Xử lý nghiêm sai phạm trong cung cấp dịch vụ trái phiếu doanh nghiệp

Đây là khẳng định của đại diện Lãnh đạo UBCKNN khi trao đổi với báo giới về tình hình giám sát, thanh tra trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) hiện nay.

Theo thông tin từ Bộ Tài chính, trong thời gian vừa qua, thị trường TPDN có tốc độ tăng trưởng nhanh. Sau gần 8 tháng triển khai các quy định mới tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế, thị trường TPDN vẫn duy trì đà tăng trưởng. Khối lượng phát hành TPDN riêng lẻ 7 tháng đầu năm tăng 17% so với cùng kỳ năm 2020.

Phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ 7 tháng đầu năm tăng 17%

Cùng với đó, kể từ khi Nghị định 153 có hiệu lực, xu hướng doanh nghiệp chọn lựa hình thức phát hành trái phiếu ra công chúng cũng gia tăng tích cực. Điều này là tín hiệu tốt cho thị trường trái phiếu, tạo sự minh bạch và an toàn hơn so với việc doanh nghiệp tập trung quá nhiều vào kênh phát hành riêng lẻ như trước.

Theo các chuyên gia, trong khoảng hơn một năm nay, thị trường TPDN đã có chuyển biến tích cực theo hướng tăng cường về chất lượng phát hành. Tuy nhiên trên thực tế, thị trường TPDN đã và đang cho thấy tiềm ẩn rủi ro, khi doanh nghiệp phát hành còn “vàng thau lẫn lộn”, công bố thông tin chưa đầy đủ và số lượng nhà đầu tư cá nhân tham gia còn lớn. Do đó, việc tăng cường quản trị rủi ro là yêu cầu cần thiết đối với cả tổ chức phát hành, tổ chức cung cấp dịch vụ trung gian và cả nhà đầu tư tham gia.

Theo quy định của pháp luật, các doanh nghiệp phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn và khả năng trả nợ. Do vậy, rủi ro có thể sẽ cao hơn do phụ thuộc lớn vào tình hình sản xuất kinh doanh và khả năng trả lãi, gốc của chủ thể phát hành.

Theo đại diện lãnh đạo UBCKNN, để thị trường TPDN phát triển lành mạnh và bền vững hơn, thời gian qua, các quy định pháp lý đã liên tục được hoàn thiện, trong đó, việc tách bạch các điều kiện phát hành, các quy định liên quan giữa TPDN phát hành ra công chúng và TPDN riêng lẻ đã cho thấy hiệu quả bước đầu. Theo đó, đối với TPDN phát hành ra công chúng, theo quy định tại Luật Chứng khoán 2019 và Nghị định 153, Nghị định 155/2020/NND-CP, UBCKNN có thẩm quyền xét duyệt hồ sơ đăng ký chào bán trái phiếu ra công chúng của tổ chức phát hành; đồng thời, thực hiện giám sát nghĩa vụ thực hiện báo cáo và công bố thông tin về hoạt động chào bán, phát hành, niêm yết, đăng ký giao dịch và báo cáo sử dụng vốn. Do đó, đối với hình thức này, tính an toàn của trái phiếu phát hành cao hơn và thực tế cũng đang cho thấy sự quan tâm của nhà đầu tư dần tăng lên.

Còn đối với TPDN phát hành riêng lẻ, hiện nay, theo quy định tại Nghị định 153, UBCKNN sẽ quản lý, giám sát công ty chứng khoán trong việc cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ chào bán TPDN phát hành riêng lẻ. Đồng thời, trên cơ sở giám sát của Sở giao dịch Chứng khoán, UBCKNN sẽ tiếp nhận và xử lý các vi phạm trong hoạt động chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước theo quy định.

Lãnh đạo UBCKNN cho rằng, thị trường TPDN phát triển là điểm tích cực cho thị trường, đồng thời đây cũng sẽ là xu thế của thời gian tới. Tuy nhiên, để thị trường này phát triển bền vững hơn thì cần nhận diện rõ về rủi ro tiềm ẩn và tăng cường các giải pháp phù hợp hơn, bao gồm cả công tác hoàn thiện pháp lý, giám sát, thanh tra, cũng như đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền.

Theo đó, đối với TPDN phát hành ra công chúng, hiện UBCKNN đã và sẽ có thêm giải pháp để tăng chất lượng và tính an toàn cho thị trường này. Hiện khung pháp lý cho việc cấp phép, giám sát, thanh tra, xử phạt đã cơ bản đầy đủ; do đó, cơ quan quản lý sẽ xử lý nghiêm nếu phát hiện các hành vi vi phạm quy định pháp luật.

Còn đối với TPDN phát hành riêng lẻ, thị trường đang cho thấy một số vấn đề cần phải xem xét và tăng cường giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm. Vừa qua, thị trường này cũng đã xuất hiện tình trạng “lách” quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp; cũng như xuất hiện một số trường hợp một số tổ chức cung cấp dịch vụ trung gian chào mời và phân phối TPDN riêng lẻ tới các nhà đầu tư cá nhân chưa đủ điều kiện là nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Chính vì vậy, “trong thời gian gần đây, cơ quan quản lý đã tăng cường nhiều biện pháp giám sát các tổ chức kinh doanh chứng khoán trong việc tư vấn và chào bán TPDN riêng lẻ ra thị trường. Hiện, UBCKNN cũng đã có kế hoạch thanh tra một số công ty chứng khoán khi tình hình dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát tốt hơn”, đại diện UBCKNN thông tin.

“Mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng đã có văn bản chỉ đạo các đơn vị chức năng thuộc Bộ yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Do đó, với vai trò và chức năng của mình, UBCKNN sẽ tăng cường hơn nữa trong công tác thanh tra, giám sát trong vấn đề này. Chúng tôi sẽ quyết liệt và xử lý nghiêm minh nếu các công ty chứng khoán để xảy ra sai phạm”, Lãnh đạo UBCKNN nhấn mạnh.

Cũng theo UBCKNN, hiện cơ quan này đang hoàn thiện Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 156/2020/NĐ-CP, trong đó sẽ sửa đổi, bổ sung hành vi trong hoạt động chào bán, phát hành chứng khoán riêng lẻ để mô tả phù hợp hơn với quy định tại Nghị định 155 và Nghị định 153 về hoạt động chào bán, phát hành riêng lẻ.

Cụ thể, dự thảo đang đề xuất sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 5 Điều 8, Nghị định 156/2020/NĐ-CP như sau: "Lựa chọn nhà đầu tư tham gia mua chứng khoán chào bán, phát hành riêng lẻ không đúng đối tượng theo quy định pháp luật; không đảm bảo việc chào bán, phát hành trái phiếu riêng lẻ đáp ứng đủ điều kiện theo quy định pháp luật; không đảm bảo các thông tin trong hồ sơ chào bán, phát hành trái phiếu riêng lẻ chính xác, trung thực, có thể kiểm chứng được, không gây hiểu nhầm và có đầy đủ những nội dung có thể ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư”.

Ngoài ra, các cơ quan quản lý cũng sẽ tiếp tục tăng cường thông tin tuyên truyền tới nhà đầu tư, các tổ chức phát hành, các đơn vị cung cấp dịch vụ trung gian trong việc tuân thủ các quy định pháp luật trong việc phát hành, cung cấp dịch vụ và giao dịch TPDN, nhất là trái phiếu phát hành riêng lẻ.