhiều người, nhiều DN vẫn còn nợ tiền chậm nộp thuế.

Nhiều người nợ thuế, nhiều DN lâm vào tình trạng mất khả năng thanh toán, ngừng hoạt động hoặc thậm chí giải thể, phá sản… Cũng nhiều DN nợ thuế bởi họ cung ứng hàng hoá, dịch vụ được thanh toán bằng vốn ngân sách Nhà nước (NSNN) hoặc có nguồn từ NSNN nhưng chưa được thanh toán nên không có nguồn nộp thuế đúng hạn… Nợ thuế còn đó, người nộp không thể nộp, nhưng nợ treo đó khiến con số về nợ thuế trong báo cáo hàng năm cứ tăng lên do phải tính thêm tiền phạt chậm nộp với mức tính 0,05%/ngày, khoảng 18,3%/năm.

Sau khi cân nhắc tính toán kỹ, loại trừ các khoản nợ thuế do người nộp chây ỳ cố tình không nộp, còn lại là số nợ không thể thu. Tham khảo, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, Bộ Tài chính đề nghị Quốc hội cho xử lý xóa nợ, khoanh các khoản nợ không còn đối tượng để thu, không có khả năng thu. Tổng số tiền nợ thuế bao gồm cả tiền phạt chậm nộp được Bộ Tài chính đề nghị cho xóa ước khoảng 26.500 tỷ đồng. Nếu không được xử lý, số nợ thuế sẽ tiếp tục tăng lên do tiếp tục phải tính thêm tiền phạt chậm nộp.

Trong đó, Bộ đề nghị: Khoanh nợ (tạm thời chưa thu và không tính tiền chậm nộp thuế) đối với người nộp thuế nợ tiền thuế đã chấm dứt hoạt động sản xuất kinh doanh quá 1 năm, cơ quan đăng ký kinh doanh đã thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh;

Xóa nợ tiền chậm nộp do nguyên nhân khách quan bất khả kháng. Trong đó, cho xóa nợ tiền chậm nộp đối với người nộp thuế cung ứng hàng hóa, dịch vụ được thanh toán bằng vốn NSNN, hoặc có nguồn từ NSNN nhưng chưa được thanh toán nên không nộp kịp thời các khoản thuế dẫn đến phát sinh tiền chậm nộp, tiền phạt chậm nộp. Xóa nợ tiền chậm nộp thuế của các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 1/1/2018 của người nộp thuế gặp thiên tai, hoả hoạn, tai nạn bất ngờ hoặc trường hợp khó khăn bất khả kháng;

Xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt đối với những trường hợp không còn khả năng thu do người nộp thuế thực tế đã giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động sản xuất kinh doanh, thực tế không còn hoạt động sản xuất kinh doanh trước ngày 1/1/2017 mà không còn khả năng nộp ngân sách và đã được cơ quan đăng ký kinh doanh thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Bài toán khó giải của ngành tài chính

Có những trường hợp mặc dù nhiều người nộp thuế đã tuân thủ pháp luật, nỗ lực nộp thuế, cơ quan thuế đã thực hiện đầy đủ các biện pháp quản lý thu nợ thuế theo quy định nhưng do bất khả kháng, hoặc do trở ngại khách quan ngoài ý muốn, họ vẫn còn nợ tiền chậm nộp thuế. Số nợ tiền chậm nộp này hạch toán vào thu nhập sau thuế thu nhập DN khiến DN chịu lỗ kéo dài, ăn vào vốn dẫn đến giải thể, phá sản, chấm dứt kinh doanh.

Trả lời phỏng vấn của Thời báo Ngân hàng, ông Đinh Văn Nhã, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Quốc hội cho biết, quan điểm riêng của ông là nên xóa khoản nợ thuế như Bộ Tài chính sẽ trình. Ông nói, trong số 26.500 tỷ đồng nợ thuế của DN, phần lớn khoản nợ tồn đọng trong thời gian rất dài, không thể đòi được, và có lý do khách quan, nên có để kéo dài nữa thì cũng không thể thu được. Nếu có xoá những khoản nợ này thì cũng hợp với thông lệ quốc tế.

Tuy nhiên “vấn đề là việc thực hiện phải minh bạch”, ông Nhã nhấn mạnh. Xóa được những khoản nợ thuế này sẽ tạo điều kiện cho DN đang hoạt động mà không thể nộp trả nợ thuế do điều kiện khách quan làm trong sạch được bảng tổng kết tài sản; tạo điều kiện cho DN tiếp tục kinh doanh, tiếp cận được vốn vay, đối tác…

Trong đó, đặc biệt có những trường hợp DN cung ứng hàng hoá, dịch vụ được thanh toán bằng vốn NSNN, hoặc có nguồn từ NSNN nhưng chưa được NSNN thanh toán nên không thể nộp kịp thời. NSNN nợ DN, nhưng DN phải chịu tiếp tiền nộp phạt chậm nộp thuế, khiến cho khó khăn nối tiếp khó khăn. Nhiều DN trong trường hợp này bị đối tác phá bỏ hợp đồng kinh tế khi thấy DN đang nợ thuế; hoặc vì nợ thuế, DN phải vay các TCTD với lãi suất cao; hoặc các hợp đồng tín dụng đã ký nhưng không được giải ngân, hay hoạt động sản xuất kinh doanh bị kéo dài, tăng chi phí do điều chỉnh các nội dung trong giấy chứng nhận đầu tư, giấy phép của cơ quan quản lý nhà nước có liên quan.

Với trường hợp các hộ kinh doanh nợ thuế đã bỏ kinh doanh, thì theo cơ quan thuế, những hộ này chỉ còn tài sản đủ để đáp ứng nhu cầu cơ bản trong sinh hoạt thông thường, nên áp dụng các biện pháp để thu hồi hết nợ cũng không khả thi.

“Việc xóa nợ thuế phải đảm bảo được tính minh bạch, công bằng, trung thực, tránh sự lạm dụng, so bì, tránh để xảy ra hiện tượng chung chia giữa người nộp thuế với người quản lý thuế, không để lợi ích nhóm lợi dụng chính sách. Cần tránh được tiền lệ, lách luật để xoá nợ thuế”, ông Nhã nhấn mạnh. Để làm như vậy, cần đưa ra một số nguyên tắc để rà soát lại đối tượng nộp thuế và các khoản nợ thật chặt chẽ, giao và quy trách nhiệm trực tiếp cho người thực hiện, đảm bảo việc này được xử lý công bằng, khách quan và công tâm.

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, xoá nợ thuế là bài toán khó giải của ngành tài chính, bởi đã là thuế thì 1 đồng cũng cần thu đủ, nhưng 26.500 tỷ đồng là nợ kéo dài đến nay thực chất không thể thu được, lại vướng quy định hiện hành nên cứ “treo” từ năm này sang năm khác. “Chủ trương là hoàn toàn phù hợp nhưng quá trình thực thi phải đảm bảo công khai minh bạch và công bằng. Không thể để lợi dụng gây thất thoát của Nhà nước”, ông Long nhấn mạnh.